რელიგიური ცნობიერების პრობლემები

ყველაზე საგანგაშო ისაა, რომ დღევანდელ ადამიანს არა აქვს განცდა 'თვისთა ცოდვათა~. მეორედ მოსვლის ნიშანია, ალბათ, ისიც, რომ მუდამ სხვის განკითხვაში ვართ, სხვის თვალში ბეწვს დავეძებთ და საკუთარ თავთან განმარტოება, საკუთარ ცოდვებზე ფიქრი, სინანული, უკუმიმართული თვალი აღარ გვაქვს. დაიკარგა მოწყალების სურვილიც, სხვისი ჭირი ახლა უფრო საგრძნობად იქცა ღობის ჩხირად და დაგვიდგა ტრაგიკული წამი. ამ წამის 'დაჭერა~ და შეგრძნება უნდა შეძლოს ერმა, თორემ შავი ზღვა, მართლაც, თეთრად მოგვეჩვენება და ადამიანურის გადასარჩენი ძალები და ენერგიები ბოროტებისა და ძალადობის მაპროვოცირებლად გარდაიქმნება. ისეთი შთაბეჭდილება იქმნება, რომ თითქოს გადარჩენისთვის აუცილებელია, მოიქცე ისე, როგორც მოცემულ მომენტშია შენთვის უფრო ხელსაყრელი _ მოატყუო, წაართვა, წაგლიჯო, არათუ წაქცეულს ხელი გაუწოდო და წამოაყენო, არამედ ფეხზე მდგომის ჩაქოლვას ოცნებობდე, სხვა განიკითხო, დასცინო, სხვისით ისარგებლო, მიზნის მისაღწევად ყველა ხერხი და საშუალება გამოიყენო, თანაც შეიქმნა სამართლიანისა და კეთილშობილის, ინტელექტუალისა და მოღვაწის იმიჯი... და რატომ ვიქცევით ასე?! _ ლოგიკა მარტივია, როგორც დოსტოევსკი იტყოდა: 'ღმერთი არ არის, ყველაფერი ნებადართულია!~
რელიგიურ ცხოვრებას შეუძლია აღძრას ყოფიერებისა და არსებობის მთლიანობის განცდა, ერთდროულად გვაგრძნობინოს ცხოვრების ამაოებაც და არსებობის შინაგანი სტრუქტურული წესრიგიც, რომ არ გადავაყოლოთ ქვეყანა ქართულ უწესრიგობას. ქართველი ერის ქრისტიანულ ცნობიერებაში გაჩნდა უფსკრული _ ცალკე დარჩა სიკეთე და სიყვარული, როგორც ცხოვრების აზრი და საზრისი, გნებავთ გამართლება, და მეორე მხარეს აღმოჩნდა დაკარგული სიკეთისა და სიყვარულის სივრცე, თანამედროვე რაციოცენტრიზმისა და პრაგმატიზმის პირობებში თითქმის გაიგივებული ცოდნისა და ცოდვის კრიტერიუმები. ადვილი გახდა დამოძღვრა, თითქმის ნორმად იქცა უზნეოსგან ზნეობის ქადაგება, ერთმანეთს შეერია უეჭვო ღირებულებათა და ანტიღირებულებათა პოზიციები. ერი დაიბნა. უჩვეულო ადამიანი (პატიოსანი, კეთილშობილი და სიმართლისმოყვარული) ვერ მოერგო ჩვეულ გარემოს (ნორმად გამოცხადებულ უზნეობას, ფარისევლობასა და უსამართლობას). ადამიანმა დაკარგა ზნეობრივი ორიენტირი. რელიგიური სამყარო არ აღმოჩნდა მზად, ამაოებათა აგრესიული შემოტევისგან დაეცვა ღვთის ხატად და მსგავსად ქმნილი არსება. თანამედროვე ყოფა შეგვიძლია შევაფასოთ, როგორც დასნებოვნებული სიყვარულისა და დაკარგული სიკეთის დრამა, დიდი სულიერი დეკადანსი. მომაკვდინებელმა ეგოცენტრიზმმა გამოკეტა ადამიანი საკუთარ ნაჭუჭში, დატოვა საკუთარი თავისა და გადაწყვეტილებების იმედად და უკვე ვეღარ ვიტანთ ერთმანეთს, რადგან ხელს ვუშლით ცხოვრებაში, თუ ეს ცხოვრებაა და არა თავის გატანა (გვავიწყდება ზურგს უკან მდგარი ცელიანი კაცი _ სიკვდილი)! დაძაბულობა მატულობს ოჯახებში, უსიამოვნებაა ცოლ-ქმარსა და შვილებს შორის. უფრო მეტიც, დედაშვილური სიყვარულის მადლზე დგას ეს სამყარო და ქართულ სინამდვილეში დაინგრა დედის ხატებაც, ის აღარაა საფიცარი (პირიქით, მართლმადიდებლობის დამცველი ქართველები საკუთარ დედას ვიგინებით), შვილები ხშირად ცუდად ვექცევით მშობლებს და, რადგან ადამიანთა ცოდვებს ღვთის რისხვა მოსდევს, ამიტომაც არ გვაკლია განსაცდელი და ვართ ასეთ დღეში _ საკუთარ ქვეყანაში დევნილი და გაუხარელი!
'ეროვნული ეკლესიის თავისუფლება გულისხმობს ეროვნულ თავისუფლებასაც~, _ ამბობდა კათალიკოს-პატრიარქი ა. ხელაია. ჩვენ თავისუფლება ყველაფრის უფლებად გვესმის. ამის გამო, მოიშალა მიჯნა და საზღვარი. შედეგად ზღვარდაუდებელი გახდა სიძულვილიცა და ეროვნულ-სარწმუნოებრივი ნიჰილიზმიც. ამის გამო დაიბეჭდა ვრცელი მიმართვა სათაურით 'ეკლესიის წინააღმდეგ მიმართული საიდუმლო გეგმა~. აღარავისთვის აღარაა უცხო და დაფარული ერთი ნაწილი ადამიანებისა, ლიბერალური დემოკრატიისა და თავისუფალი სამოქალაქო საზოგადოების მეხოტბენი, რომლებიც ყოველი მხრიდან უტევენ ეკლესიას და ცდილობენ, შეარყიონ მისი ავტორიტეტი. მათი აზრით: 'თანამედროვე საქართველოს პრობლემა არა მორწმუნეობა ან ათეიზმია, არამედ ის ფაქტი, რომ მართლმადიდებელი ეკლესია უზარმაზარ და ტოტალურად კორუმპირებულ მონსტრად გადაიქცა, რომელსაც მომხვეჭელობის, გამდიდრებისა და შეუზღუდავი ძალაუფლების ფლობის მეტი, სხვა საფიქრალი არ გააჩნია. მას საერთო არაფერი აქვს არც რწმენასთან და არც სულიერებასთან. ეკლესიის ამგვარი გაზულუქება სწორედ მასვე მიიყვანს შინაგან აფეთქებამდე, კორუფცია და დაუოკებელი მადა აუმხედრებს საკუთარსავე მრევლს, რომელსაც, ადრე თუ გვიან, მობეზრდება მუქთახორა და გაუმაძღარი მღვდლების რჩენა~, _ გ. მაისურაძე. განსაკუთრებული სიძულვილით გამოირჩევა ე.წ. ნეოლიბერალური ფრთა, რომელიც დაუნდობლად ებრძვის და აკრიტიკებს ეკლესიას. დაპირისპირება ღრმავდება. არაა გამორიცხული, რომ მივიღოთ ან ქრისტიანულ ეთიკაზე დაფუძნებული სახელმწიფო, ან ისეთი ეკლესია, რომელიც ევროპული ანალოგიების მსგავსად, ნეოლიბერალური სახელმწიფოს 'სასულიერო განყოფილებად~ იქნება გადაქცეული და ყველაფერს 'აკურთხებს~ _ ერთსქესიანი ქორწინებებისა და სხვა 'ფუნდამენტური უფლებების~ ჩათვლით, _ ლ. ავალიანი. გამოთქმულია თვალსაზრისი იმის შესახებ, რომ ქართული ეკლესია 'თავისი ორგანიზაციული წყობით ე.წ. მასობრივი ტიპის ბოლშევიკური ყაიდის პარტიას ჩამოჰგავს~, _ ა. ჯოხაძე. გიორგი მაისურაძე პირდაპირ აცხადებს, რომ მართლმადიდებლობა ქართველი ხალხის სუბოტექსი გახდა. საქართველოს ეკლესია უფსკრულისკენ მიექანებაო. _ ამის შესახებ უკვე ბასილ კობახიძე გვაფრთხილებს.
ასეთი შეხედულებები მეორე მხარისთვის მკვეთრად მიუღებელია, ამიტომაც 'ეკლესიის წინააღმდეგ მიმართულ საიდუმლო გეგმაში~ ეკლესიისა და სასულიერო პირების კრიტიკა შეფასებულია, როგორც ანტიმართლმადიდებლური კამპანიის ნაწილი, ეკლესიის მიზანმიმართული დისკრედიტაცია: 'საქართველოში მიმდინარეობს ცილისმწამებლური კამპანია საქართველოს სამოციქულო ეკლესიის, მისი საჭეთმპყრობელისა და იმ სასულიერო თუ საერო პირების წინააღმდეგ, რომლებიც ცდილობენ, დაიცვან მართლმადიდებლობისა და საქართველოს სამოციქულო ეკლესიის სიწმინდე... ანტიმართლმადიდებლური კამპანიის შემადგენელ ნაწილს წარმოადგენს სასულიერო პირთა, სემინარია-აკადემიის სტუდენტთა და მათ თანამოაზრეთა გარკვეული ჯგუფის აქტიური პროეკუმენისტური და პროპაპისტური კამპანია, რომლის მიზანია საქართველოს ეკლესიის დაბრუნება მსოფლიო ეკუმენისტურ მოძრაობაში, ახალ სტილზე გადასვლა, უწმინდესის მმართველობის დამხობა, ეკლესიისა და მართლმადიდებლობის ერთგულთა დასჯა და სხვა... ამგვარად, საქართველოში მიმდინარეობს მართლმადიდებელთა დევნა, საინფორმაციო საშუალებებით გახშირდა ღია მოწოდებები მათი დასჯის შესახებ. ამ კამპანიაში ჩაერთო სახელმწიფო უშიშროების სამსახურის ზოგიერთი მოხელე. მზადდება პროვოკაციები მართლმადიდებლური ცნობიერების მქონე სასულიერო და საერო პირების წინააღმდეგ, მათი დისკრედიტაციისა და განადგურების მიზნით, რათა შეკვეთა _ აღიგავოს პირისაგან მიწისა მართლმადიდებლობა და ეროვნული ცნობიერება საქართველოში _ დაუბრკოლებლად განხორციელდეს~, _ წერდა 'ჯორჯიან ტაიმსი~ 2004 წელს.
ასეთი დაძაბულობა და დაუსრულებელი წინააღმდეგობა ეკლესიის მთლიანობას საფრთხეს უქმნის. ერთი მხრივ, გასათვალისწინებელია არა მხოლოდ საერო, არამედ ზოგიერთ სასულიერო პირთა კრიტიკა ეკლესიაში შექმნილი მდგომარეობის გამო და, მეორე მხრივ, დასაფიქრებელია ასეთი აღვირახსნილი ანტისაეკლესიო პროპაგანდაც. კრიზისულ ეპოქაში (და ჩვენ მუდმივ კრიზისში ვართ!) მძაფრდება ასეთი დაპირისპირება, იზრდება აგრესია და შედეგები შესაძლოა, სავალალო იყოს. ამიტომაც მართებს მაღალი პასუხისმგებლობა ორივე მხარეს _ ეკლესიის მესვეურებსაც და მათთან დაპირისპირებულებსაც. ნუ დაგვავიწყდება, რომ განხეთქილების მუხტის შემოტანა და ნგრევა ადვილია, აღმშენებლობა _ რთული. არც ის შეიძლება, ეკლესია თავისი საჭეთმპყრობელის ავტორიტეტსა და ძალაზე იდგეს მხოლოდ. რა იქნება შემდეგ? საით მივდივართ? _ საჭიროა არა დაპირისპირება და იგნორირება ურთიერთსაწინააღმდეგო მოსაზრების, კრიტიკისა თუ ბრალდებებისა, არამედ შეთანხმებული და კეთილგონიერი ქმედება ქართული ეკლესიის გასაძლიერებლად, რათა მან შეძლოს თანამედროვე გამოწვევებზე ადეკვატური რეაგირება და თავისი ისტორიული მისიის უკეთ აღსრულება _ ქართველი ერის გაერთიანება და სიკეთის, სიმართლისა და ზნეობის გზით მრევლის სასიცოცხლო ენერგიის წარმართვა!
საბა მეტრეველი, გაზეთი ”პრემიერი”, #48 (7 - 13 აგვისტო, 2014წელი)

FaceBook