ქართული პოლიტიკური "გონი" უდროოდ დაბერდა

15 ივნისის თვითმმართველობის არჩევნებმა კიდევ ერთხელ მოახდინა ქართული პოლიტიკური სპექტრის ლუსტრაცია. მიუხედავად იმისა, რომ დემოკრატიული ღირებულებების "თავგადაკლული" დამცველი "ქართველი პოლიტიკანები" ყველაფერში საკუთარ მოწინააღმდეგეებს ადანაშაულებენ, ცხადი ხდება _ საქართველოში პოლიტიკური კრიზისია. პოლიტიკურ კრიზისს კი, მეტწილად, "გადამწიფებული" და "დაუმწიფებელი" პოლიტკოჰორტის ვნებები განაპირობებს. პოლიტიკოსების ორივე კატეგორიის გაუაზრებელი და "ურაპატრიოტული" ქმედებები თანაბრად საზიანოა ქვეყნისთვის. ამ შემთხვევაში მნიშვნელოვანი არ არის მათი საგარეო პოლიტიკური მისწრაფებები, რომელიც მეტწილად მოჩვენებითი და ყალბი აქცენტებისა თუ შინაარსის მატარებელია.

თუ 2012 წლის არჩევნების მთავარი აქცენტი იყო "ცოცხების შოკი" და ემოცია, 2013 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებმა უფრო ირონიული ქილიკის ფონზე ჩაიარა. რაც შეეხება 2014 წლის არჩევნებს _ ეს იყო სრული ფიასკო ქართული პოლიტიკური სპექტრისთვის და აქ მხოლოდ ხელისუფლებისკენ ხელის გაშვერა არ იქნება არანაირად მართებული. ვერც ხელისუფლებამ და ვერც ოპოზიციურმა სპექტრმა საზოგადოებას ახალი ვერაფერი შესთავაზა თუნდაც საარჩევნო სტრატეგიის თვალსაზრისით.

ამის მიუხედავად, ნიშანდობლივია, რამდენიმე გარემოება, რომელზედაც ქართველი პოლიტიკოსები საერთოდ არ მიუთითებენ და მათი კომენტარები და შეფასებები ადასტურებს, რომ ქართული პოლიტიკური კლასი ირეალურ სამყაროში ცხოვრობს.

საქართველოში საზოგადოება ნამდვილად არ გაზრდილა იმ დონემდე, რომ დიფერენცირებული ხელისუფლების ყოლისთვის ზრუნავდეს. ქართველმა ამომრჩეველმა იცის, რომ თუ ადგილზე ოპოზიციას დაუჭერს მხარს, იმ პირობებში, როდესაც ცენტრალურ ხელისუფლებას ქვეყნის სამართავად მინიმუმ 2 წელი აქვს, ეს შეიძლება მისთვის საზიანოც კი გახდეს. ანუ, სულ მცირე, თბილისმა შესაძლოა, არასაკმარისი ტრანსფერები დაუმტკიცოს ცალკეულ რეგიონებს, რითაც, ფაქტობრივად, დასაჯოს ურჩები. მათ ჯიბრზე კი "ააყვავოს" გამარჯვებული რეგიონები. ამიტომაც, თითქმის ყველა თვითმმართველობის არჩევნებში იმარჯვებდა ხელისუფლება. წინა თვითმმართველობის არჩევნების დროს კი იუსტიციის ექსმინისტრი ზურაბ ადეიშვილი დაჭერითაც კი დაემუქრა გუბერნატორებს, თუ "ნაციონალების" "შედეგები" ადგილებზე 69.99%-ს გასცდებოდა. ადეიშვილმა პირდაპირ მოითხოვა, რომ ადგილებზე ოპოზიცია ყოფილიყო წარმოდგენილი, თუმცა ოპოზიციონერთა "შერჩევის" მეთოდოლოგია თავად გუბერნატორებს უნდა შეემუშავებინათ. 2012 წლის 1-ლი ოქტომბრის არჩევნების შემდეგ ადგილებზე განვითარებულმა მოვლენებმა თვალნათლივ ცხადყო, რომ გუბერნატორების უმეტესობამ არა თუ ოპოზიციის, არამედ თანაგუნდელების შერჩევაშიც მნიშვნელოვანი შეცდომები დაუშვა. აქ საინტერესოა ერთი პოლიტიკური პოსტულატი, რომელსაც ასე დაბეჯითებით "ატენიდა" და "ატენის" ხელისუფლება საზოგადოებას. ამ არჩევნებით დასრულდა ხელისუფლების სრული ცვლილება, _ აცხადებენ "ოცნებაში. თუმცა გასაკვირია, რას უკავშირდება ეს პოლიტიკური ტყუილი? ჯერ კიდევ 2012 წლის 1-ლი ოქტომბრის შემდეგ "ნაციონალების" რჩეული და თავდადებული არაერთი კადრი, რომელთა აღზევებისთვის მრავალი ერთგული მხარდამჭერი "მოცოცხეს", ისეთი სისწრაფით დაპორტირდა "ოცნებაში", რომ "შიხიაშვილიზმი" პოლიტიკურ ტერმინად დამკვიდრდა. საპრეზიდენტო არჩევნებამდე გვქონდა მოცემულობა, როდესაც ქვეყნის ცენტრალურ და ადგილობრივი ხელისუფლებებს (გარდა სამიოდე მუნიციპალიტეტისა) ფლობდა "ქართული ოცნება", ხოლო საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ ყველა დონის ხელისუფლება სრულად დაიქვემდებარა მმართველმა პარტიამ. ახლა, არჩევნების შემდეგ, "ოცნების" შტაბი იმას კი არ უნდა ითვლიდეს, სად რამდენი მანდატი მოიპოვა, არამედ იმას, სად რამდენი დაკარგა.

თვითმმართველობის არჩევნების პოლიტიკური ინტრიგა იმაშიც მდგომარეობს, რომ ცენტრალური ხელისუფლება არ იცვლება და ადმინისტრაციული რესურსი, სხვადასხვა უწყებების და მათი ადგილობრივი წარმომადგენლობების თანამშრომლები მაქსიმალურად ცდილობენ, თუნდაც კარიერისტული და მერკანტილური გარემოებების გათვალისწინებით, ცენტრალურ ხელისუფლებას ასიამოვნონ. ამ არჩევნებმა ეს სტერეოტიპებიც დაანგრია და არა იმიტომ, რომ "ოცნება" დემოკრატიული ხელისუფლებაა. რამდენიც არ უნდა მოახდინონ ამაზე აპელირება, ფაქტია, რომ ივანიშვილის მიერ დატოვებული "კარგი მენეჯერები" სულაც არ აღმოჩნდნენ კარგები და მით უფრო _ მენეჯერები. ხოლო მათი პოლიტიკური უმწიფრობა ხშირ შემთხვევაში ისე არაბუნებრივად თანაცხოვრობს პოლიტიკასთან, რომ მმართველი ძალის ყოველდღიურ დისკრედიტებასა და, შესაბამისად, რეიტინგის კლებას იწვევს. ვითარების გაუაზრებლობა, არავითარი მოდელირება, პროგნოზირება _ ნულის ტოლი, PR არა იდეების, არამედ რეაგირების საშუალება და არავითარი ინიციატივები, არავითარი ნოვაცია. პარტიული ჩინების პოზა _ საქმიანი, თავად საქმე კი _ უკიდურესად არაპროფესიონალურ დონეზე შესრულებული. 

და მაინც, რატომ ვერ მიაღწია უფრო მნიშვნელოვან წარმატებას "ოცნებამ"? ივანიშვილმა კი ბრძანა, მენეჯმენტი არ უვარგათო _ თან თავის შერჩეულ მენეჯერებზე, მაგრამ რეალურად სხვა რამეში ხომ არ არის მიზეზი? კერძოდ:  "ახალგაზრდა" პრემიერის გუნდის ზედმეტად თვითდაჯერებაში და ზღვარსგადასულ ამბიციურობაში? 2012 წლამდე ორჯერ ორი ოთხი რომ იყო, ამის არმცოდნე პერსონების აღზევებაში, ზღვარსგადასულ პროტექციონიზმსა და ნეპოტიზმში?

პოლიტიკური ლოგიკა, რომელიც საუკუნეების განმავლობაში არ იცვლება, მხოლოდ ტრანსფორმირდება და მდიდრდება უფრო მეტი გაიძვერობით, გვკარნახობს, რომ სწორედ ეს თავდაჯერებულობა და კადრების ძებნაში "ჩამქრალი" სანთელი  გახდება ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორი, რომელიც ორიოდ წელიწადში შეცვლის საქართველოს პოლიტიკურ კონფიგურაციას და დღევანდელი მმართველი კოალიცია და განსაკუთრებით მისი მთავარი გუნდი _ "ოცნება", იმ დროისთვის თუ სულ არ გაქრა პოლიტიკური რუკიდან, ნამდვილად ვერ ექნება  იმის პრივილეგია, რომ ერთპიროვნულად მართოს ქვეყანა.

მოკლედ, მიუხედავად ქვეყანაში არსებული სოციალური და ეკონომიკური კრიზისისა, "ოცნებამ" იმდენად არასრულფასოვანი საარჩევნო კამპანია ჩაატარა, რომ თითოეული ხმა, რომელიც მან მიიღო, იყო არა მისი მხარდაჭერის გამოხატულება, არამედ იმის, რომ ხელისუფლება კვლავ "ნაციონალური მოძრაობის" ხელში არ აღმოჩენილიყო.

თუ ხელისუფლებას შეცდომები უცოდინრობითა და საკუთარი ყეყეჩობით მოსდის, "ნაციონალურმა მოძრაობამ" ამ არჩევნებზე დაადასტურა, რომ ეს არის ძალა, რომელმაც ვერ გააანალიზა უმთავრესი შეცდომები და "პუბლიკის" წინაშე კვლავ პოლიტიკური ავანტიურის დემონსტრირება მოახდინა. თუ საარჩევნო პროცესს ერთიან პრიზმაში განვიხილავთ, უმთავრესი მომენტი, რაც შეიძლება თვალში მოგვხვდეს, არის ის, რომ "ნაციონალების" წარმატების _ დიახ, წარმატების ქვაკუთხედი არც მეტი, არც ნაკლები, "ქართული ოცნების" საარჩევნო სტრატეგია გახდა. მათ მიიღეს სრული კარტბლანში და შეძლეს, მაქსიმალურად გამოეყენებინათ.

არჩევნების ანალიზის საფუძველზე შეგვიძლია ვთქვათ, რომ "ქართულ ოცნებას" არ ჰქონდა საკუთარი PR-სტრატეგია და მეტიც, არაადეკვატურად რეაგირებდა "ნაციონალური მოძრაობის", ხშირ შემთხვევაში, თითიდან გამოწოვილ და მაქსიმალურად გაბუქებულ თავდასხმებზე.

 "ნაციონალური მოძრაობა" ხშირად აცხადებს, რომ მათ შეცდომების გამო უთხრა ამომრჩეველმა 2012 წელს უარი და ახლა იმდენად კეთილშობილები არიან, რომ ხელისუფლებას უწევენ ოპონირებას, რომ მათ არ დაუშვან შეცდომები,  ქვეყანა მართონ და სწორად აშენონ. სწორედ აქ არის ძაღლის თავი დამარხული. შეცდომების გამო კი არ შეუქცევია ზურგი ამომრჩეველს ნაციონალებისთვის, არამედ დანაშაულისთვის, რომელსაც ადამიანის უფლებების ფეხქვეშ გათელა ჰქვია და რომელმაც ჩვენი საზოგადოების სხვადასხვა სფეროში მასობრივი ხასიათი მიიღო. დღეს სოციალურ ქსელებში გავრცელებული ნიშნისმოგების ფრაზა _ "აღიდგინეთ ოცნება?" სულაც არ პასუხობს იმას, რომ თავად იყვნენ კარგები ან ახლა გახდნენ. ახლა რომ არ გახდნენ, ამაზე ისიც მეტყველებს, რომ ექსმმართველი პარტიის ძირითადი სპიკერები სწორედ ის ადამიანები იყვნენ, რომლებიც საკუთარი გავლენითა თუ ძალაუფლების გამოყენებით ძალადობდნენ თანამოქალაქეებზე. ფაქტების ინტერპრეტირება და სასურველ კონტექსტში წარმოჩენა საარჩევნო პროცესის დისკრედიტაციის კონტექსტში, მიმართული იყო საერთაშორისო ორგანიზაციებზე და უცხო ქვეყნის საელჩოებზე, მიამიტ ქართველ საზოგადოებას კი პროვოკაციებზე წამოსაგებად სულაც არ სჭირდება გონების დაძაბვა _ მისი ეგზალტაციის მიზეზი ხან "ვარდი" ხდება და ხანაც "ცოცხი".

ზოგიერთ საარჩევნო ოლქსა და უბანზე "ნაციონალურმა მოძრაობამ" ისეთი კანდიდატები შესთავაზა ამომრჩევლებს, რომ პიროვნულ დონეზე მათი ცალკეული ლიდერის მიმართ პატივისცემის მიუხედავად, საკმაოდ ბევრმა ამომრჩეველმა სახლში დარჩენა ან არჩევანის სხვა კანდიდატის სასარგებლოდ გაკეთება გადაწყვიტა.

რაც შეეხება საარჩევნო სტრატეგიას, PR-ის ნაწილის გარდა, რომელიც აშკარად აგრესიულ მეთოდებს ეფუძნებოდა, მათ ამომრჩევლებს ახალი ვერაფერი შესთავაზეს, რაც კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ ეს ადამიანები ვერ გამოვიდნენ ხელისუფლების ხიბლიდან. თუ ობიექტურები ვიქნებით, სწორედ აგრესიული PR-ითა და სახელისუფლებო ხიბლით იყო განპირობებული საზოგადოების არცთუ მცირე ნაწილის წარმომადგენელთა შეფასებები _ "ამათი დაბრუნება არ შეიძლება". ნუ დაგვავიწყდება და ეს ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ საზოგადოებრივი ეს ჯგუფი ნამდვილად არ მიეკუთვნება "ოცნების" აპოლოგეტებს და არც ე.წ. "შუაშისტია".

და მაინც, 2014 წლის არჩევნები "ნაციონალების" წარმატება, მაშასადამე, "ოცნების" მარცხია, რადგან მმართველმა ძალამ ვერ მოახერხა, პირველივე ტურში მოეპოვებინა გამარჯვება. მათ შორის თბილისში. საკრებულოებში, ისინი თითქმის ყველგან მეორე ადგილზე არიან და არავინ იცის, საპარლამენტო არჩევნების მოახლოებასთან ერთად, როგორ შეცვლიან საკრებულოების კონფიგურაციას. მით უფრო, რომ ეს არჩევნები მათთვის სწორედ საპარლამენტო არჩევნებისთვის მზადება იყო. არც ის დაგვავიწყდეს, რომ კახეთის გზატკეცილზე განთავსებულმა ოფისმა, "ოცნებას" სიებში საკუთარი ხალხიც ჩაუსვა, ბევრი დამოუკიდებელ კანდიდატადაც გაიყვანა და სულაც არ არის გამორიცხული, ერთ წელში ახალი პოლიტპორტირების მოწმენი გავხდეთ, რასაც ყველაფრის "გამპრავებელი" პოლიტიკოსები "უძღები შვილების" დაბრუნებას დაარქმევენ.

რაც შეეხება სხვა ოპოზიციურ პარტიებს მათ ამ ეტაპზე შესაძლებლობის მაქსიმუმი გამოავლინეს. მათი პრობლემა ისევ და ისევ ზღვარსგადასული ამბიციაა, თორემ წლიდან წლამდე მხოლოდ სხვის გუნდში ყოფნისას "წარმოჩენილი" პერსონები, ერთხელ მაინც მიაღწევდნენ რაიმე სახის წონად წარმატებას დამოუკიდებლად. ესეც რომ არ იყოს, მათთვის პოლიტიკა უკვე ხელობად იქცა და როგორც ჩანს, ისინი კიდევ დიდხანს არ აპირებენ ასპარეზის ახალი თაობისთვის დათმობას და პენსიაზე გასვლას.

ქართულ პოლიტიკაში არსებულ კრიზისს არა მხოლოდ პოლიტიკური სუბიექტების, არამედ პოლიტიკოსების "გადაბერებაც" განაპირობებს. და ამ ეტაპზე არც იმას აქვს მნიშვნელობა, ვინ რამდენი წლის არის _ უბრალოდ, ფაქტია, რომ ქართული პოლიტიკური "გონი" უდროოდ დაბერდა და საზოგადოებას ახალს ვერაფერს სთავაზობს.

გეგა სილაგავა, გაზეთი „პრემიერი“

FaceBook