

|
"ის, რაც მოხდა 2012 წლის ოქტომბრის არჩევნებისას, იყო სოციალისტურ-ფეოდალური ფასეულობების გამარჯვება დასავლურ-დემოკრატიულ ფასეულობებზე"
"ხელისუფლების კრიტიკა საშიში გახდა"
"როდესაც აცხადებ, რომ რუსეთი არის აგრესორი, ოკუპანტი და ამ დროს რუსული დერჟავნიკული პოლიტიკის აპოლოგეტთან პრეზიდენტი "ვახტანგურს" სვამს, ეს ეროვნულ თავმოყვარეობაზე უარყოფითად მოქმედებს"
"მედია მოსახლეობას "უმალავს" საფრთხეებს"
- არცთუ ისე დიდი დრო გავიდა ჩვენი ბოლო ინტერვიუდან, თუმცა სოციალურ ქსელში თქვენი აქტიურობიდან აშკარად ჩანს, რომ სამშობლოს ბედი და მისი მომავალი ძალიან გაწუხებთ. ლამის მილიონზე მეტი ქართველი ცხოვრობს ქვეყნის ფარგლებს გარეთ, თუმცა ბევრი მათგანი არც კი იწუხებს თავს თუნდაც აღშფოთების, შეშფოთების, გნებავთ ქება-დიდების გამოსახატავად. მოდით ასე გკითხავთ, თქვენ რატომ "ბობოქრობთ"?
- სხვების მაგივრად - რატომ არიან ინერტულები, პასუხს ვერ გაგცემთ, ამიტომ ჩემი "ბობოქრობის" მიზეზებსა და მიზნებს მოგახსენებთ.
58 წლისა ვხდები, აქედან თითქმის ნახევარი ცხოვრება საქართველოს ფარგლებს გარეთ მაქვს გატარებული. ამ პერიოდის განმავლობაში რამდენიმე ქვეყანაში ვცხოვრობდი და ვმუშაობდი - რუსეთში, აშშ-ში, ჩეხეთში, ეხლა - შვეიცარიაში. მაგრამ თავს ყოველთვის ქართველად ვგრძნობდი. საქართველოს დამოუკიდებლობის დღიდან მოყოლებული, ვარ საქართველოს მოქალაქე. არასდროს მომითხოვია უცხო ქვეყნის მოქალაქეობა.
უმაღლესი განათლება საქართველოში მივიღე, მაშინდელ სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტში (ახლა სამედიცინო უნივერსიტეტი რომ ჰქვია), მერე იყო ასპირანტურა და დისერტაცია მოსკოვში, შემდეგ ი. ჟორდანიას სახელობის ადამიანის რეპროდუქციის ინსტიტუტი, შემდეგ ახალი სპეციალობის (ინ-ვიტრო განაყოფიერების) შესწავლა აშშ-ში, მერე კი პრაქტიკული მედიცინიდან გადავედი ფარმაცევტულ, უფრო ზუსტად კი ბიოტექნოლოგიურ ინდუსტრიაში. სწორედ ინდუსტრიაში მუშაობის პერიოდში ვისწავლე და ავითვისე ახალი სპეციალობა - ბიზნესის ადმინისტრირება და მარკეტინგი. ვითვლები სამედიცინო სტრატეგიული მარკეტინგის სპეციალისტად.
ჩემმა სტრატეგიულ მარკეტინგში მუშაობამ განაპირობა ის, რომ უამრავი ქვეყანა "გავიცანი", რადგან ყოველ ახალ ბაზარზე შესვლამდე, მე და ჩემი თანამშრომლები ვსწავლობდით ამ ქვეყნის მოწყობის მოდელს, ეკონომიკურ პარამეტრებს, ჯანდაცვისა და სამედიცინო სადაზღვევო სისტემებს, ფარმაცევტულ ბაზარს, ექიმებისა და პაციენტების ქცევის მოდელებს და ა.შ. მხოლოდ ამ ინფორმაციის დამუშავების შემდეგ ვიღებდით გადაწყვეტილებას - ღირდა თუ არა ამ ბაზარზე შესვლა, დადებითი გადაწყვეტილების შემთხვევაში ვადგენდით სტრატეგიულ გეგმას, მოკლე, საშუალო და გრძელვადიან ბიზნესგეგმებს. 15 წლის განმავლობაში მე და ჩემმა ჯგუფმა სამი კონტინენტის დაახლოებით 20 ქვეყანაში წარმატებით "შევიყვანეთ" ახალი პრეპარატები, რომელთა გაყიდვები 2008 წლისთვის 200 მილიონ დოლარს აღწევდა.
2008 წელს კი მე და ჩემმა პარტნიორმა დავაფუძნეთ კომპანია, რომელიც კონსულტაციებს უწევდა ევროპულ და არაბულ მცირე და საშუალო სამედიცინო დაწესებულებებს ბიზნესის ადმინისტრირებასა და მარკეტინგში. 2012 წელს კი მიმიწვიეს ვაქცინების მწარმოებელი, შვეიცარიული კომპანია "ამვაკის" ვიცე-პრეზიდენტად მარკეტინგისა და ბიზნესის განვითარების მიმართულებით.
სწორედ იმის გამო, რომ მსოფლიოს უამრავი ქვეყნის პოლიტიკური თუ ეკონომიკური "სპეციფიკა" ვიცი, თავს უფლებას ვაძლევ, ჩემს სტატიებში, ინტერვიუებში, სოციალურ ქსელებში და ა.შ. ვაკრიტიკო ან ვაქო საქართველოს ხელისუფლების მოქმედებები და გადაწყვეტილებები. რადგან ჩემი სურვილია - საქართველო იყოს სუვერენული, დემოკრატიული, ეკონომიკურად განვითარებული ქვეყანა და რაც შეიძლება ჩქარა გახდეს ევროატლანტიკური თანამეგობრობის სრულუფლებიანი წევრი.
პირველი წერილი 1997 დავბეჭდე "დილის გაზეთში", მას შემდეგ არ ვჩერდები...
- შვეიცარიაში, სადაც ამჟამად ცხოვრობთ, სახელმწიფოს ის მოდელი, რომელიც იქ არსებობს, ერთი ხელის მოსმით და ერთ დღეს არ აშენებულა. წარმატებული ქვეყნები საუკუნეების განმავლობაში მიდიოდნენ "წინ - დემოკრატიისა და თავისუფლებისკენ". შესაბამისად, ადვილია, ნახო, რა არის იქ კარგი და აქ - ცუდი. მაგრამ ამჟამად განა ისეთი უიმედო სიტუაცია გვაქვს ქვეყანაში, რომ ჩვენ ვერ შევძლებთ ჩვენი დემოკრატიის მშენებლობის წარმატებით დასრულებას და ჩვენი თავისუფლების დაცვას?
- შვეიცარია განსაკუთრებული ქვეყანაა (არა მარტო ევროპაში, არამედ მთელ მსოფლიოში) როგორც ქვეყნის მოწყობის მოდელით, ასევე გადაწყვეტილების მიღების მექანიზმებით. შვეიცარია არის კონფედერაცია (ზუსტი სახელია ჰელვეციის კონფედერაცია), სადაც ყველა კანტონს (ადმინისტრაციულ ერთეულს) აქვს თავისი კონსტიტუცია და პარლამენტი. ამას გარდა, ქვეყანას აქვს ფედერალური კონსტიტუცია, ქვეყანას მართავს ფედერალური მთავრობა და ფედერალური პარლამენტი. ჰელვეციის კონფედერაციის პრეზიდენტს ირჩევენ ერთი(!) წლით, ხოლო სახელმწიფო მნიშვნელობის გადაწყვეტილებებს იღებს მთელი მოსახლეობა(!), რეფერენდუმის ფორმით. ქვეყნის მოწყობის კონფედერაციული მოდელი სათავეს იღებს 1291 წლიდან, როდესაც სამმა კანტონმა (ური, შვიცი და უნტერვალდენი) თანაცხოვრება გადაწყვიტა. მიხვდნენ, რომ "ძალა ერთობაშია". მას შემდეგ ამ კონფედერაციას 23 კანტონი შეუერთდა. ხოლო ქვეყნის მოწყობისა და მართვის საბოლოო მოდელი 1848 წელს განისაზღვრა ფედერალური კონსტიტუციით. ამით იმის თქმა მინდა, რომ შვეიცარიას სახელმწიფოებრიობის რვასაუკუნოვანი და კონსტიტუციური ყოფის 166-წლიანი ისტორია აქვს. ახლა გადავხედოთ საქართველოს ისტორიას და ვთქვათ, როდის იყო საქართველო ერთიანი, დამოუკიდებელი სახელმწიფო ბოლო 5-6 საუკუნის მანძილზე? - არასდროს. ეს არის მიზეზი, რომ საქართველოს არ აქვს "სახელმწიფოებრიობის ისტორია", ჩვენს მოქალაქეებს არ აქვთ გათვითცნობიერებული, რას ნიშნავს "სახელმწიფოებრივი აზროვნება", "მოქალაქეობრივი პასუხისმგებლობა". ქართველი ამომრჩეველი არის პოლიტიკურად ინფანტილური, ჩამოყალიბებული პოლიტიკური ხედვებისა და ორიენტირების გარეშე.
ქართველი ამომრჩევლის სამოქალაქო პასუხისმგებლობის არეალი საკუთარი ოჯახით შემოიფარგლება. ის, რაც ოჯახს გარეთ ხდება, არ აღიქმება, როგორც პასუხისმგებლობის სფერო, რადგან ეს "ვიღაცის" პასუხისმგებლობაა. როგორც წესი კი, ეს "ვიღაც" არის პიროვნება და არა პარტია, ან პლატფორმა, ან პროგრამა. სწორედ ეს არის "ისტების" მიზეზი (ზვიადისტი, შევარდნაძისტი, მიშისტი, ბიძინისტი). ეს არის ტიპური ფეოდალური აზროვნება - "ძლიერი პიროვნებისთვის" საკუთარი პასუხისმგებლობისა და მომავლის ბედის "გადაცემა" იმ იმედით, რომ ის "პიროვნება" აჭმევს, დაიცავს, ჩააცმევს, ასწავლის, უმკურნალებს და ა.შ.
ჩემი აზრით, ის, რაც მოხდა 2012 წლის ოქტომბრის არჩევნებისას, იყო სოციალისტურ-ფეოდალური ფასეულობების გამარჯვება დასავლურ-დემოკრატიულ ფასეულობებზე.
თუ "დიდ სურათს" გადავხედავთ, "ნაციონალური მოძრაობა" იყო პროდასავლური პარტია, რომელიც არ ჰპირდებოდა ხალხს, "მე გაჭმევ, ჩაგაცმევ, დაგახურავ"-ს. პირიქით, ხალხს, მოსახლეობას მოსთხოვა, რომ პასუხისმგებლობა აეღო საკუთარ თავზე, მოქმედებებზე, სწავლითა და შრომით გაეუმჯობესებინა როგორც საკუთარი, ისე ქვეყნის ეკონომიკური მდგომარეობა, ანუ ეცხოვრა დასავლური ცხოვრების წესით. წინ წამოიწია მოქალაქის პასუხისმგებლობა და ინტერესები. მაგრამ ეს ყველაფერი კონფლიქტში იყო ბოლო ასწლეულების მანძილზე დამკვიდრებულ სოციალისტურ-ფეოდალურ ფასეულობებთან - მე მხარს დაგიჭერ, შენ კი მომიარე და მომხედე.
- ამ პარტიას ჰქონდა შეცდომები...
- ის, რომ "ნაცმოძრაობას" უამრავი დიდი და მცირე შეცდომა თუ გადაცდომა აქვს დაშვებული, "დიდ სურათს" არ ცვლის.
კიდევ ერთი მიზეზი, რაც მაფიქრებინებს, რომ 2012 ოქტომბერს ქვეყანამ წინსვლა კი არა, უკუსვლა აირჩია, არის ის, რომ ამომრჩევლის უმეტესობამ ხმა მისცა მდიდარ კაცს და მის გარშემო შემოკრებილ პოლიტიკურ ოპორტუნისტებს. კოალიციაში გაერთიანებულია ხალხი და პარტიები, რომლებსაც არანაირი საერთო პოლიტიკური პლატფორმა არ გააჩნიათ. მე ჯერ კიდევ 2011 წელს დავწერე "ერთი სკეპტიკოსის აზრი", რომ "ქართულ ოცნებაში" დაპირისპირება და პოლიტიკური კრიზისი გარდაუვალია, რაც ძალიან დააზარალებს საქართველოს-მეთქი. ასე აგიხდათ ყველაფერი.
- მერწმუნეთ, რომ ბევრი ოპონენტი გეყოლებათ ამ შეფასებებში.
- ვიცი და, ალბათ, ოპონენტები მეტყვიან, რომ "ფასეულობები არაფერ შუაშია, ამომრჩეველმა მოიცილა რეპრესიული, სისხლიანი რეჟიმი" და მოაყოლებენ "სისხლიან 9 წელს", "სამართლიანობის აღდგენას", ციხეებსა და ქუჩებში დახოცილ მოქალაქეებს.
ეს ყველა არგუმენტი მისაღები იქნებოდა, რომ არა ერთი გარემოება - ვინ შეცვალა "სისხლიანი რეჟიმი"? - იმ ხალხმა და პარტიებმა ხომ არა, ვინც უშუალო მონაწილეები ან მხარდამჭერები იყვნენ 1991 წლის სახელმწიფო გადატრიალების? საქართველოს პირველი პრეზიდენტის დევნის? ვისი მეცადინეობითაც საქართველომ კონტროლი დაკარგა აფხაზეთსა და სამაჩაბლოზე და მიიღო ნახევარი მილიონი დევნილი? ვისაც ათასობით მშვიდობიანი მოქალაქე ჰყავს დახვრეტილი 90-იან წლებში? ვინც მხარი დაუჭირა საქართველოს დსთ-ში გაერთიანებას? ვინც საქართველოში რუსული ოკუპაციური ჯარი დააბრუნა? ვისი ხელისუფლებაში ყოფნის პერიოდშიც მოხდა უამრავი პოლიტიკური მკვლელობა, პოლიციის შენობებიდან ხალხის "ცვენა", ბავშვების გატაცება, ქვეყნის ეკონომიკური დაჩაჩანაკება, კორუფციის სახელმწიფო პოლიტიკად ჩამოყალიბება?
განა ეს არ იცოდა ამომრჩეველმა? თუ სხვა პარტიები არ მონაწილეობდნენ არჩევნებში და ალტერნატივა არ არსებობდა? ყველამ ყველაფერი მშვენივრად იცოდა, მაგრამ მაინც მამა-მარჩენალი, ფეოდალი აირჩიეს, რომელიც ყოველ სოფელს საჩუქრად ხუთ მილიონს, იპოთეკარებს - ვალების გასტუმრებას, გლეხებს - "უფასო ფულს", უმუშევრებს - 60 ახალ ქარხანასა და სხვა სიკეთეებს დაჰპირდა, თავისი ჯიბიდან...
იმისთვის, რომ დემოკრატია დაიცვას, მოსახლეობამ ჯერ უნდა გააცნობიეროს, რას ნიშნავს დემოკრატია და რა მოთხოვნები აქვს. მე მგონი, აქ დიდი პრობლემებია.
ამიტომ, მგონია, რომ სოციალისტურ-ფეოდალური ფასეულობების საზოგადოება დემოკრატიას ვერ ააშანებს. საქართველოში ჯერ არ არსობობს საშუალო კლასი, ჭეშმარიტი სამოქალაქო საზოგადოება, ვინც უნდა მოითხოვოს და დაიცვას დემოკრატია.
- ასეთი რამ ბრძანეთ ამას წინათ - "საქართველოს დამოუკიდებლობასა და სახელმწიფოებრიობას ორი ძალიან დიდი გავლენის მქონე პროფესიის ადამიანები ებრძვიან: 1. ჟურნალისტები; 2. პედაგოგები. რას "გვერჩით" ან ჟურნალისტებს ან პედაგოგებს?
- მინდა განვმარტო, რომ "პედაგოგებში" სასკოლო საგანმანათლებლო სისტემის ძირითადი ბირთვი ვიგულისხმე. ჩემი აზრით, ერთ-ერთი უპატიებელი შეცდომა, რომელიც "ნაციონალურმა მოძრაობამ" დაუშვა, არის ის, რომ არ მოხდა სასკოლო განათლების სისტემის რეფორმირება. რეფორმა, რომელიც თავისი მასშტაბითა და მნიშვნელობით, მინიმუმ, პოლიციის რეფორმის ტოლფასი უნდა ყოფილიყო. მე რასაც ვხედავ და მესმის, არც სასკოლო სახელმძღვანელოები, არც სასკოლო პროგრამა, არც პედაგოგების მომზადების ხარისხი არ შეესაბამება 21-ე საუკუნის გამოწვევებს. 2013 წელს ჟურნალ ლიბერალში (10.01.2013) გამოქვეყნებული მონაცემების მიხედვით, საქართველოში, კერძო და საჯარო სკოლებში 69'828 პედაგოგი მუშაობდა. ცნობილია ამ პედაგოგების მომზადების დონე? მათი ფასეულობები? რას ან როგორ ასწავლიან მოსწავლეებს?
თუ რეზულტატებით ვიმსჯელებთ, მდგომარეობა კატასტროფულია.
2014 წელს გამოქვეყნებული მოსწავლეთა შეფასების საერთაშორისო პროგრამის (PISA) საქართველოს მონაცემთა ანალიზში წერია:
საქართველოში მოსწავლეების მხოლოდ 38%-მა იცის წერა-კითხვა ცხოვრებაში პროდუქტიულად მონაწილეობისთვის საჭირო საბაზისო დონეზე ან მის ზემოთ.
მათემატიკაში მოსწავლეების 40%-ზე მეტი ვერ პასუხობს კითხვებს ნაცნობ კონტექსტში, ვერ საზღვრავს ინფორმაციას და ვერ ატარებს მარტივ მოქმედებებს.
მოსწავლეების მხოლოდ 31.2%- მა იცის მათემატიკა საბაზისო დონეზე, რის საფუძველზეც იწყება მათემატიკის სამომავლო განვითარებაში გამოყენებისთვის საჭირო უნარების გამოვლენა.
საბუნებისმეტყველო საგნებში მოსწავლეების მხოლოდ 34%-ს აქვს საბაზისო ცოდნა.
სხვა სიტყვებით სასკოლო სისტემა, პედაგოგები ზრდიან შეზღუდული ცოდნისა და უნარ-ჩვევების მქონე, არაკონკურენტუნარიან ახალგაზრდობას, რომელთა უმეტესობა ვერ პასუხობს საბაზისო საგნების ელემენტარულ მოთხოვნებს. მსგავსი კვლევები რომ 90-იან წლებში ჩატარებულიყო, მგონი, უკეთესი შედეგები იქნებოდა. ის, რაც ბოლო 20 წელია ხდება სასკოლო განათლების სისტემაში, არის საბოტაჟი ეროვნული ინტერესების წინააღმდეგ. ეს არის ფაქტი!
მიზეზები კი სპეციალისტებმა იკვლიონ და გამოსავალი მოძებნონ.
რაც შეეხება ჟურნალისტებს. ჩემზე უკეთ მოგეხსენებათ, რომ მათ დიდ ნაწილს არ აქვს ჟურნალისტის განათლება. ბევრმა კი სწორედ ბოლო ოცი წლის განმავლობაში დაამთავრა სკოლა და უმაღლესი სასწავლებელი, რაზეც ზემოთ მოგახსენეთ. სწორედ ამის მიზეზია, ალბათ, ის, რომ იშვიათი გამონაკლისების გარდა, ქართველი ჟურნალისტები ქართულად ვერ მეტყველებენ, უჭირთ აზრის ჩამოყალიბება და გადმოცემა, სიტუაციის ანალიზი. ისიც აშკარაა, რომ ჟურნალისტების დიდი ნაწილი პოლიტიკურად ანგაჟირებულია. ამიტომ ისეთი ცნებები, როგორიცაა "ჟურნალისტური ეთიკა", "ფაქტებით გამყარებული დასკვნები" და სხვა, დავიწყებულია. წინა პლანზე კი წამოწეულია ჭორი, სიყალბე, ცილისწამება, შეურაცხყოფა, აგრესიულობა... მოკლედ, "სიძულვილის ენა".
სწორედ ეს "სიძულვილის ენა", რომელიც უხვად იფრქვევა ბეჭდური თუ ელექტრონული მედიის საშუალებით, მგონია, ერთ-ერთი მიზეზი საზოგადოების გათიშულობის, ძალადობის, შეუწყნარებლობის, არგუმენტირებული მსჯელობის გაქრობისა მედიასივრციდან. ჟურნალისტები, რომლებიც მატერიალური, პოლიტიკური თუ სხვა ინტერესების გამო მზად არიან, ცილი დასწამონ უდანაშაულო ადამიანს, საკუთარ სამშობლოს ბრალი დასდონ 2008 წლის ომში და ტერიტორიების ოკუპაციაში, შეთხზან ისტორიები ოკუპანტთან თანამშრომლობის სიკეთეებზე, ჩემი აზრით, სახელმწიფო ინტერესების მტრები არიან.
როგორც მახსოვს, "ნაცმოძრაობამ" ხელისუფლებაში მოსვლისთანავე გააუქმა ცილისწამებაზე კანონიერი დევნის მუხლი, რაც, ჩემი აზრით, შეცდომა იყო. ჟურნალისტმა, რომელსაც უამრავი მკითხველი და/ან მაყურებელი ჰყავს, პასუხი უნდა აგოს თავის ყოველ სიტყვაზე, ყოველ ფრაზაზე, ყოველ ბრალდებაზე. დღეს გვაქვს სიტუაცია, რომ ოკუპირებული ტერიტორიების არსებობის პირობებში, მეხუთე კოლონის რუპორი და ოკუპანტის მხარდამჭერი მედიასაშუალებები გვაქვს. ვფიქრობ, რომ ეს ქვეყნისთვის დამღუპველია.
- საკმაოდ მძიმედ მოსასმენი რეალობა წარმოაჩინეთ და ძნელია, არ დაგეთანხმოთ... ხელისუფლება, ზოგადად ყველა ქართულ ხელისუფლებას ვგულისხმობ, კრიტიკისადმი რომ ყრუა, ეს არაერთხელ გვინახავს. თუ სააკაშვილის ხელისუფლებისთვის "მტერი" იყო რუსეთი, დღევანდელი ხელისუფლებისთვის "მტერია" მედია და სამოქალაქო საზოგადოება. რეალურად, როგორი უნდა იყოს ხელისუფლების მიდგომა კრიტიკისადმი?
- დღევანდელი (და არამხოლოდ) ხელისუფლება იმ საზოგადოების ნაწილია, რომელიც სოციალისტურ-ფეოდალური ფასეულობებით ცხოვრობს. ჩვენ იმ ასაკში ვართ, რომ კარგად გვახსოვს საბჭოთა კავშირი. როგორ ექცეოდა საბჭოთა სისტემა იმ პიროვნებებს, ვისაც თავისი ქვეყნისთვის, ხალხისთვის უკეთესი ყოფა უნდოდა და ამიტომ აკრიტიკებდა საბჭოთა სისტემას? მათ ერქვათ ქვეყნის მტრები, მოღალატეები და შესაბამისად ისჯებოდნენ. არ ვიცი, წაგიკითხავთ თუ არა ჩემი კრიტიკული სტატიები "ნაციონალური მოძრაობაზე" გაზეთ "24 საათში", "რეზონანსში", "აზრები.გე" ვებგვერდზე, "ფეისბუკზე"... ვერ გეტყვით, რომ არ მისმენდნენ. მქონია შეხვედრები ხელისუფლების წარმომადგენლებთან როგორც აქ, შვეიცარიაში, ისე საქართველოში იმ თემებზე, რაზეც ვწერდი - ეკონომიკაზე, ჯანდაცვის სისტემაზე, ფარმაცევტულ ბაზარზე და ა.შ. არასდროს მიგრძნია მათი მხრიდან აგრესია, პირიქით, იყო ინტერესი.
2012 წლის არჩევნების შემდეგ არ ვყოფილვარ საქართველოში, მაგრამ რასაც ვკითხულობ და ვისმენ, ხელისუფლების კრიტიკა საშიში გახდა. როდესაც ხელისუფლების უმაღლესი პირი აცხადებს: "მე არ მივიღებ კრიტიკას" (არ აქვს მნიშვნელობა ვისგან), ეს არის ძალიან შემაშფოთებელი. წავიკითხე ამ ბოლო დროს პრესაში გამოქვეყნებული რამდენიმე სტატია იმის თაობაზე, რომ, თუ "ნაცმოძრაობა" ტელევიზიების კონტროლს ახორციელებდა, დღევანდელი ხელისუფლება, ტელევიზიების გარდა, ბეჭდურ და ელექტრონულ მედიასაც გადასწვდაო. ეს არის პირდაპირი გზა ავტორიტარული მმართველობისკენ, რომლისგანაც "ქართულმა ოცნებამ" საქართველო "გაათავისუფლა".
- თქვენ ძალიან მგრძნობიარე ხართ რუსულ თემასთან, რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობებთან დაკავშირებით. ცხადია, რომ ხელისუფლების "მწვანილის პოლიტიკამ" ფიასკო განიცადა. როგორ ფიქრობთ, რა გზა უნდა აირჩიოს საქართველოს ხელისუფლებამ, მით უფრო იმ პირობებში, როდესაც თვით ევროკავშირისა და აშშ-ის პოლიტიკა მოსკოვთან, თუნდაც უკრაინის კრიზისის პრიზმაში, საკმაოდ არაეფექტურად გამოიყურება?
- რუსეთის თემა ჩემი "ტკივილია". ოთხმოციანი წლებიდან მოყოლებული, თითქმის ათი წელი ვიცხოვრე მოსკოვში, მყავდა უამრავი მეგობარი. მოსკოვი ჩემთვის ერთ-ერთი უსაყვარლესი ქალაქი იყო. მაგრამ ეს ნელ-ნელა შეიცვალა. ჯერ 2006 წელს, როდესაც ქართველები გამოყარეს ნახირივით, საბოლოოდ კი 2008 წლის აგვისტოს შემდეგ. ომის დროს თბილისში ვიყავი ჩემი ოჯახით. როდესაც თბილისის გარშემო ბომბები ჩამოცვივდა, კინაღამ ჭკუიდან შევიშალე საკუთარი უსუსურობისა და სიბრაზის გამო, რომ ვერ ვახერხებდი ჩემი შვილების დაცვას. მაშინ მოხდა ჩემში რადიკალური გარდატეხა. "ფეისბუკზე" რამდენიმე მეგობარმა მომწერა: "რატომ გახდი ანტირუსი, შენ ხომ უამრავი მეგობარი გყავს რუსეთში?" მე ანტირუსი კი არა, ანტიოკუპანტი ვარ. თუ დღეს რუსეთია ჩემი ქვეყნის ოკუპანტი - ანტირუსი ვიქნები, თუ ხვალ ბრიტანეთი იქნება ოკუპანტი - ანტიბრიტანელი.
რაც შეეხება ომისშემდგომ ქართულ-რუსულ პოლიტიკას ეს, ალბათ, ცალკე კვლევის საგანი უნდა იყოს. ჩემი აზრით, ამ ურთიერთობებში გაურკვევლობები ჯერ კიდევ ნაციონალების მმართველობის დროს დაიწყო. ჩემთვის დღემდე გაუგებარია ის პოლიტიკა, რასაც მაშინდელი მთავრობა აწარმოებდა. როდესაც ამბობ, რომ რუსეთი არის საქართველოს მტერი და ამ დროს თბილისში რუსული ფილმების ფესტივალს მართავ, ეს ხალხს აბნევს. როდესაც აცხადებ, რომ რუსეთი არის აგრესორი, ოკუპანტი და ამ დროს რუსული დერჟავნიკული პოლიტიკის აპოლოგეტთან პრეზიდენტი "ვახტანგურს" სვამს, ეს ეროვნულ თავმოყვარეობაზე უარყოფითად მოქმედებს. ერთ-ერთი მიზეზი, რომ ხალხი ვერ გაერკვა - რუსეთი მტერია თუ არ არის მტერი, "ნაცმოძრაობის" არათანმიმდევრული პოლიტიკა მგონია რუსეთთან მიმართებაში.
ხოლო ის, რაც 2012 წლის არჩევნების შემდეგ ხდება რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობებში, არის ან აბსურდის თეატრი, ან მიზანმიმართული ანტისახელმწიფოებრივი პოლიტიკა.
- უფრო კონკრეტულად, რას გულისხმობთ?
- დაკნინდა ჟენევის მოლაპარაკებების ფორმატი, სადაც საქართველო დასავლელ პარტნიორებთან ერთად "ელაპარაკებოდა" რუსეთს ისეთ თემებზე, როგორიც 2008 წლის საზავო (სარკოზის) ხელშეკრულების პირობების შესრულება, დევნილების სახლებში დაბრუნება და მათი უსაფრთხოება იყო. ეს ფორმატი ჩანაცვლდა აბაშიძე-კარასინის მოლაპარაკებებით, რომელიც საშუალო-გრძელვადიან პერსპექტივაში ზიანის მეტს არაფერი მოუტანს საქართველოს.
ზემოთ მკითხეთ კრიტიკის მიუღებლობაზე და მტრად შერაცხვაზე. გაიხსენეთ საქართველოს ხელისუფლების რეაქცია ევროსაბჭოსა და ევროპარლამენტის კრიტიკაზე. საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარემ ყოვლად არაპროფესიონალური, შეურაცხმყოფელი წერილი მისწერა ევროსაბჭოს, სადაც სწორედ ასე ნაცნობი "სიძულვილის ენა" იგრძნობოდა. ამას გარდა იყო საქართველოს წარმომადგენლების ყოვლად მიუღებელი გამოსვლები ევროსაბჭოში, სადაც ისინი ევროპელ დეპუტატებს არაკომპეტენტურობაში, რეალობის აღქმის უუნარობაში ადანაშაულებდნენ. თითქმის იგივე შინაარსის ოფიციალური განცხადებები გაკეთდა აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტისა და ცალკეული სენატორების მიმართ.
დასავლელი პარტნიორების "მოგერიებისა" და რუსეთთან "დამტკბარი დიალოგის" ფონზე, რუსეთმა უტიფრად, ქართული მხარის მდუმარების ფონზე მიიტაცა რამდენიმე სოფელი სამაჩაბლოში, ბაქო-ჯეიჰანის მილსადენის ნაწილთან ერთად, უზარმაზარი ტერიტორია აფხაზეთში, საქართველო-რუსეთი ოფიციალური საზღვრის გასწვრივ. ახლა კი აფხაზეთის სრულ ანექსიასა და რუსეთ-საქართველოს საზღვრის ფსოუდან ენგურამდე გადმოწევას აპირებს. ეს არის საქართველოს საგარეო პოლიტიკის კრახი, კატასტროფული ჩავარდნა.
ის ხალხი, ვინც პირდაპირ პასუხისმგებელია საქართველოსა და ევროპა-აშშ-ს ურთიერთობების "ჩამოშლაში" ვერანაირ "აგრესიულ, პროაქტიულ საგარეო პოლიტიკას" ვერ განახორციელებს. წარმოიდგინეთ, რომ გყავთ ბიძაშვილი, რომელიც გიყვართ და მასზე გული შეგტკივათ. ამ ბიძაშვილს აფრთხილებთ, "ეს არ გააკეთო, ძალიან ცუდი იქნება შენთვის", ის კი მოდის და პასუხად სილას გთხლეშთ სახეში. როგორი იქნება თქვენი რეაქცია, როდესაც ერთ მშვენიერ დღეს ეს ბიძაშვილი მოგაკითხავთ - შენი შველა მჭირდებაო?
- მაგრამ გამოუვალი მდგომარეობა არ არსებობს...
- ამ ჩიხური სიტუაციიდან გამოსავალი, ჩემი აზრით, მთავრობის მთელი შემადგენლობის გადადგომა და ახალი, პროფესიონალებით დაკომპლექტებული მთავრობის ფორმირებაა. ახალმა მთავრობამ უნდა სცადოს სიტუაციის შემობრუნება და დასავლეთის დარაზმვა საქართველოს მხარდასაჭერად. წინააღმდეგ შემთხვევაში ორი შესაძლო რეზულტატი შეიძლება დადგეს - ან აფხაზეთის ანექსია, ან საქართველოს უარი ევროატლანტიკურ ინტეგრაციაზე და ამით აფხაზეთის ანექსიის (დროებით?) შეჩერება.
რაც შეეხება უკრაინის ამბებს, უკრაინის გასაკეთებელს არც ევროპა გააკეთებს და არც აშშ. შეიძლება დაეხმარონ, ხელი შეუწყონ, მაგრამ მათ "მაგივრად" არც იბრძოლებენ და არც იშრომებენ. ხოლო ის სანქციები, რაც რუსეთს დაუწესეს, არც ისე უეფექტოა. დასავლეთიდან დაფინანსების შეწყვეტისა და ნავთობის ფასის ვარდნის ფონზე დაიწყო რუბლის კატასტროფული გაუფასურება, ბირჟების მაჩვენებლების ვარდნა. ამიტომ რუსეთი იძულებულია, რეზერვები გახსნას. ვნახოთ, როდემდე გაგრძელდება ეს სიტუაცია.
- "ნაციონალური მოძრაობის" ლიდერმა პირდაპირ განაცხადა, რომ ვერ დაელოდება 2016 წელს, რადგან ამ დროისთვის ქვეყანა უკვე საბოლოოდ იქნება ჩამოშლილი. ხომ არ ფიქრობთ, რომ ეს არის პოლიტიკური სულსწრაფობა და რამდენად მზად არის ქვეყანა, თუნდაც ერთ პოლიტიკურ კატაკლიზმს გაუძლოს. ხომ არ იქნება ეს პროცესი, რუსეთისთვის საქართველოს წინააღმდეგ უფრო ქმედითი ნაბიჯების გადადგმის მაპროვოცირებელი და საბოლოო ანექსიის გამომწვევი ფაქტორი?
- ალბათ, გეცოდინებათ რომ სექტემბრის დასაწყისში შვედეთის მთავრობა გადადგა. გადადგომის მიზეზი წინასაარჩევნო დაპირებების შეუსრულებლობა იყო. ეს არის ნორმალური დემოკრატიული პროცესი-როდესაც მთავრობა ვერ ასრულებს დაპირებებს, ის იცვლება სხვა მთავრობით, ყოველგვარი ექსცესებისა და არეულობის გარეშე.
დღევანდელ საქართველოში მსგავსი რამ ძნელად წარმოსადგენი მგონია, რამდენიმე მიზეზის გამო.
1. დღევანდელი მთავრობის წევრების თითქმის მთელი შემადგენლობა არიან ამბიციური დილეტანტები, რომლებიც ვერ ხვდებიან, რას აშავებენ. ეს არის ერთ-ერთი მიზეზი "კრიტიკის მიუღებლობის". მთავრობა დაჟინებით იმეორებს, რომ არის წარმატებული, რომ კრიმინალმა იკლო, რომ მოქალაქეების ეკონომიკური მდგომარეობა გაუმჯობესდა, რომ საერთაშორისო ურთიერთობები "დალაგებულია" და ა.შ. რეალობა კი საწინააღმდეგოს მეტყველებს.
2. მოსახლეობის გათიშულობა, დაპირისპირება და სახელმწიფოებრიობის, მოქალაქეობრივი ვალდებულების გრძნობის ფაქტობრივი არარსებობა.
3. არაპროფესიონალური მედია
ბოლოდან დავიწყებ - დღევანდელ მედიაში ფაქტობრივად არ შუქდება ის საფრთხეები, რაც საქართველოს ემუქრება. არ მიმდინარეობს პროფესიონალური, არგუმენტირებული მსჯელობა და კამათი ხელისუფლების წარმომადგენლებსა და მათ ოპონენტებს შორის. როგორც წესი, მედია იწვევს ხელისუფლების წარმომადგენლებს (ან მათ მხარდამჭერებს), მათ ოპონენტებს და მართავს სეირს, რომელსაც მსჯელობასთან და კამათთან არავითარი კავშირი არ აქვს. ასეთი "დებატებიდან" რაიმე დასკვნის გამოტანა პრაქტიკულად შეუძლებელია. დღევანდელი მედია მოსახლეობას "უმალავს" საფრთხეებს.
მეორე გახლავთ მოსახლეობის გათიშულობა, საკუთარ "ნაჭუჭში" ჩაკეტვა. ხალხი არ უსმენს ერთმანეთს, არ იღებს არგუმენტებს, არ აინტერესებს საწინააღმდეგო აზრი. ძალზე დაბალია კრიტიკული აზროვნების დონე. სამწუხაროდ, მოსახლეობას არ აქვს შეგრძნება, რომ საქართველო მათი სახელმწიფოა და არა ზვიადის, ან ედუარდის, ან მიშასი, ან ბიძინასი. რომ პრეზიდენტები, პრემიერები, მინისტრები, პარლამენტარები მათ მიერ არიან დაქირავებული. ძალზე დაბალია მოქალაქეობრივი ვალდებულების გრძნობაც - როდესაც საქართველოს მოქალაქე ამბობს: "ის" არ არის ჩემი პრეზიდენტი, ვერ ხვდება, რომ რეალურად უარს ამბობს საქართველოს მოქალაქეობაზე.
ზემოთ კი მოგახსენეთ, საგარეო პოლიტიკური ჩიხიდან ერთადერთი გამოსავალი მთავრობის გადადგომაა-მეთქი, მაგრამ დარწმუნებული ვარ, ეს არ მოხდება. ხელისუფლების წარმომადგენლები ვერ ხვდებიან, რომ საქართველოს მარგინალიზაცია მოახერხეს და ჩამოაშორეს გლობალურ პოლიტიკას. დღეს "რუსული საფრთხის" კონტექსტში საქართველოს პრობლემები აღარ განიხილება, რადგან ხელისუფლებამ გამიჯნა უკრაინისა და საქართველოს ტერიტორიული პრობლემები, და ხმამაღლა განაცხადა, რომ რუსეთთან ურთიერთობები მოაგვარა.
ყოველივე ზემოჩამოთვლილიდან გამომდინარე, მგონია, რომ მიუხედავად მ. სააკაშვილისა და სხვების მოწოდებებისა "გადავარჩინოთ საქართველო", არანაირი მასიური პროტესტი არ იქნება. 2012 წლის ოქტომბერში საქართველო დაუბრუნდა იმ ფასეულობებს, რომლებითაც საუკუნეების განმავლობაში ცხოვრობდა და თავს ძალზე კომფორტულად გრძნობს.
ხელისუფლება დაიწყებს "აგრესიულ, პროაქტიულ საგარეო პოლიტიკას" რომელიც, ჩემი აზრით, ვერ იქნება პროდუქტიული, რადგან რესურსი არ აქვთ. თუ აფხაზეთ-რუსეთის თანამშრომლობის შეთანხმების ხელმოწერა მოხდა, არც ამას მოჰყვება მასობრივი პროტესტი, ისევე როგორც მოსახლეობას არ გაუპროტესტებია საქართველოს დსთ-ში შესვლა. ასე რომ, მგონია, ყოველგვარი ექსცესების და მასობრივი დაპირისპირებების გარეშე მივჩანჩალდებით 2016 წლის არჩევნებამდე.
- დიდი მადლობა.
გაზეთი „პრემიერი“, გეგა სილაგავა
![]() |
04-01-2016, 16:00
ლია მუხაშავრია: მურუსიძის სასამართლოში დარჩენა პირადად ბიძინა ივანიშვილთან იყო შეთანხმებული |
![]() |
14-12-2015, 17:00
თამარ კორძაია: „რესპუბლიკურ პარტიას“ საკუთარი ძალის და წონის შესაბამისი მოთხოვნები ექნება |
![]() |
22-12-2015, 17:00
ზურაბ აბაშიძე: რაც ვლადიმერ პუტინმა განაცხადა, ვფიქრობ, საყურადღებოა |
სხვა |