ანტირელიგიური პროპაგანდის შედეგები

1939 წელს გამოვიდა სამეცნიერო-მეთოდური და მხატვრული ჟურნალი 'მებრძოლი ათეისტი~ (საქართველოს მებრძოლ უღმერთოთა კავშირის ცენტრალური საბჭოს ყოველთვიური ორგანო), რომელმაც გამოაქვეყნა 'ამონაწერები ლენინის სტატიებიდან რელიგიის წინააღმდეგ~. ფაქტობრივად, ეს იყო ძირითადი დოკუმენტი, სახელმძღვანელო ოქტომბრის რევოლუციის ბელადის მიერ შექმნილ უღმერთო ქვეყანაში რელიგიასთან ბრძოლისა. ჩვენ მხოლოდ ფრაგმენტებს წარმოვადგენთ ამ ამონაწერებიდან:
'რელიგია სულიერი ჩაგვრის ერთ-ერთი სახეა, რომელიც ლოდად აწევს ყველგან და ყოველ ადგილას სხვებისთვის მუშაობით, გაჭირვებითა და მარტოობით დათრგუნვილ ხალხის მასებს (მასებს და არა ადამიანებს(!) _ ს. მ.), რელიგია ხალხისთვის ოპიუმია. რელიგია _ სულიერი მათრობელას ერთ-ერთი სახეა, რომელშიც ახრჩობენ კაპიტალის მონები თავის ადამიანურ სახეს, ადამიანისთვის ოდნავ მაინც შესაფერი ცხოვრების მოთხოვნებს. ყველა თანამედროვე რელიგიასა და ეკლესიათა ყველა და ყოველგვარ რელიგიურ ორგანიზაციას მარქსიზმი ყოველთვის განიხილავდა, როგორც ბურჟუაზიული რექციის ორგანოებს, რომლებიც ემსახურებიან ექსპლოატაციის დაცვასა და მუშათა კლასის გაბრუებას~.
ამიტომაც ჰქონდა საბჭოეთში უდიდესი მნიშვნელობა ათეისტურ პროპაგანდას, რომელიც უნდა ყოფილიყო 'პოლიტიკურად მახვილი, შემტევი ხასიათის მქონე; მეცნიერული, ე. ი. ღრმა, ყოველმხრივ დასაბუთებული; ცხოვრებასთან, სოციალისტური საზოგადოების ამოცანებთან ახლოს მდგომი, კონკრეტული სინამდვილის ამსახველი; პოპულარული და სისტემატური~.
ცალკე უნდა გამოიყოს ანტირელიგიური ლოზუნგები (მრავალთაგან მცირედი), რომლებიც დროდადრო იხვეწებოდა და ვითარდებოდა:

• რელიგია ხალხის მტერია!
• რელიგია ოპიუმია ხალხისათვის! // სარწმუნოება ხალხის ოპიუმია!
• დავიხსნათ სარწმუნოების ჭაობიდან პროლეტარიატი და მშრომელი გლეხობა!
• ძირს რელიგია! გაუმარჯოს მეცნიერებას!
• რელიგია და მეცნიერება ორი მოპირდაპირე ბანაკია!
• გავაძლიეროთ ანტირელიგიური აღზრდა სკოლებში!
• გადავაქციოთ სკოლები კომუნისტურ უღმერთოთა აღზრდის კერად!
• დავრაზმოთ პიონერები რელიგიის წინააღმდეგ!
• ჩავცეთ ლახვარი სარწმუნოებასა და ცრუმორწმუნეობას საყოველთაო სწავლით!
• სოციალისტური შეჯიბრება რელიგიასთან ბრძოლის კლასობრივი იარაღია!
• ძირს რელიგიური ცრუმორწმუნეობა, გაუმარჯოს მარქსიზმ-ლენინიზმს!
• არცერთი ეკლესიის მსახური საბჭოებში!
• მღვდლების ზღაპრები ვერ გააბრუებს მუშებსა და მშრომელ გლეხობას!
• დავცხოთ ანტირელიგიურ მუშაობის შეუფასებლობას!
• არ გვინდა სარწმუნოებრივი დღესასწაულები!
• შორს ეკლესიიდან!
• ეკლესიის მაგივრად კლუბი!
• ძირს სარწმუნოება-სიბნელე!
• ადამიანმა შეჰქმნა ღმერთი და არა ღმერთმა ადამიანი!
• შორს სარწმუნოება!
• რელიგია ველური ადამიანის მსოფლმხედველობაა

იწერებოდა, იბეჭდებოდა, ვრცელდებოდა ანტირელიგიური გამოცემები, რომლებშიც ზემომოყვანილი ლოზუნგების გვერდით გვხვდება ახალ მესიად მოვლენილი კომუნისტური იდეოლოგიის აპოლოგია _ 'ოქტომბრის რევოლუცია და ლენინიზმი მხსნელია მშრომელი ხალხისა!~
ყოფიერებიდან, ცხოვრებიდან, ადამიანის სულიდან ღმერთის განდევნა, ადამიანის ცნობიერებიდან ღმერთის გაქრობა, ფაქტობრივად, უტოპია აღმოჩნდა. მართალია, ტოტალიტარიზმის ეპოქამ ადამიანის ღვთის ხატობის იდეის დესტრუირება მოახდინა, აქცია იგი კოლექტივის წევრად და არა _ პიროვნებად (სახელმწიფოებრივი ცდა პიროვნების გაუქმებისა _ ირაკლი აბაშიძე), წაშალა მასში ინდივიდუალიზმის გამონათებაც კი, მაგრამ ვერ შეძლო ღვთაებრივის დამარცხება, ვერ ჩაკლა თავისუფლების სული, ანუ ის, რაც ადამიანს პიროვნებად აქცევს.
ბრძოლით, ყიჟინით, დებოშებითა და გაუგონარი ნიჰილიზმით (გალაკტიონის თქმისა არ იყოს: 'ყოველდღე მოდის ახალი ტალღა, / სუსტი, მყვირალა და დღევანდელი!~) უტევდნენ ხალხის მტრად გამოცხადებულ რელიგიას, სიწმინდეებს, სასულიერო პირებს: 'ჩვენ ამოვგლიჯეთ ეკლესიას შხამიანი ენა, ჩვენ ჩამოვართვით მას ძალადობითა და მატყუარობით დაგროვილი სიმდიდრე~, _ აცხადებდა სამეცნიერო საზოგადოება 'ატეისტი~ 1929 წელს. მაგრამ 'ავტორიტარული სინდისი~ (ე. ფრომი) ვერ მოერია ქართველი ადამიანის სულსა და სხეულში განივთებულ მართლმადიდებლობას, მისი იდენტობისა და კულტურის უპირველეს ნიშანს.
აღვირახსნილმა ანტირელიგიურმა პროპაგანდამ თავისი შედეგები მაინც გამოიღო: 1931 წელს საქართველოს მასშტაბით უღმერთოების რიცხვმა 75 ათასს გადააჭარბა. 1937 წელს საბჭოთა კავშირში ჩატარებული მოსახლეობის საყოველთაო აღწერის შედეგები კი თავზარდამცემი იყო ბოლშევიკებისთვის. წერა-კითხვის უცოდინართა შორის გამოკითხული 30 მილიონი მოქალაქიდან 84 პროცენტი მორწმუნე აღმოჩნდა, ხოლო 68,5 მილიონ განათლებულ მოქალაქეში ღმერთის არსებობის 45 პროცენტს სჯეროდა. ამის გამო, რელიგიის წინააღმდეგ კამპანია კიდევ უფრო გაძლიერდა. სწორედ 1937 წლის შემდეგ დაიწყო მებრძოლ უღმერთოთა კავშირის ზრდა. ტოტალური რეპრესიების პერიოდში მორწმუნეთა და სასულიერო პირთა დაპატიმრებებმა საყოველთაო ხასიათი მიიღო. ხალხი ისე იყო დაშინებული, რომ 1938 წლის აღდგომის ღამეს სიონის ტაძარში მლოცველთა რაოდენობა 100 კაცს არ აღემატებოდა. 1938 წელს საქართველოში უღმერთოთა რიცხვი 150 ათასამდე გაიზარდა. ყველაზე დიდი რაოდენობა კი 1940 წელს დაფიქსირდა. ამ წელს საქართველოში თითქმის ყოველი მე-20 უღმერთო იყო. 'უღმერთოების მანდატს~ 202 ათასზე მეტი ადამიანი ატარებდა.
1932 წლიდან გამოვიდა გაზეთი 'მებრძოლი უღმერთო~, რომელიც საქართველოს მუკ-ის ცენტრალური და 'ტფილისის საბჭოების დეკადური ორგანო~ იყო. გაზეთის დევიზი ზუსტად ასახავდა შექმნილ რეალობასა და პარტიის პოლიტიკას: 'რელიგიის წინააღმდეგ ბრძოლა _ სოციალიზმისთვის ბრძოლაა!~ ბოლშევიკების მთავარი იდეური ბელადი, ლენინი, ბევრს წერდა 'რელიგიის ექსპლოატატორული როლის~ შესახებ და სახავდა მისი საბოლოოდ აღმოფხვრის გზებს: 'უნდა შეგვეძლოს რელიგიის წინააღმდეგ ბრძოლა. ეს ბრძოლა უნდა დაუკავშირდეს კლასობრივი მოძრაობის კონკრეტულ პრაქტიკას, რომელიც მიმართულია რელიგიის სოციალური ფესვების აღმოფხვრისთვის~. ლენინის ეს გეზი საბოლოოდ განავითარა და დაასრულა მეორე დიქტატორმა _ სტალინმა: 'ყველა რელიგია მეცნიერების საწინააღმდეგო მოვლენააო, _ დაასკვნა მან.
თავის დროზე ლენინმა 'ღვთის შესახებ ყოველ იდეას ყოვლად წარმოუდგენელი სიბილწე~ უწოდა. ამის შემდეგ ამ 'სიბილწეს~ უტევდნენ თავად ბილწი და გახრწნილი ადამიანები, მაგრამ ამაო აღმოჩნდა ეს შერკინება. ებრძოდნენ საქართველოს სამოციქულო მართლმადიდებელ ეკლესიას: ანგრევდნენ, ტაძრებს, ხურავდნენ სამონასტრო კერებს, დასცინოდნენ, ავიწროებდნენ, ხვრეტდნენ, ფიზიკურად სპობდნენ და ანადგურებდნენ სასულიერო პირებს. საბჭოთა სახელმწიფო _ ახალი სტალინური რელიგიის შემქმნელი, თავად კერპმსახური, მაინც უძლური აღმოჩნდა ღმერთთან და რწმენასთან პირისპირ. 'რელიგია კვდება, მაგრამ სიკვდილი არ უნდა~ _ სულწასულად ჩასაფრებული უცდიდნენ ამ დღეს.
ჰიმნოგრაფიის ერთი ბრწყინვალე ნიმუშის კვალობაზე რომ ვთქვათ, ეკვეთნეს ქარნი იგი საშინელნი განსაცდელთანი ჩვენს ეკლესიას, ხოლო ვერ შეარყიეს სიმტკიცეი მისი, რამეთუ დამყარებულ იქნა არა ქვიშასა ზედა, არამედ კლდესა ზედა ქრისტეის მცნებათასა!

საბა მეტრეველი, გაზეთი ”პრემიერი”, #43 (3 ივლისი -9 ივლისი, 2014წელი)

FaceBook