ჭეშმარიტი რწმენა თუ დეკლარირებული ქრისტიანობა?!

თანამედროვე საქართველოში საშიში პროცესები დაიწყო. ნელ-ნელა ღრმავდება დაპირისპირება, სიძულვილი და ცინიზმი ეკლესიისა და, შესაბამისად, სასულიერო პირების მიმართ. ნელ-ნელა მეტყველებაში დამკვიდრდა ტერმინები: ჯიპიანი მღვდლები, ანაფორიანი სეპარატისტები, ტაბურეტიანი მოძღვრები, ანაფორიანი ძველი ბიჭები და ა. შ. თანამედროვე ქართველი საზოგადოება აღარაა სოლიდარული და შემწყნარებლური, ის გახდა აგრესიული, შეუწყნარებელი და ეგოცენტრული.
ყოველთვის გვეამაყებოდა ჩვენი მართლმადიდებლობა, ჩვენი ისტორიული ნავსაყუდელი, ზნეობისა და ცხოვრების მომაწესრიგებელი ძალა და მადლი. მე-20 საუკუნის 80-იანი წლების ბოლოდან მოყოლებული (ეროვნული მოძრაობის გააქტიურებასთან ერთად) საქართველოში რელიგიური აფეთქება მოხდა, ყველა ეკლესიას მიაწყდა, დაიწყო, ერთი შეხედვით, მართლმადიდებლური ბუმი: ტაძრების შენება, ძველის აღდგენა, წირვა-ლოცვაზე სიარული. ნელ-ნელა იქმნებოდა ისეთი ფაქიზი საეკლესიო ორგანიზმი, რომელსაც მრევლი ჰქვია. გავიდა დრო და დავრწმუნდით, რომ ეს იყო მაინც მოდა, ერთი დიდი ტალღა, რომელმაც კარგად დაგვანახვა, რომ დეკლარირებული სარწმუნოების საზოგადოებაში ვცხოვრობთ, რომ, რეალურად, ღვთის რწმენა და სიყვარული შინაგან მდგომარეობად ვერ იქცა. როგორც მოციქული გვეუბნება, სარწმუნოება, საქმის გარეშე, მკვდარია! ამასთანავე, ზოგიერთებმა ეჭვქვეშ დააყენეს ქართული ქრისტიანული კულტურის როლი და ადგილი ჩვენს ისტორიაში: 'მართლმადიდებლური ეკლესიის დადებითი როლი საქართველოს ისტორიაში საკამათოა~, _ გიგი თევზაძე.
მიუხედავად იმისა, რომ უამრავი ეკლესია შენდება და მრევლმაც იმატა, ღვთისმოსავი ერის სახე ჯერ მაინც არ გვაქვს. ბევრი რამ გვიჭირს: მარადიულ შინაგან ბრძოლებში, ერთმანეთის განკითხვასა და სიძულვილში ვართ ჩაძირულნი. განსაკუთრებული გაშმაგებით ებრძვიან ეკლესიის საჭეთმპყრობელს. რას აღარ უწოდებენ მას: ბოროტ, ბერწ, ბებერ ინკვიზიტორს, რუსეთის აგენტს, ან წააწყდებით ასეთ რიტორიკას: 'ვხედავთ პიროვნების კულტს _ ილია შიოლაშვილის კულტი არის ქართული მართლმადიდებლობის ამოსავალი წერტილი. ეს არის პატრიარქთაყვანისმცემლობა, პატრიარქმადიდებლობა~. აღარაფერს ვამბობთ გაშარჟებულ პლაკატებსა და ვიდეომონტაჟებზე, როგორმე ჩირქი მოსცხონ და შეურაცხყონ საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი.
ეს, რა თქმა უნდა, აღარაა ქრისტიანული ცხოვრება! თუ XX საუკუნის 80-იანი წლების ბოლოს ეროვნულმა მოძრაობამ რელიგიისკენ შემოაბრუნა ერი და ეკლესიის წიაღში დაბრუნდა ახალგაზრდობის დიდი ნაწილი, სწორედ ვარდების რევოლუციის შემდგომ თაობას ვეღარ ვხედავთ ტაძარში და რელიგიური ნიჰილიზმი ახლა უფრო იგრძნობა, ვიდრე სხვა დროს.
რელიგიის მიმართ საზოგადოების დამოკიდებულებამ ბევრი მწვავე პრობლემა აჩვენა. ყველაზე სამწუხარო მაინც ისაა, რომ რიტუალების აღმსრულებლებად ვიქეცით. საქართველოს ათეისტთა ვებგვერდზე გვხვდება ასეთი ჩანაწერი: 'დღევანდელ დღეს ჩვენთან კარგ ტონად ითვლება:
• ჯვრისა და სხვა ქრისტიანული ატრიბუტიკის ტარება;
• სახლში, მანქანაში, სამუშაო ადგილზე ხატების გამოფენა;
• ხმამაღალი განცხადების გაკეთება, რომ მარხვაზე ხარ;
• სახალხო ადგილებში დემონსტრაციულად პირჯვრის გადაწერა;
• დაფიქსირება, რომ სულიერი მოძღვარი გამოიცვალე და რომ ახალ სულიერ მოძღვარს უკეთ ესმის შენი, ვიდრე ძველს;
• ახალი მანქანის, სახლის, აგარაკის, სამუშაო ადგილის კურთხევა (საინტერესო ფაქტია, რომ წყალქვეშა ნავი 'კურსკი~, რომლის ბედიც ყველასთვის კარგად არის ცნობილი, ერთადერთი წყალქვეშა ნავი იყო, რომელიც თავის დროზე ეკლესიამ აკურთხა);
• ხმამაღლა განცხადება, რომ ნარკოტიკებს, სიგარეტს, სასმელს თავი დაანებე რომელიმე განმარტოებულ მამათა მონასტერში რამდენიმეკვირიანი ყოფნისას, თუმცა ყველამ იცის, რომ არაფრისთვის არ დაგინებებია თავი. მეტიც, ხშირ შემთხვევაში არც 'წმინდა მამები~ ამბობენ ზემოხსენებული გზით საკუთარი თავისთვის განტვირთვის მოწყობაზე უარს;
• ნაქურდალი, ყველანაირი მამაძაღლობით ნაშოვნი ფულით რომელიმე ძველი ეკლესიის რესტავრირება. არა, ახლის აშენება ჯობია! ამით კი ცოდვებიც მოგეტევება და შესაძლოა, საკუთარი სახელიც უკვდავყო გაბრიელ დაფანჩულივით~, _ ასე წერს კაცთმოყვარეს ფსევდონიმით ერთი ათეისტი 2006 წელს.
თანამედროვე საზოგადოება ბაგეებით მიუახლოვდა, მაგრამ გულით დაშორდა უზენაესს. ამის განმაპირობებელი მრავალი ფაქტორი არსებობს: სასულიერო წოდების მიმართ ზოგჯერ დამსახურებული, ზოგჯერ დაუმსახურებელი კრიტიკული მიდგომა, აღვირახსნილი კამპანია პატრიარქისა და საპატრიარქოს წინააღმდეგ, გააფთრებული ბრძოლა და ზიზღი სასულიერო წოდებისა და, ზოგადად, ეკლესიის მიმართ... ასეთი რადიკალიზმი ამძაფრებს დაძაბულობას. ამას ემატება მძიმე სოციალური ფონი, რომელიც ზრდის ადამიანების აგრესიას. თანდათან მატულობს დაპირისპირებულთა რიცხვი _ ჩვენ და ისინი. საზოგადოება სამ ნაწილადაა გაყოფილი: ადამიანები, რომლებიც თავიანთ თავს ეკლესიის მრევლად მოიაზრებენ (ჰყავთ მოძღვარი, არიან აღმსარებელნი, მაზიარებელნი), მეორე კატეგორიაა მკვეთრად არარელიგიური ადამიანებისა, რომლებსაც თავი მორწმუნეებად კი წარმოუდგენიათ, მაგრამ კატეგორიულად ებრძვიან ყველაფერს _ ეკლესიასა და სასულიერო წოდებასთან დაკავშირებულს. ძალიან ხშირად ეს ნაწილი სექტას მოგაგონებს (ზოგ მათგანს მოძღვარიც ჰყავს, ოღონდ, ისე, სახელად, სამეგობროდ) და მესამე ფენა _ ძველი დროის შვილები, სანთლის დასანთებად რომ შევლენ ტაძარში, ისიც იშვიათად. ძირითადი დაპირისპირება ორ ფრთას შორის ვლინდება: გულმხურვალე მართლმადიდებლებსა და ეკლესიის გულანთებულ მოძულეთა შორის. ზოგჯერ ეკლესიას უტევენ ადამიანები, რომლებიც გუშინ მის წიაღში იყვნენ, პატრიარქის გვერდით იდგნენ... არ გამოვდგები და არც ვაპირებ საპატრიარქოს დაცვას. პრეტენზია შეიძლება ყველას გვქონდეს ერთმანეთის მიმართ, მაგრამ ზიზღი და სიძულვილი ხშირად ზღვარგადასულ ისტერიამდე მიდის. ისე, ნურც სასულიერო წოდებას გაუკვირდება ის, რომ თანამედროვე ადამიანი კონკრეტულ ზნეობრივ მაგალითს ეძებს. მას სჭირდება ცოცხალი ნიმუში ქრისტესმიერი ცხოვრებისა და, როცა ამას სასულიერო პირში ვერ ხედავს, ეწყება სულიერი ბრძოლები. რა თქმა უნდა, გვავიწყდება, რომ მოძღვარიც ადამიანია და არაფერი ადამიანური (მათ შორის, ჯიპებით გადაადგილება, აიფონებით მარიაჟობა, ანაფორებით როკ-ენ-როლის ცეკვა, ყანწებით დაცლილი სადღეგრძელოები, ამა სოფლის სიამეთა ტრფიალი...) არ უნდა გვიკვირდეს, მაგრამ ძნელია აუხსნა, გააგებინო თანამედროვე ქართველს: კი გიქადაგებ სიწმინდეს, მაგრამ მე არ შემიძლია ასე ცხოვრება; უნდა იყო მოწყალე და მშვიდი, მაგრამ მე ვერ ვარ ასეთი; ნუ იქნები კონფორმისტი, სიხარბე და სიმდიდრის ტრფიალება დამღუპველია სულისთვის, მაგრამ მე ჯიპით ვივლი... ჩვენ იმის გააზრებაც გვიჭირს, რომ ცდებიან ადამიანები (თუნდაც სასულიერო პირები), მაგრამ თავად ეკლესია უცდომელი ჭეშმარიტების მატარებელი და დამცველია და, თუ გვინდა გადარჩენა, მის წიაღს არ უნდა მოვწყდეთ! ქართული ანდაზა 'მოყვარეს პირში უძრახე~... გულისხმობს იმას, რომ ერთმანეთის განკითხვას თავი დავანებოთ, სიყვარულით ვამხილოთ და ერთსულოვნებით ვებრძოლოთ ბოროტსა და დამანგრეველს, იმას, რაც ხელს გვიშლის ერთად ყოფნაში.
ქრისტიანობა, უპირველესად, იმითაცაა უნივერსალური რელიგია, რომ სრულ და ყოვლისმომცველ სიყვარულს ქადაგებს, მათ შორის მტრის მიმართაც! სასულიეროსაც და საეროსაც ხშირად ავიწყდებათ უმთავრესი პრინციპი ქრისტიანული სარწმუნოებისა _ გძულდეს ცოდვა, მაგრამ გებრალებოდეს და გიყვარდეს ცოდვილი! _ ეს რომ გვახსოვდეს, არ მივიდოდით იმ ზღვარზე, რომელიც 2013 წლის 17 მაისს გაცხადდა ჩვენს ქვეყანაში _ ერთი მხრივ, გულისამრევი ფსევდოლიბერალიზმი და, მეორე მხრივ, ქართველობისა და მართლმადიდებლობის დაცვის პაროდიამდე მისული ფანატიზმ-ფუნდამენტალიზმი. ჩვენი ცხოვრების ყოველი დღე, ჩვენი დამოკიდებულება ფაქტისა და მოვლენის მიმართ ხშირად გვიდასტურებს იმას, რომ ქრისტიანობის არსი, მისი კონცეპტუალური და თუნდაც სემანტიკური შინაარსის ელემენტებიც კი არ გვესმის.

საბა მეტრეველი, გაზეთი ”პრემიერი”, #47 (31 ივლისი - 6 აგვისტო, 2014წელი)

FaceBook