ლევან ალაფიშვილი: ხელისუფლებას გარკვეულწილად კომპლექსად ჩამოუყალიბდა კონსტიტუციური საკითხები

"27 ივნისიდან დაიწყება უფრო რთული და გრძელი გზა, ვიდრე წარმოგვიდგენია"

გასულ კვირაში განსჯისა და კრიტიკის საგნად იქცა საკითხი, ვინ მოაწერს ხელს ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულებას. ჯერ კიდევ მაშინ, როდესაც ამ უმნიშვნელოვანეს მოვლენაში მონაწილეთა დელეგაციის დაკომპლექტების საკითხიც კი არ განხილულა, დავის საგნად გადაიქცა ქვეყნის კონსტიტუციით განსაზღვრული ნორმა, რომელიც ერთი შეხედვით სადავო არ უნდა იყოს. ამის მიუხედავად, როგორც მთავრობასა და პარლამენტში, ისე დანარჩენ პოლიტიკურ სპექტრში მომხრე და მოწინააღმდეგე აღმოაჩნდა მუხლს, რომელიც ცალსახად მიუთითებს, რომ ამგვარი მნიშვნელობის ხელშეკრულებაზე ხელის მოწერა ქვეყნის პრეზიდენტის პრეროგატივაა.

"ჩვენ ვიმსჯელეთ ამ საკითხზე და მივიღეთ გადაწყვეტილება, რომ ასოცირების ხელშეკრულებას ხელს მოაწერს პრემიერ-მინისტრი, ანუ მე", - განაცხადა ირაკლი ღარიბაშვილმა. პრემიერ-მინისტრი ყველას სთხოვს, დაასრულონ ასოცირების ხელშეკრულების ხელმოწერაზე სპეკულირება. კითხვაზე, იყო თუ არა მსჯელობა ამ საკითხზე პრეზიდენტთან, ღარიბაშვილმა განაცხადა, რომ პრეზიდენტთან მსჯელობა არ ყოფილა, რადგან ამ საკითხზე მთავრობამ და გუნდმა იმსჯელეს. "მე აგრეთვე გახლავართ კოალიციის ლიდერი, ჩვენ გუნდშიც ვიმსჯელეთ და გადავწყვიტეთ, რომ პრემიერი მოაწერს ხელს ამ ხელშეკრულებას", - განაცხადა მან.

ექსპერტებისა და კონსტიტუციონალისტების ნაწილი მიიჩნევს, რომ ეს არის ცალსახად პრეზიდენტის ხელმოსაწერი დოკუმენტი, კონსტიტუციის მიხედვით. თავის მხრივ, პრეზიდენტი მზად არის, ბრიუსელში ეს ვიზიტი განახორციელოს. თუმცა, ამავე დროს პრეზიდენტმა გიორგი მარგველაშვილმა თქვა, რომ არ დაიწყებს ის ამაზე "გამოდავებას". პრემიერ-მინისტრის პოზიციის მხარდამჭერთა განმარტებით, აღნიშნული ტიპის ხელშეკრულების ხელმოწერაზე საქართველოს პრეზიდენტი უფლებამოსილი იქნებოდა მხოლოდ მაშინ, თუ მას შესაბამისი გადაწყვეტილება ექნებოდა მიღებული მოლაპარაკების გამართვის თაობაზე. გამომდინარე იქიდან, რომ საქართველოს კონსტიტუციის 73-ე მუხლის შესაბამისად, ევროკავშირთან მოლაპარაკებებს არ აწარმოებდა საქართველოს პრეზიდენტი, მოქმედი კანონმდებლობის თანახმად, ის მოკლებულია შესაძლებლობას, მთავრობის თანხმობისა და შემდგომში პრემიერ-მინისტრის კონტრასიგნაციის გარეშე ხელი მოაწეროს ასოცირების ხელშეკრულებას. გაზეთი "პრემიერი" იურისტ ლევან ალაფიშვილს ესაუბრა:

- ასოცირების ხელშეკრულების ხელმოწერამდე ერთი თვით ადრე, სადავო გახდა თემა, ვინ მოაწერს ხელ დოკუმენტს, რომელიც სახელმწიფო მნიშვნელობის არის და თითქოს, საკითხი სადავო არ უნდა გამხდარიყო. ხომ ფიქრობთ, რომ  აღნიშნულის მიზეზი მხოლოდ მისი პოლიტიკური ფასია და კონსტიტუციის იგნორირება ხელისუფლებას ეპატიება? 

- ეს არ გახლავთ 2012 წელს დაწყებული პროცესი, თუნდაც მოლაპარაკებების კუთხით. ეს პროცესი გაცილებით ადრეა დაწყებული, თავის დროზე სპეციალური სამინისტროც შეიქმნა, რომ ერთიანი პასუხისმგებლობა გამოკვეთილიყო ხელისუფლებაში და ყოველწლიური სამოქმედო გეგმებით მომხდარიყო საქართველოს მომზადება იმ დიდი გზის დასაწყისისთვის, რომელსაც ევროპულ კავშირთან ასოცირება ჰქვია. ეს არის საქართველოს გზა და არა მისი რომელიმე ერთი, თუნდაც პოლიტიკური ნაწილის. შეთანხმების დოკუმენტი თუკი ვინმეს წაუკითხავს, ნახავს, რომ სხვადასხვა ამოცანების გადასაწყვეტად სხვადასხვა ვადებია განსაზღვრული. იქ არ არის ერთი, რომელიმე ცალკე აღებული დარგი, სამინისტრო, ან თუნდაც ცალკე აღებული მთავრობა, არამედ არის კომპლექსი საქართველოს ტრანსფორმირებისა და გაუმჯობესებისთვის. შეხვდებით, მაგალითად, საკანონმდებლო ცვლილებების საკითხებს. დავუშვათ, იგივე მომხმარებელთა უფლებების გაუმჯობესების თვალსაზრისით, უამრავ საკითხთან ერთად ამ შეთანხმებას აქვს სამხედრო კომპონენტიც. ანუ ეს არის სახელმწიფოს მიერ გაფორმებული არჩევანის დასაწყისი სხვა სახელმწიფოებთან. თუკი ამ ყველაფერს გავითვალისწინებთ, მაშინ პროცესი, თუნდაც ქვეყნის შიგნით, სწორედ ამ კომპლექსში უნდა წარმოგვედგინა და კარგი იქნებოდა, რომ ასე წარმოედგინათ ქვეყნის ლიდერებს. როდესაც ყველა ინსტიტუცია ჩართული იქნებოდა ამ პროცესში, მით უმეტეს, რომ წინა წლებში ე.წ. სამოქმედო გეგმებით მივდიოდით. იქ ყველა უწყება, სამინისტრო, თუ აღმასრულებელი ხელისუფლების მიღმა არსებული ინსტიტუცია, თავის დავალებებს იღებდა, განსაზღვრავდა თავის ამოცანებს გაუმჯობესების თვალსაზრისით. ამის შემდეგ სამეზობლო პოლიტიკის ფარგლებში ევროკავშირის მითითებით, ჩამოდიოდნენ და ამოწმებდნენ, ამა თუ იმ ინსტიტუციას, რა პროგრესი განიცადა. ორიოდე დღის წინ გაჟღერდა შიდა აუდიტის ერთიანი ინსპექციის შექმნის იდეა. ეს ის საკითხია, რომელიც წლების განმავლობაში ევროკავშირის მხრიდან საქართველოს ხელისუფლების მიმართ მწვავე კრიტიკის საგანი იყო და არაფრით დაადგა საშველი. სამწუხაროდ, ახალი ხელისუფლების პირობებშიც იგივე გრძელდება. ერთიანი შიდა აუდიტის სისტემის ფორმირება ასოცირების ხელშეკრულებაში უკვე გადაიტანა ევროკავშირმა და საქართველოს ეს ვალდებულება უკვე ხელშეკრულებით გაფორმებული გვექნება. ეს მაგალითია, იმისა, რომ ყველა ინსტიტუცია თავის მისიას ასრულებდა ამ ერთიან და მრავალწლიან გზაზე.

- რადგან ხელშეკრულებაში გაწერილი ვალდებულებების შესრულებაზე პასუხისმგებელი ხელისუფლების მთლიანი გუნდია, მაშინ რატომ გახდა ეს საკითხი დღეს სადავო?

- ჩვენი მოლოდინი იყო, რომ ყველა კონსტიტუციური ორგანო, ანუ მთელი პოლიტიკური ლიდერობა უნდა იყოს პასუხისმგებელი ამ ხელშეკრულების დადება-ამოქმედებაზე. თუკი ეს ფორმატი ყველასთვის მისაღები იქნებოდა, ამ შემთხვევაში პრეზიდენტი მთავრობის თანხმობით აწერდა ხელს, შემდგომ იგივე პრემიერ-მინისტრის კონტრასიგნაციით წარადგენდა პარლამენტში სარატიფიკაციოდ, ეს კონსტრუქცია არის იდეალური.

- რა გაგებით არის იდეალური?

- ხელშეკრულების დადება-ამოქმედების პროცესში ჩართულია სახელმწიფოს მეთაური და არა აღმასრულებელი შტოს ხელმძღვანელი. სახელმწიფოს მეთაური და სამხედრო ძალების მთავარსარდალი, რომელიც გარანტორია სახელმწიფოს ფუნქციონირებისა და მისი ტერიტორიული მთლიანობისა, რაც მას კონსტიტუციამ განუსაზღვრა. ხელს მოაწერდა და პასუხისმგებლობას დაადასტურებდა სახელმწიფოს მეთაური, როგორც აღმასრულებელი ხელისუფლების მეთაური და პარლამენტი - ხელშეკრულების რატიფიკაციით. ვინც პრემიერის ხელმოწერას უჭერს მხარს, რა გამოდის, რომ პრეზიდენტს პასუხისმგებლობა არ აქვს, როგორც სახელმწიფოს მეთაურს და ამაზე მხოლოდ მთავრობა და პარლამენტი არიან პასუხისმგებელნი?

- პრემიერ-მინისტრის განცხადებამ სწორედ ასეთი შთაბეჭდილება დატოვა და რამდენად სწორია ეს მიდგომა?

- რაც შეხება ჩვენი კონსტიტუციით მოცემულ რეგულაციებს, ჩვენს ხელისუფლებას გარკვეულწილად კომპლექსად ჩამოუყალიბდა კონსტიტუციური საკითხები. მას აქვს რაღაც რიდისმაგვარი, რომ საჯაროდ იმსჯელოს, რა როგორ არის. რამდენიმე თვეა, რაც კონსტიტუციის შეცვლილი მოდელი ამოქმედდა და რა არის სასირცხვილო იმაში, რომ საჯაროდ გამოვიტანოთ რაღაც საკითხები განსასჯელად და რაიმე მტკიცებით ფორმაში კი არ ვამტკიცოთ. ამ კონსტიტუციის პირობებში არა მხოლოდ ხელისუფლებას, ჩვენც არ გვიცხოვრია და ჩვენც ახლა ვიწყებთ. ავიღოთ, იგივე 1995 წლის კონსტიტუცია. როცა თავის დროზე მიიღეს, გგონიათ, თავიდანვე ყველამ ყველაფერი იცოდა, როგორ უნდა ემოქმედა პრაქტიკაში ქაღალდზე დატანილ სიტყვებს? შესაბამისად, უმჯობესია, რომ ასეთი საკითხები არა საკუთარი ხედვით, არამედ სამსჯელოდ გამოვიტანოთ ხოლმე. იყო ბევრი საკითხი, რომელიც კარგია, რომ პოლიტიკურ კრიზისამდე არ მივიდა. მაგალითად, უკვე გავლილია მოქალაქეობის საკითხი, როცა მე საკმაოდ აქტიურად კრიტიკული ვიყავი და მაინც კარგია, რომ კარგად დასრულდა. წარმოიდგინეთ, საქართველოს აქვს იუსტიციის სამინისტრო და ჰყავს ძალიან ბევრი კარგი იურისტი. იუსტიციის სამინისტრომ დაწერა კანონი მოქალაქეობის შესახებ,  რომელიც კონსტიტუციას პირდაპირ ეწინააღმდეგებოდა. კერძოდ, პრეზიდენტს კონსტიტუციამ მისცა უპირობო უფლება, მიანიჭოს ვინმეს მოქალაქეობა, ამ კანონპროექტში კი ჩაწერეს, მას ეს უფლება შევუზღუდოთო. ეს კიდევ ნაკლები უბედურებაა. იუსტიციის სამინისტრომ ხომ დაწერა ეს კონსტიტუციის საწინააღმდეგო კანონპროექტი, ის 18 სამინისტროს გაეგზავნა, ყველა სამინისტროს ხომ აქვს იურიდიული დეპარტამენტი და შენიშვნა არც აქ გამოთქმულა, რადგან ჩათვალეს, რომ კონსტიტუციის საწინააღმდეგო ეს ნორმა მისაღებია. ამის შემდეგ, ეს კანონპროექტი მთავრობის სხდომაზე 18-მა მინისტრმა განიხილა და კონსტიტუციის საწინააღმდეგოდ მხარი დაუჭირა პრეზიდენტისთვის უფლებამოსილების შეზღუდვას. ეს ყველაფერი მოხდა ისე, რომ პროცესში პრეზიდენტი ჩართული არ იყო. მას შემდეგ, რაც კანონპროექტი მთავრობამ განიხილა, წარედგინა პარლამენტს და საზოგადოებრივი დებატები რომ დაიწყო, მასში პრეზიდენტიც მაშინ ჩაერთო. ეს ხომ ინსტიტუციურად არ არის სწორი.

- ანუ გამოდის, რომ მთავრობამ კონსტიტუცია არ იცის, ან შეგნებულად არღვევს მას?

- ბუნებრივი პოლიტიკური მოცემულობების კვალობაზე, თუ წინა ხელისუფლებების პერიოდში იყო კონსტიტუციის, კანონმდებლობის მორგებები, ახლა ასეთი ტენდენციით, კონსტიტუციური სივრცე სადღაც სხვაგან არის და ჩვენ რაღაც სხვა სივრცეს ვქმნით კანონმდებლობით. ეს სწორი გზა არ არის, მით უმეტეს, ევროასოცირების შეთანხმების ხელმოწერის შემდგომ, ჩვენი ევროპელი მეგობრები მოგვთხოვენ ინსტიტუციონალიზაციას, მკაფიო მექანიზმებისა და ამ ინსტიტუტებზე დამყარებული დემოკრატიის ჩამოყალიბებას. საბოლოო ჯამში, ახალი კონსტიტუციის პირობებში ცხოვრების პროცესი რომ ფართო მსჯელობის საგანი გახდეს, კარგი იქნება, თორემ ეს ყველაფერი სახიფათო ტენდენციას იღებს. ორი დღის წინ მივიღე ინფორმაცია, რომ ანალოგიური, კონსტიტუციის საწინააღმდეგო ინიციატივა წამოვიდა, მაგრამ, როგორც ჩანს, იგივე დებატების კვალობაზე, ისიც შეიცვლება. ამჯერად, თავდაცვის სამინისტრომ ჩათვალა, რომ კონსტიტუციის საწინააღმდეგოდ არამხოლოდ პრეზიდენტის, ახლა უკვე პარლამენტის უფლებამოსილებაც შეიძლება შეიზღუდოსო. თავდაცვის შესახებ კანონი დაწერეს თავდაცვის უწყებაში, რომელიც მთავრობამ განიხილა, ანალოგიურად ყველამ მოიწონა და ახლა პარლამენტშია წარდგენილი. ამ კანონში უკვე წერია პარლამენტთან მიმართებაში, რომ შეიარაღებული ძალების რაოდენობას განსაზღვრავს მთავრობა. როცა კონსტიტუციაში პირდაპირ გვიწერია, რომ სამხედრო ძალების შემადგენლობა კანონით განისაზღვრება, კანონს კი პარლამენტი იღებს. პრეცედენტები ქმნის ტრადიციას და ორივე შემთხვევაში ერთსა და იმავე პრეცედენტთან გვაქვს საქმე, ჯერ პრეზიდენტისა და შემდეგ პარლამენტის შემთხვევაში. ამ სტილით ფიქრი და ასეთი საკითხების არ თუ ვერ დანახვა, ინსტიტუციური თვალსაზრისით, კარგი არ არის, რადგან გვინდა თუ არ გვინდა, ამას საერთაშორისო თანამეგობრობაც უყურებს. ეს კანონპროექტები საჯაროა, ისინიც კითხულობენ, დებატებსაც თვალყურს ადევნებენ, ან ჩართული არიან პროცესში და როგორც მინიმუმ, სერიოზული და სანდო პარტნიორი რომ იყო ევროკავშირის ქვეყნების, ან სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციების, სოლიდურად უნდა გამოიყურებოდე, როცა წინ უფრო მეტი გამოწვევა და მეტი პრობლემა გვაქვს გადასაწყვეტი.

- როგორც მესმის, ხელისუფლებას პრობლემა აქვს, კონსტიტუციასა და კანონმდებლობას შორის სწორი ორიენტირით იმოქმედოს და მთლიანობაში ეს პოლიტიკური დაპირისპირების იერს იღებს, მაშინ, როცა სინამდვილეში გამოუცდელობასთან გვაქვს საქმე?

- ამ ორი მაგალითის მიხედვით, რა პრობლემა უნდა იყოს, როდესაც კონსტიტუციაში შავით თეთრზე წერია, რომ პრეზიდენტი წყვეტს მოქალაქეობის მინიჭების საკითხს და ამ საკითხზე პრეზიდენტს არ სჭირდება კონტრასიგნაცია. მეორე, სამხედრო ძალებთან მიმართებაში, - სამხედრო ძალების რაოდენობას პარლამენტი ამტკიცებს კანონით. აი, აქ ორმაგი ინტერპრეტაციის ადგილი რჩება? თუკი კარგად დავაკვირდებით მთელ მექანიზმს, რაც კი კონსტიტუციის სხვადასხვა მუხლებშია გაბნეული, საგარეო ურთიერთობებში პასუხისმგებელი არის პრეზიდენტი და მთავრობა. საქართველოს პრეზიდენტი მთავრობის თანხმობით აწარმოებს მოლაპარაკებებს და დებს ხელშეკრულებებს. მთავრობა, თავისთავად კოლექტიური ორგანო, პრემიერს არც ერთ კომპეტენციას არ განუსაზღვრავს და კარგია, რომ ამაზე მაინც არ დაობენ. ახალი კონსტიტუციური მოდელის პირობებში მნიშვნელოვანი როლი ინსტიტუციურად აქვს პარლამენტს. პარლამენტი განსაზღვრავს ქვეყნის საშინაო და საგარეო პოლიტიკის ძირითად მიმართულებებს, რომელსაც ახორციელებენ მთავრობა და პრეზიდენტი შესაბამისი კომპეტენციების მიხედვით. თუკი ეს სახელმწიფოთაშორისია, ამ შემთხვევაში, პრეზიდენტი და მთავრობა ურთიერთთანხმობით (ამ შემთხვევაში მთავრობის თანხმობით) არის ის ორი ინსტიტუცია, რომელიც განახორციელებს კომპეტენციას საგარეო ურთიერთობებში. თუკი თანხმობა არის და წარიმართა მოლაპარაკებები, დაიდო სახელმწიფოთაშორისი შეთანხმება, ამის შემდგომ პრემიერის კონტრასიგნაციით პრეზიდენტი წარადგენს სარატიფიკაციოდ პარლამენტში, თუკი შეთანხმება რატიფიკაციას ექვემდებარება თავისი მნიშვნელობით. 

- ოპონირებისას არგუმენტად მოჰყავთ ასეთი რამ, რომ პრემიერი და მინისტრები წარმოადგენენ საქართველოს. ამ ლოგიკით გამოდის, რომ ხელის მოწერა შეუძლია საგარეო საქმეთა მინისტრსაც. ამ შემთხვევაში იქნება ამ დოკუმენტის ლეგიტიმაცია არაბუნდოვანი?

- სწორია, მაგრამ ბოლომდე უნდა წავიკითხოთ ეს ფრაზა, რას ამბობს კონსტიტუცია, - თავისი კომპეტენციის ფარგლებშიო. ეს ჩანაწერი პრეზიდენტთან მიმართებაში არ არის, რადგან მასზე პირდაპირ წერია, რომ პრეზიდენტი არის სახელმწიფოს მეთაური და წარმოადგენს საქართველოს საერთაშორისო ურთიერთობებში. სახელმწიფოებრივ საკითხებში მას არანაირი შეზღუდვა არ აქვს. კონსტიტუციის მიხედვით, პრემიერი არის პოლიტიკური გუნდის, კოლექტიური ორგანოს ლიდერი, რომელსაც კონსტიტუცია მეტად ზღუდავს და ხაზს უსვამს, რომ ის გუნდის ლიდერია. არსებით საკითხებზე, რომელიც გადაწყვეტას საჭიროებს, მთავრობამ უნდა მიიღოს გადაწყვეტილება.

- გამოსავალი რაში მდგომარეობს?

- გამოსავალი ძალიან მარტივია. მთავრობის თანხმობით პრეზიდენტმა უნდა მოაწეროს ხელი ხელშეკრულებას და ამის შემდგომ, პრემიერის კონტრასიგნაციით სარატიფიკაციოდ წარედგინოს პარლამენტს. თუმცა, აქვე ერთი მნიშვნელოვანი და ვფიქრობ, გონივრულიც შეიძლება იყოს: პრეზიდენტი, არის უფლებამოსილი, როდესაც მიმართავს მთავრობას თანხმობისთვის, განსაზღვროს, რომ მასთან ერთად შეთანხმებას ხელს მოაწერს სხვაც. ეს სხვა შეიძლება იყოს პრემიერი და შეიძლება იყოს მთავრობა. მე პირადად, მხარს ვუჭერ უფრო გონივრულ მოსაზრებას, რომ პრეზიდენტმა, პრემიერთან ერთად, დელეგირების მექანიზმის გამოყენებით, ორივემ მოაწეროს ხელი. ყველას კარგად რომ ეგრძნო პასუხისმგებლობა, უფრო შორსაც წავიდოდი და დელეგირებას მთელ მთავრობაზე მოვახდენდი, რადგან ყველა საკითხზე პრაქტიკულად ყველა სამინისტროს ე.წ. დავალება აქვს მიცემული. ვისაც აქვს ამის უფლებამოსილება, არის მხოლოდ და მხოლოდ პრეზიდენტი. ვფიქრობ, კარგი იქნება, თუკი პრეზიდენტი დაიწყებდა ამ პროცედურას. პრემიერმა თქვა, რომ ჩვენ მთავრობაზე ვიმსჯელეთ და რაღაცა გადავწყვიტეთო. ბოდიში მომითხოვია, მაგრამ ასეთ საკითხებზე მთავრობას თუ არ მიმართა პრეზიდენტმა, ის ვერაფერს ვერ გადაწყვეტს.

- პრეზიდენტსა და მთავრობის გუნდს შორის დღევანდელი ურთიერთობის ფორმიდან გამომდინარე, აქვს თუ არა უნარი პრეზიდენტს, რომ გარკვეული ინიციატივები საკუთარ თავზე აიღოს?

- ვფიქრობ, შეთანხმების ხელმოწერის შემდგომ, უფრო ინტენსიურადაც კი, ვიდრე წარმოგვიდგენია, ძალიან ბევრი რამ შეიძლება დაიწყოს შიდა პოლიტიკაში და ეს არ იქნება კარგი. უმთავრესი არის ის, რომ პრეზიდენტი მიმართავს წერილობით მთავრობას და ამ შემთხვევაში იმსჯელებს მთავრობა, მას მისცეს თანხმობა შეთანხმების დადებაზე, თუ არ მისცეს. პრეზიდენტმა ეს უნდა გააკეთოს და რაც მალე მოხდება, მით უკეთესი. ამით წერტილი ძალიან ბევრ რაღაცას დაესმება.

- რას უპასუხებს მთავრობა, თუკი პრეზიდენტი ამ ინიციატივას საკუთარ თავზე აიღებს?

- კონსტიტუციის ამ ნორმის შინაარსი ასეთია - პრეზიდენტი პარლამენტის თანხმობით დებს ხელშეკრულებას და იქვე, თუ ექნება მითითება, რომ მასთან ერთად სხვაც მოაწერს ხელს, ამაზე იმსჯელებს მთავრობა და ამით დამთავრდება ყოველგვარი ინტერპრეტაცია, მაგრამ პროცედურა რატომღაც არ იწყება.

- ასოცირების ხელშეკრულების გაფორმების თემა პოლიტიკურად აჟიტირებული ხომ არ გეჩვენებათ, იქიდან გამომდინარე, რომ პოლიტიკოსები მისი შესრულების სირთულეებზე ყურადღებას არ ამახვილებენ?

- გადაჭარბებული მოლოდინები, რომ სახელმწიფოებრივი თვალსაზრისით  და უსაფრთხოების განმტკიცების თვალსაზრისით უკეთესობა იქნება, რა თქმა უნდა, სწორი არ არის. მესმის, რომ ამ მოლოდინების ზრდას ხელს პოლიტიკოსები უწყობენ, მაგრამ რეალურად ასე არ არის. 27 ივნისიდან დაიწყება უფრო რთული და გრძელი გზა, ვიდრე წარმოგვიდგენია. საბოლოო ჯამში, ამ შეთანხმების ხელმოწერის შემდგომ, ინსტიტუციურად თუ არ გავძლიერდით, არც ევროკავშირი გვიშველის და შესაძლოა, რუსეთის ტაქტიკაც ეს იყოს, რომ ჩვენი ქვეყანა თავისი ზრახვების განხორციელების პოლიგონად აქციოს. დღეს ამიტომ არ არის თავის შეფასებებში ძალიან მკვეთრი ევროასოცირებასთან დაკავშირებით და არ უშლის პროცესს ხელს. რუსეთი ფიქრობს, დაე, მოაწერონ ხელი და ინსტიტუციურად რომ ვერ გაძლიერდებიან, მე როგორ ვითამაშებ შიდა პროცესებში, ეს უკვე ჩემი გადასაწყვეტიაო. მოქალაქეებმაც და პოლიტიკოსებმაც ეს აუცილებლად უნდა გათვალონ. სცენარზე ფიქრის საშუალებაც კი არ უნდა დავუტოვოთ არაკეთილმოსურნე ძალებს. თუკი ასეთი მოუმზადებელი და საფუძველს მოკლებული კინკლაობები გაგრძელდება, 27 ივნისის შემდგომ მივიღებთ ასოცირებაზე ხელმოწერილ და ინსტიტუციურად სუსტ სახელმწიფოს, რომელიც არასაინტერესო იქნება, როგორც დემოკრატიული საზოგადოების, ისე ევროპული ოჯახისთვის. პოლიტიკოსები თუ ასე არ მიუდგნენ და პროცედურულ საკითხებს გადააყოლეს სახელმწიფოებრივი თვალსაზრისით ძალიან ბევრი რამ, ვფიქრობ, სწორი არ იქნება არც დღევანდელი და არც ხვალინდელი გადმოსახედიდან. საფრთხეები და გამოწვევები იმაზე რთულია, ვიდრე ერთი შეხედვით ჩანს.

ხათუნა ხატიაშვილი, გაზეთი "პრემიერი"

FaceBook