უპარადო და უღიმღამო ზეიმი სპიჩრაიტერთა დეფიციტით; ელიტურ მეციხოვნეთა სკანდალი და ჩინოსანთა “ჯეკპოტი”; უკრაინა და სპიკერ უსუფაშვილის საოცარი განცხადება

რაღაც აკლდა 26 მაისის ღონისძიებებს. ყოველ შემთხვევაში, “ისეთი” მაინც არ იყო, როგორც “მიშას დროს”. არა მგონია, აქ მხოლოდ აღლუმია პრობლემა, თუმცა ეს ცალკე განსახილველი საკითხია, რადგან სამხედრო აღლუმთან დაკავშირებით ამგვარი დაჟინებაც, ცოტა არ იყოს, კომიკური ხდება უკვე: “მიშას დროს ტარდებოდაო”. განა სამხედრო ტექნიკის გამოფენაც სწორედ მაშინ არ მოეწყო პირველად?

როგორც იმ “ავადსახსენებელ დროს”, ასევე დღესაც უპასუხოდ რჩება კითხვა: რა თავში ვიხლით ამ ყველაფერს, ან ვის ვაკვირვებთ მაშინ, როდესაც:

ა) უმრავლეს შემთხვევაში მხოლოდ ერთეული ნიმუშებია გამოშვებული, რაკი არანაირი მოთხოვნა არ არსებობს და რესურსებიც არ გვყოფნის წარმოების ასაწყობად;

ბ) თუ ეს ტექნიკა საზღვარგარეთ არ იყიდება, ხოლო ქვეყნის შიგნით მასობრივი წარმოება-შესყიდვისთვის რესურსები არ გვაქვს, მაშინ რა საჭიროა საერთოდ?

გ) ამაზე უკეთესი და ბევრად მეტი შეიარაღება ჰქონდა 3 000 ჯარისკაცს კოდორის ხეობაში 2008 წლის 10 აგვისტოს.

თუმცა რაკი დამოუკიდებლობის დღე ერთადერთი სახელმწიფოებრივი ზეიმია, რომელმაც, წესით, ყველა მოქალაქე უნდა გააერთიანოს, ამგვარი სიმბოლოებიც “მოსულა”. მაგრამ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ისე ოსტატურად “შეფუთავ”, როგორც ამას მიშა ახერხებდა. ესენი კი ვერ ახერხებენ. რატომ ვერ ახერხებენ ან რა უნდა გააკეთონ კონკრეტულად, ძალიან ძნელი სათქმელი და ასახსნელია.

ექსპრეზიდენტს “პიარის” თანდაყოლილი ნიჭი ჰქონდა და, სხვათა შორის, ორატორობაც არ ეშლებოდა. დღევანდელი პრეზიდენტის სიტყვა ღრმააზროვან ფილოსოფიურ ტრაქტატს უფრო ჰგავდა, ვიდრე პოპულარულ სპიჩს: “თავისუფალია ჯარისკაცი, რომელიც სამშობლოს იცავს...  თავისუფალია ექიმი, რომელიც ოპერაციას აკეთებს... თავისუფალია მასწავლებელი, რომელიც ბავშვს ასწავლის... და სხვა ამგვარი. არადა, მაინც როგორ ახერხებდა მიშა, ისე მოეწყო ყველაფერი (საკუთარი სპიჩის ჩათვლით), რომ მუდამ ინტერესს იწვევდა და არავის უჩნდებოდა სურვილი, არხზე გადაერთო?

აი, დილეტანტი რომ კერძს ამზადებს, თითქოს ყველაფერს ზუსტად, ინსტრუქციის შესაბამისად აკეთებს, ინგრედიენტებსაც სასწორზე წონის, ღუმელსაც წუთი-წუთზე რთავს და თიშავს, საუკეთესო ხორცსა თუ სხვა პროდუქტებს იყენებს, მაგრამ მაინც უფრო უგემური გამოდის, ვიდრე მეგრელი ბებოს შეკმაზული საცივი. რატომ? ვერ ახსნი რატომ. უბრალოდ, გამოდის და რა ვქნათ?

კონკრეტულად, მისალოც სიტყვებს რაც შეეხება, ძალიან ცდება ფილოსოფოსი მარგველაშვილი, თუ ჰგონია, რომ სპიჩრაიტერი არ სჭირდება: ეს პროფესიაა და საგანგებო ნიჭსაც მოითხოვს, _ რა გენიოსად და კანტის ტოლადაც არ უნდა მიგაჩნდეს თავი.

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ბუნებრივია, პრეზიდენტმა და პრემიერ-მინისტრმა ყველაფერი იღონეს, რათა დამოუკიდებლობის დღე და რუსთაველზე გამართული ბაზრობა (ესეც მიშასა და გიგის კრეატივია) ერთიანობისა და თანხმობის დემონსტრაციად ექციათ. ამიტომ სეირნობდნენ ერთად, მაგრამ ზოგიერთი დეტალის გამო ესეც არ გამოვიდა ხეირიანად. უბრალოდ, ძალიან ძნელია ახსნა, რატომ არ ტარდება აღლუმი და ტარდება ფიცის მიღება ან სამხედრო ტექნიკის გამოფენა. ერთადერთი ლოგიკური ახსნაა, რომ აღლუმი უმაღლესმა მხედართმთავარმა უნდა მიიღოს, პატაკიც მხოლოდ მან უნდა ჩაიბაროს და სეფე სიტყვითაც მხოლოდ(!) მან უნდა მიმართოს “ქალაქსა და მსოფლიოს”. ფიცის დადების მაგვარი ცერემონიები კი იმპროვიზაციის საშუალებას ყოველთვის იძლევა.

თუმცა ასეთი დემონსტრაციებით ნამდვილად ვერ გადაიფარება უხერხულობა, რაც ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულებას უკავშირდება. პრემიერ-მინისტრმა განაცხადა, რომ ხელს სწორედ ის მოაწერს და არა პრეზიდენტი. გიორგი მარგველაშვილის თანხმობა არათუ არ არსებობს, არამედ მისთვის არც უკითხავთ. “მე ჩემი გუნდის წევრებთან ვითათბირეო”, _ აღნიშნა ირაკლი ღარიბაშვილმა. “საკუთარ გუნდთან თათბირი” იმას ნიშნავს, რომ პრეზიდენტის ფორმალური თანხმობაც კი არ მიუღია. ბუნებრივია, “ხელზე მიჩვეული” ექსპერტები ყველაფერს გაამართლებენ ამა თუ იმ მხარის სასარგებლოდ და ქოთანს ყურს იქიდან მოაბამენ, საიდანაც სურთ, მაგრამ არსებობს ობიექტური განსჯა. ის ელემენტარულ საღ აზრს ეფუძნება. ამიტომ მისი დემაგოგიზაცია ძალიან ძნელია.

დავსვათ ელემენტარული კითხვა: იქნებოდა თუ არა პრეზიდენტის ხელმოწერა ლეგიტიმური? რა თქმა უნდა, იქნებოდა. ამაზე არავინ დაობს და არც ვინმე ამტკიცებს, რომ, თუ მარგველაშვილი მოაწერდა ხელს შეთანხმებას, ამით ქვეყნის ინტერესები რაიმე თვალსაზრისით დაზარალდებოდა. აქვს თუ არა უფლება პრემიერს, ასევე მოაწეროს ხელი? მასაც აქვს და დოკუმენტი ამ შემთხვევაშიც კანონიერადაა გაფორმებული.

ანუ, ორივეს ხელმოწერა კანონიერია წმინდა სამართლებრივი თვალსაზრისით.

მაშინ მეორე კითხვა: რა სჯობდა ქვეყნისთვის, მისი საერთაშორისო და სახელმწიფოებრივი ინტერესებიდან გამომდინარე?

“ევროასოცირება” ხომ არ არის ჩვეულებრივი, თუნდაც ძალზე მასშტაბური ხელშეკრულება: რუმინეთიდან ნავთობის იმპორტის, მარაბდა-კარწახის რკინიგზის, ან ფოთთან, საექსპორტო თხევადი გაზის საკომპრესორო სადგურის მშენებლობის მსგავსად. ევროპასთან ასოცირების ხელშეკრულება ისტორიული, სიმბოლური, პოლიტიკური აქტია პირველ რიგში და, მხოლოდ ამის შემდეგ, ამის გათვალისწინებით _ სამართლებრივი.

ამდენად ქვეყნისთვის(!) და მისი საერთაშორისო იმიჯისთვის ბევრად უკეთესი იქნებოდა, საყოველთაო კენჭისყრით არჩეულ სახელმწიფოს მეთაურს მოეწერა ხელი და ამით მთელი მსოფლიოსთვის გაეგზავნა მესიჯი, რომ ქართველი ხალხისთვის ეს არის ღირებულებითი არჩევანი _ ისტორიული აქტი და არა ქართული ღვინისა თუ ციტრუსის ევროპულ ბაზარზე მასშტაბური ექსპორტის ხელშეკრულება. ამიტომაც იქნებოდა უმჯობესი სახელმწიფოს მეთაურის ხელმოწერა და მისი დასწრება ბრიუსელის ღონისძიებაზე.

ახლა გიორგი მარგველაშვილმა საკუთარი ამბიცია რომც ჩაახშოს და 2 ივნისს რომც გაემგზავროს ცერემონიაზე, ძალიან უცნაურად გამოჩნდება მისი დასწრება, თუკი დოკუმენტს პრემიერ-მინისტრი აწერს ხელს. იმდენად უცნაურად, რომ ქვეყნის ინტერესებს მცირედ, თუმცა მაინც დააზარალებს.

დაშავდება რამე პრემიერ-მინისტრის ხელმოწერით? ბევრი არაფერი! უბრალოდ, პრეზიდენტის ხელმოწერა ზემოხსენებული მიზეზის გამო უკეთესი იქნებოდა. აქვე უნდა ითქვას, რომ ბოლო 25 წლის განმავლობაში ერთი დიდი უცნაურობა სჭირს ამ ქვეყანას: უმრავლეს შემთხვევაში ვართ ხოლმე ცუდსა და უარესს შორის არჩევანის წინაშე და მუდამ ვირჩევთ უარესს, ხოლო როდესაც (ძალიან იშვიათად) არჩევანი გვიხდება კარგსა და უკეთესს შორის, არ ვირჩევთ უკეთესს და იმ უპირატესობებს, რაც მას ახლავს. 

რატომ გაჯიუტდა პრემიერ-მინისტრის გუნდი ამ საკითხთან დაკავშირებით, ძნელი მისახვედრი არ არის: იმიტომ, რომ შიდაპოლიტიკური მიზეზებით, ესე იგი “პირველკაცობის” და “ნამდვილხელისუფლებობის” დასაფიქსირებლად, ანუ საქართველოს მოქალაქეებისთვის იმის საჩვენებლად, რომ ქვეყანაში “პირველი კაცი” არა პრეზიდენტი, არამედ პრემიერ-მინისტრია, რა თქმა უნდა, მიზანშეწონილი იყო მინისტრთა კაბინეტის თავმჯდომარეს მოეწერა ხელი.

გამოდის, მთავრობამ და მმართველმა კოალიციამ, ამ შემთხვევაში, მიმდინარე პოლიტიკური, ჯგუფური, პარტიული, კოალიციური თუ პიროვნული მოსაზრებები უფრო მაღლა დააყენა, ვიდრე სახელმწიფოს გრძელვადიანი ინტერესები. ამ ინტერესთა შესაბამისად, კი (ვიმეორებ) სჯობდა ისტორიული დოკუმენტისთვის საყოველთაო კენჭისყრით არჩეულ სახელმწიფოს მეთაურს მოეწერა ხელი, თუმცა არც პრემიერ-მინისტრის ხელმოწერით გაფუჭდება რაიმე განსაკუთრებით.

უბრალოდ, სჯობდა და მეტი არაფერი.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

ზემოთქმული განსაკუთრებულ ელფერს იძენს გასულ კვირას ატეხილი იმ სკანდალის ფონზე, რომელიც სასჯელაღსრულების დეპარტამენტსა და იქ გაცემულ უშველებელ პრემიებს ეხება. თუმცა რატომ მხოლოდ ამ დეპარტამენტში? არც სხვა მაღალჩინოსნებს მოუკლიათ რაიმე: 50, 58, 80-ათასიანი პრემიები (მხოლოდ პრემიები, ხელფასის გარეშე) ამ დამშეულ, უმუშევარ ქვეყანაში აუცილებლად გამოიწვევდა საზოგადოების მძვინვარე რეაქციას.

ადამიანებს ვერაფრით აუხსნი, რას აკეთებენ ეს მინისტრები ან მათი მოადგილეები ისეთს და იმდენს, ამოდენა პრემია აიღონ. თანაც, ხშირ  შემთხვევაში, ყოველთვიურად, რაც, უბრალოდ, კლინიკური უცნაურობაა: პრემია, რომელიც ყოველთვიურად გაიცემა, სინამდვილეში პრემია კი არა, სახელფასო დანამატია. მაშინ პირდაპირ თქვან, რომ ხელფასები გაიზარდეს, თუმცა ამის თქმა არ აწყობთ, რაკი არსებობს მთავრობის შარშანდელი დადგენილება ხელფასის ზედა ზღვრის შესახებ.

განსაკუთრებით საინტერესო მთელ ამ სამარცხვინო ისტორიაში ვინმე დარბაისელის განცხადებაა. პირდაპირ გული აგიჩუყდება ადამიანს: “ჯოჯოხეთურ პირობებში ვშრომობთ და პრემია რატომ არ გვეკუთვნისო”. ეს განცხადება აშკარად იდიოტებზეა გათვლილი. როგორც ჩანს, მიაჩნიათ, რომ ამ ქვეყნის მოსახლეობის უმრავლესობისთვის ასეთი არგუმენტი მისაღები იქნება:

“ამოდენა პასუხისმგებლობა გვაქვს და პრემია რატომ არ უნდა ავიღოთო”. მერედა, ეს პრემიები იმ რიგით თანამშრომლებს დაურიგდათ, ვინც მართლა ჯოჯოხეთურ პირობებში მუშაობენ? რა თქმა უნდა, არა. რეალურად, გვარიანი “კუში” მოხსნა საძმომ, რომელიც უწყებას სათავეში ჩაუდგა ხელისუფლების ცვლის შემდეგ.

პირწავარდნილი დემაგოგიაა, თითქოს, რაკი “ძველ მეთოდებს არ იყენებენ”, ამიტომ უფრო ძნელი გახდა მუშაობა და კოლოსალური პრემიებიც ეკუთვნით. სინამდვილეში, პირიქით, სიტუაცია ამ მხრივ გაუიოლდათ, რაკი პატიმართა ლამის ნახევარმა დატოვა სასჯელაღსრულების დაწესებულება, ხოლო “ცოცხების” კონტროლისთვის, ანუ ახალი “ბედუკაძეების” გამოსაჭერად ჩვეულებრივი ხელფას-პრემიაც კმარა.

თუმცა იმ ხალხს, ვინც გადადგა და წავიდა, აღებულ თანხას უკან არავინ სთხოვს, არავინ არაფერს ედავება და სულაც “კიდიათ”, სად რომელი ჟურნალისტი რას დაწერს. ერთ-ორ წელიწადში შეიძლება “ექსპერტებადაც” მოგვევლინონ. აღარც ვინმეს ეხსომება, ვინ არიან, რა და რატომ.

ბევრად უარესი სიმპტომია, რომ ის პოლიტიკოსი-მინისტრებიც კი, ვინც თითქოს მომავალზე ფიქრობს, სულაც არ უფრთხილდებიან საკუთარ იმიჯს ხალხის თვალში, რაკი დარწმუნებულნი არიან (ამაში, სამწუხაროდ, არც ცდებიან), რომ აღარც მათი საქმე ეხსომება ვინმეს იმ ქვეყანაში, რომელსაც “ერთდღიანი მეხსიერების” საზოგადოება ჰყავს და ე.წ. “დღის თემებით” ცხოვრობს.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე, დავით უსუფაშვილი ჭკვიან კაცად ითვლება. ზოგადად, რესპუბლიკელებს ასეთი, თანაც ძალიან მყარი იმიჯი აქვთ საქართველოში და სწორედ ამით აიხსნება, რომ ყველა ხელისუფლებას ძალიან სჭირდებოდათ: დაწყებული შევარდნაძით, გაგრძელებული სააკაშვილით, დამთავრებული ივანიშვილით.

 1-2-პროცენტიანი პარტიაო, _ ხშირად იმეორებს იგივე ქალბატონი ბურჯანაძე. თუმცა არ ხსნის, ასეთ შემთხვევაში თვითონ რატომ ცდილობდა გაფაციცებით, იგივე უსუფაშვილი საკუთარ გუნდში ეხილა.

ანუ “რესპუბლიკელთა”, მათ შორის დათო უსუფაშვილის მთავარი რესურსი ინტელექტია. ამიტომ ამბობენ მათზე, მაგრები არიანო. ხმას სხვას აძლევენ, რაკი არ უყვართ, მაგრამ მაინც მაგრებად თვლიან.

 ოღონდ, ამ “მაგრობის” მიუხედავად, ზოგიერთი განცხადება მაინც კითხვებს აჩენს, რამდენად ადეკვატურია ასეთი აღქმა წმინდა ინტელექტუალური თვალსაზრისით, ყველაფერ სხვას რომ თავი დავანებოთ.

მაშ ასე, Lე Mონდე-სთვის მიცემულ ინტერვიუში დათო უსუფაშვილი აცხადებს: “არ ვფიქრობ, რომ რუსეთში უკრაინის მოვლენები გათვლილი ჰქონდათ. მოსკოვს სურდა ამ ქვეყნის შენარჩუნება საკუთარი გავლენის ზონაში იანუკოვიჩის დახმარებით და არა უკრაინის სახელმწიფოს დანგრევა. მაგრამ მან სათანადოდ ვერ შეაფასა მაიდანის სიმტკიცე”.

თუ ეს ფრაზა უსუფაშვილს მართლა ეკუთვნის და ფრანგმა ჟურნალისტმა ან მთარგმნელმა რაღაც არ “აურია”, მაშინ შეუძლებელია ხსენებული იმიჯის თაობაზე შემაწუხებელმა ეჭვმა არ გაგკენწლოს. მით უმეტეს, ის შემთხვევაა, ნათქვამის გაყალბება აზრობრივად არც ისე იოლი იქნებოდა, _ მართლა რომ არ გაეჟღერებინა ამგვარი ბმა: “მაიდანის სიმტკიცე” და “უკრაინის დანგრევა”.

დავაკვირდეთ, რა გამოდის: პუტინს (უსუფაშვილის თქმით) უკრაინის  დანგრევა კი არ უნდოდა, არამედ მისი შენარჩუნება რუსეთის გავლენის სფეროში, მაგრამ “მაიდანის სიმტკიცემ” მას ამის საშუალება არ მისცა და (ანუ)... უკრაინა დაანგრევინა! მაშასადამე, რაც უფრო მტკიცე იყო ეს ყბადაღებული “მაიდანი”, მით ნაკლები შანსი ჰქონდა პუტინს, უკრაინა რუსეთის გავლენის სფეროში დაუნგრევლად შეენარჩუნებინა და მით მეტი ალბათობა გაჩნდა იმისა, რომ ვერ მოეხერხებინა უკრაინის გავლენის სფეროში დატოვება, მაგრამ უკრაინა დანგრეულიყო, როგორც ქვეყანა და სუვერენული სახელმწიფო.

განა ასე არ გამოდის? აბა, სხვა როგორ? _ რაც უფრო “მტკიცენი” იყვნენ კუნთმაგარი და ჭკუასუსტი (ვიქტორია ნულანდის შეფასებაა) კლიჩკოს თანამებრძოლები, მით მეტი შანსი გაჩნდა იმისა, უკრაინა დანგრეულიყო და დაინგრა კიდეც.

თუმცა უსუფაშვილის ეს “შედევრი” გასაკვირი არ არის: მას და მის პარტიას აქტიური მონაწილეობა აქვთ მიღებული უკლებლივ ყველა რევოლუცია-გადატრიალებაში, რომელიც კი ამ ქვეყანაში მომხდარა, დაწყებული პრეზიდენტ გამსახურდიას დამხობიდან  1991 წელს. რესპუბლიკელთა  მესვეურებს, მათი “მაღალი ინტელექტის” მიუხედავად, ვერაფრით შეასმენდი და, როგორც ჩანს, დღესაც ვერ შეასმენ, რომ ამგვარი კატაკლიზმები და  ხელისუფლების არალეგიტიმური ცვლა, გამორიცხულია ქვეყნისთვის დამანგრეველი შედეგის მომტანი არ იყოს. მოიტანა კიდეც როგორც საქართველოს, ასევე უკრაინის შემთხვევაში.

სამაგიეროდ, “მაიდანის სიმტკიცე და შეუდრეკლობა” შევა ისტორიაში, რაკი არაფრისდიდებით არ დაუშვა პუტინის გეგმის განხორციელება, როგორმე უკრაინის დანგრევა აეცილებინა თავიდან. ასეთი გეგმა პუტინს თუ მართლა ჰქონდა (უსუფაშვილის ლოგიკით, ჰქონდა თურმე), მაშინ ისიც საკითხავია, ვინ უნდა იყოს უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის ჭეშმარიტი გმირი.

ასეთივე შეუდრეკლობა და უკომპრომისობა გამოიჩინა “ქართულმა მაიდანმა” 2003 წელს, როცა არ შეეპუა სკეპტიკოს-ნიჰილისტთა გაფრთხილებას, რომ ისტორიის მოტყუება შეუძლებელია. შედეგად გვაქვს ის, რაც გვაქვს წეროვანში, ახალგორსა და კოდორში. 

აქ პოლიტიკური კულტურის ნაკლებობა იმავე პრობლემას ებმის, რასაც “ერთდღიანი მეხსიერება” ჰქვია, თორემ შეუძლებელია, ნორმალურ საზოგადოებას ამგვარი ინტელექტუალური ფაფა აჭამო და ის ვერ მიხვდეს, რომ თუ პუტინი მართლა ცდილობდა, უკრაინის დანგრევა თავიდან აეცილებინა, _ თუნდაც მისი რუსეთის გავლენის სფეროში შენარჩუნებით, _ მაშინ ქვეყნისთვის (და არა კონკრეტული პოლიტიკური ჯგუფისთვის) ეს სწორედაც ნაკლები ბოროტებაა. ხოლო იმათ, ვინც სიმტკიცე გამოიჩინეს, საკუთარი უპასუხისმგებლობითა და გონებრივი სიჩლუნგით დაუნგრევიათ თავისი მშვენიერი, თუმცა ნატიფი ქვეყანა.

გაზეთი "პრემიერი", ზურაბ ღოღობერიძე

FaceBook