ანტირელიგიური კამპანია გუშინ და დღეს

წერილი მერვე

იესო ქრისტე თუ კარლ მარქსი?!

1929 წელს ქართულ ენაზე გამოვიდა თეოდორე გარტვიგის წიგნი "რელიგიის წინააღმდეგ", რომლის წინასიტყვაობა იწყება გაუგონარი ოპოზიციური წყვილით:

"იესო თუ კარლ მარქსი?! _ ან ერთი ან მეორე; სხვა პასუხი არ არსებობს.

რწმენა იესოსადმი (მიუხედავად იმისა, ცხოვრობდა იესო დედამიწაზე თუ არა) _ იმ ქვეყნიურ უკეთესი მერმისის რწმენას ნიშნავს; კარლ მარქსის აღიარება კი აქ, დედამიწაზე, უკეთესი მერმისის მიღება და ცნობაა.

რწმენა იესოსადმი _ იმედის ღმერთზე დამყარებაა; მარქსიზმი კი საკუთარ ძალებზე მინდობაა, თავის თავის იმედია.

ჭეშმარიტი ქრისტიანი ვალდებულია, დაემორჩილოს მისთვის ბურუსით მოცულ ღვთის განგებას. თვითმოქმედება, მხოლოდ თავის თავზე დანდობა _ ეს ღვთის გმობა და მისდამი უნდობლობის გამოცხადებაა; ნამდვილი სოციალისტი კრიტიკულათ უცქერის ყოველივე "ღვთაებრივს" და ღმერთის დადგენილ წყობილებას. მას არ აშინებს სიკვდილისა და ეშმაკების არსებობა და ცდილობს, გაუმჯობესება შეიტანოს არსებულ წყობილებაში.

მორწმუნე ლოცულობს; კლასიურათ შეგნებული პროლეტარი კი მოქმედებს.

ქრისტიანული აზროვნება თავისთავის უარყოფასა და მორჩილებას გვასწავლის; სოციალიზმი კი მოთხოვნილებებს აყენებს. მისი სურვილია, მოსპოს სოციალური უსამართლობა.

ქრისტიანობა მოყვასის სიყვარულს ქადაგებს და მოწყალებით კმაყოფილდება; სოციალიზმი კი უარყოფს მოწყალებას და ყოველგვარი ქველმოქმედების წინააღმდეგია. ის ყველასთვის თანასწორუფლებიანობას ღაღადებს".

წიგნის ავტორი დიდი რუდუნებით ცდილობს, გაარკვიოს არსებითი განსხვავებანი ქრისტიანობასა და სოციალიზმს შორის და ასე სვამს შეკითხვას: "იესო თუ კარლ მარქსი? აქ აზროვნებისა და გრძნობების სფეროებში არა ორ დამოუკიდებელ და განკერძოებულ მიმართულებებზეა ლაპარაკი, არამედ ორ სრულიად სხვადასხვა მსოფლმხედველობაზე. თ. გარტვიგის დასკვნით, ვინც კარლ მარქსს მიეკედლა, მან თავისი შინაგანი რაობით უკვე ყოველგვარი კავშირი გაწყვიტა იესოსთან, რადგან კლასიური შეგნებით აღჭურვილი პროლეტარი მხოლოდ ბრძოლისკენ მიისწრაფვის და აქედან ცხადია, რომ ის ვერ იქნება მშვიდი და მომთმენი". ასე ყალიბდებოდა დოგმატური მარქსიზმი და ასე იქმნებოდა ახალი ტიპის ადამიანი _ პროლეტარი, ბოლშევიკი.

1924 წელს კალე ფეოდოსიშვილი გაზეთ "სპარტაკში" ბეჭდავს ლექსს "მარქსის სურათზე", რომელშიც მარქსი ქრისტესთან დაპირისპირებულად გამოჰყავს, მის უარმყოფელად, ქრისტეს "ნიადაგის გამომფიტველად". პოეტი ფრთაშესხმულია იმითაც, რომ ლენინმა, "სტიქიის მამამ", მარქსის გზა განაგრძო:

თანდათან მკვიდრდება დოგმატური მარქსიზმი მთელი თავისი ატრიბუტიკით. პოეტები აცხადებენ, რომ მარქსი და ლენინია მათი ღმერთი, რომ სხვა ცრუღმერთებისა აღარ სწამთ უკვე. ქრისტიანული ტაძრის ნაცვლად გაისმის "შრომის ტაძარი", ქრისტეს მოძღვრების ნაცვლად _ მარქსის მოძღვრება, ბიბლიური მცნებების ნაცვლად _ ლენინის მცნება. გიორგი ჩარხიშვილის "ჩვენი აღდგომა" ამ დოგმატებით შექმნილი ლექსია:

ქართულ პრესაში კარლ მარქსის სახელი პირველად გამოჩნდა 1870-იანი წლებიდან. ძირითადად, მესამე დასი და მისი მთავარი ბირთვი _ ნოე ჟორდანიას ჯგუფი (1893-1898 წწ.) ქართულ ლეგალურ პრესაში (უმთავრესად გაზეთ "კვალის" ფურცლებზე) გაშმაგებით ქადაგებდა მარქსიზმს. უკვე ქართულ სინამდვილეში თანდათან შემოიჭრა ახალი მოძღვრება, რომელიც არაერთ სახიფათო რისკს შეიცავდა. ილია ჭავჭავაძე, როგორც ახალი ქართული აზროვნების მესაფუძვლე (გ. თევზაძე), კარგად ხედავდა ამ საშიშროებას, სოციალ-დემოკრატების ანტიეროვნულ, ანტირელიგიურ პოლიტიკას. მარქსიზმი, თავისი თანამდევი ათეიზმით, ფაქტობრივად, უკვე ახალი რელიგია იყო, რომლის დებულებები იწერებოდა და, შესაბამისად, ცხოვრებაში მკვიდრდებოდა როგორც ბიბლიური შეგონება, მცნება. ამ მსგავსებებზე ბევრი დაწერილა. ჩვენთვის კი განსაკუთრებულად ღირებულია ილია ჭავჭავაძის მკაცრად ირონიული "მრწამსი", ანუ სიმბოლო სარწმუნოებისა, რომელიც კარგად გამოხატავს ეპოქის სატკივარს, ჯერ არდამდგარ "აპოკალიფსს", მაგრამ საშიშ ტენდენციას, რომელიც ტოტალიტარული უღმერთობისა და სიბნელისკენ მიაქანებდა საზოგადოებას.

სიმბოლო სარწმუნოებისა

შედგენილი მსოფლიოსა კრებასა ზედა ქალაქსა შინა დორპატისასა და გამოცხადებული სამეუფოსა ქალაქსა შინა ქვათათისს, ადგილობრივსა კრებასა ზედა მესამისა დასისა, წელსა დასაბამითგან კვალისა მეშვიდისა, ხოლო გაჟორდანიებისა მისისაგან მესამისა.

1) მრწამს ერთი მარკსი, ტომით ურიასტანელი, თავბრუდამსხმელი ყოველთა უმეცრობით მოცულთა ჩჩვილთა და უპოვართა, მოჯადოებული სახელ-განთქმულისა გეგელის მიერ, მამა-შემქმნელი ყოვლისა მეცნიერებისა, არსისა და უარსისა, გარეშე რომლისა არა იყვნენ მეცნიერნი უცხონი სოფელსა ამას შინა აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე;

2) და ერთი ოდენ ჭეშმარიტი მოციქული მისი ჟორდანია, გურჯისტანელ მარკსად წოდებული, რომელი მარკსისაგან გამოვალს, მის მიერვე გაცოფებულ არს მსგავსად ჯიბლაძისა და მისთანათა, უარ-მყოფელი ყოველთა მეცნიერთა გარეშე მისა, რომელიც ჩვენის დასის თავად აღსაარებულ და ხელ-დასხმულ იქნა წინასწარმეტყველისა გიორგის მიერ უწინარეს დაბადებისა მისისა, ჟამსა მას გოდებისასა, დასაფლავებასა ზედა ინგოროყვასასა, ნათელი ნათლისაგან, მეცნიერი ჭეშმარიტი მეცნიერისაგან უჭეშმარიტესისა, ქმნილი და არაშობილი, თანაარსი მოძღვრისა მისისა, რომელისაგან შეიქმნა ყოველი მეცნიერება;

3) რომელი ჩვენთვის, მესამე დასის კაცთათვის, და ჩვენისა ცხოვრებისათვის გადმოხტა ცისკიდით, დასავლით კერძო და ფრთანი შეისხნა წინასწარმეტყველისა გიორგისაგან და განკაცდა და მპყრობელ არს დროშისა მის, შთაბერებულისა წინამორბედისა მისისა გიორგის მიერ;

4) რომელი ჟამსა ამას არა ჯვარცმულ არს, არცა ვნებულ და არცა დაფლულ მსგავსად წინამორბედისა მისისა, არამედ ჯვარმცველ არს ყოველთა მათ, რომელნიცა არიან გარეშე ჩვენსა;

5) რომელი სდგას თავსა შინა მესამისა დასისასა, მსგავსად წერილისა წინასწარმეტყველისა მის გიორგისასა;

6) და ამაღლებულ არს მერყევსა ტახტსა ზედა კვალისასა და მჯდომარე არს მარჯვენით ხელ-დამსხმელისა მისისა;

7) და მოვლენილ არს დიდებით ქვეყანასა ამას გურჯისტანისასა განსჯად ყოველთა ცხოველთა და მკვდართა ეროვნებათა და მრთელისა კაცთა ნათესავისა მსგავსად მაზაკვალისა, რომლისა სიჭაბუკესა არა აქვს დასასრული;

8) და ერთი წმინდა სულიერი, წინასწარმეტყველი და წინამორბედი ჟორდანიასი გიორგი, რომელი გურჯისტანისაგან გამოვალს, გურჯისტანელთაგან და აიასტანელთაგან ჟორდანიასთანა და ჯიბლაძესთანა თაყვანისიცემების და იდიდების ამა ჟამსა შინა, რომელში იტყოდა და არცა იტყვის ივანიკასა და გოჯასპირას მიერ;

9) ერთი წმინდა მართლ-მადიდებელი და სამახარაძო მესამე დასი და ყორანი მისი კვალი;

10) აღვიარებ ერთსა ოდენ მცნებასა გაჟორდანიებულის მარკსისა და გამარკსებულის ჟორდანიასასა მოსატევებელად ყოველთა ცოდვათა, ურიგობათა, უწესობათა და სულელობათა;

11) მოველი სასოებით დამხობასა ყოველთა წოდებათა და ეროვნებათა და უწინარეს ყოველთა გურჯისტანის განადგურებასაცა;

12) და ცხოვრებასა გაღატაკებულთა, გაუმეცრებულთა და მხეცებრივის ბრძოლით გაპირუტყვებულთა ბრბოთა მერმისა მის საუკუნისასა, ამინ!

მარქსიზმი, თავისი არადემოკრატიულობითა და ძალადობით, იმთავითვე გამორიცხავდა შემწყნარებლობასა და პლურალიზმს, ვერ ეგუებოდა, ვერ ითავსებდა ვერაფერს არამარქსისტულს. არაა შემთხვევითი ასეთი შეფასება: "საქართველოს ბოლშევიკები შეუნელებლად იცავენ და ქადაგებენ რევოლუციური მარქსიზმის ლენინურ თეორიას, დაუნდობლად ებრძვიან რა მენშევიკურ, ანარქისტულ და, საერთოდ, ყოველგვარ ანტიმარქსისტულ პრინციპებსა და იდეოლოგიას". _ ბ. გუგუშვილი. მიუხედავად ყველაფრისა, კარლ მარქსის სახელის უკვდავსაყოფად არ იშურებდნენ არავითარ ეპითეტებს. ჯერ კიდევ ლენინმა უწოდა მის შრომებს გენიალური, ხოლო მალაქია ტოროშელიძე 1933 წელს იტყვის: "გაივლის საუკუნეები, კაცობრიობა მიაღწევს ჩვენთვის წარმოუდგენელ სიმაღლეს, ნიჭი და შრომა დაეუფლება ქვეყანას... დავიწყებას მიეცემა ბევრი დიდი სახელი, მაგრამ მუდამ იქნება მისი (მარქსის. _ ს.მ.) ხსოვნა... ვინც ქვეყანას ახალი ერა აუწყა, დაჩაგრულ-დამონებული კლასი პოლიტიკურ ძალათ აქცია, უჩვენა ერთადერთი სწორი გზა და თვით გაუძღვა ამ გზაზე". ამ ამონარიდში კარგად იკითხება სახარებისეული ქვეტექსტი _ ახალი ერა ქრისტეს შობით იწყება, აქ მარქსია გამოცხადებული ახალი ერის მაუწყებლად. მაცხოვარი ბრძანებს: მე ვარ გზა, ჭეშმარიტება და ცხოვრება (ინ. 14, 6), მ. ტოროშელიძე კი კაცობრიობის ერთადერთი, ჭეშმარიტი და სწორი გზის მაჩვენებლად მარქსს მიიჩნევს.

ფაქტობრივად, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ მარქსი იყო ღმერთთან დაპირისპირებული ერთი მთავარი ათეისტი და, ზოგადად, ათეისტური იდეოლოგიის ფუძემდებელი, რომლის ბინძურ მოძღვრებას დაეყრდნო კომუნისტური იდეოლოგია. პროლეტარიატის "დიდი ბელადებიც", ლენინი და სტალინი, მისი ამ "დიადი მოძღვრების" ინტერპრეტაციებს იძლეოდნენ. ბედნიერი იყო ე. იაროსლავსკიც, როცა იმოწმებდა ქრისტიანობის სოციალური პრინციპების მარქსისეულ "გამანადგურებელ კრიტიკას":

"ქრისტიანობის სოციალური პრინციპები ამართლებდნენ ანტიკურ მონობას, ქება-დიდებას ასხამდნენ შუასაუკუნეობრივ ბატონყმობას და, საჭიროების დროს შეუძლიათ დაიცვან, თუმცა უბადრუკი გრიმასით, პროლეტარიატის თანამედროვე ჩაგვრა.

ქრისტიანობის სოციალური პრინციპები მჩაგვრელთა ყველა საძაგლობას ჩაგრულთა წინააღმდეგ აცხადებენ ან სამართლიან სასჯელად პირვანდელი და სხვა ცოდვებისათვის, ან განსაცდელად, რომელსაც ღმერთი თავისი სიბრძნით მოუვლენს მის მიერ დახსნილ ადამიანებს.

ქრისტიანობის სოციალური პრინციპები ქება-დიდებას ასხამენ სიმხდალეს, ზიზღს საკუთარი თავისადმი, თავის დამცირებას, მორჩილებას, თავის დამდაბლებას, ერთი სიტყვით, ბრბოს ყველა თვისებას.

ქრისტიანობის სოციალურ პრინციპებს გაიძვერობისა და ფარისევლობის დაღი აზის, პროლეტარიატი კი რევოლუციურია".

საბა მეტრეველი, გაზეთი "პრემიერი"

FaceBook