თამარ შაიშმელაშვილი: “ვისაც ჰგონია, რომ დროისა და ეპოქის გამოწვევის პასუხი ჟარგონით წერა, სექსი, ანდა ყველა სიბინძურის ასახვაა, ძალიან ცდება”

“მწერლის სიტყვამ გადამრჩენის მისია უნდა იტვირთოს”

“პრემიერს” ესაუბრა პოეტი თამარ შაიშმელაშვილი:

- ხშირად ამბობენ, რომ საკუთარ შემოქმედებაზე საუბარი რთულია. თუმცა, ჩემი აზრით, ავტორს ყველაზე მეტად შეუძლია, დაგვანახოს თავისი შემოქმედების ყველა მხარე. გვესაუბრეთ თქვენი შემოქმედების შესახებ...

- პროფესიით ჟურნალისტი ვარ, თუმცა სკოლის პერიოდიდან ვწერ ლექსებს. ვარ 5 პოეტური კრებულის ავტორი. ასევე, ვრედაქტორობ ლიტერატურულ ჟურნალ “ანეულს”, რომელსაც წელს ერთი წელი შეუსრულდა და რომელიც დღემდე შემოწირულობებით გამოდის.

- როგორია თქვენი შემოქმედებითი გეგმები? ახალი კრებული ხომ არ გამოდის? და საერთოდ, რაზე მუშაობთ?

- ახალი, ლექსების მეხუთე კრებული შარშან გამოიცა - “სულალუბლები” ჰქვია. 2007 წლის შემდეგ, ბოლო კრებულიდან - “ჩამოთოვლილი ზარებიდან” დღემდე დიდი შუალედი იყო და ახალი წიგნიც დაიბადა. ეს, წინა გამოცემებისგან განსხვავებით, შედარებით სრულყოფილი წიგნია. მინდა გამოვცე ჩემი ინტერვიუებისა და ესსეების კრებული, რომლებიც დიდი ხნის მანძილზე სხვადასხვა ჟურნალ-გაზეთში ქვეყნდებოდა. ეს არის დიალოგები და პორტრეტები ჩვენს მწერლებთან, მხატვრებთან, ხელოვან ადამიანებთან.

- დღეს საკმაოდ გაიზარდა ქალი პოეტების რაოდენობა, რა შეგიძლიათ, გვითხრათ, რა დამახასიათებელი შტრიხით განსხვავდებიან ისინი მამაკაცი მწერლებისგან?

- იგივე ადრეც მკითხეს და მე ვუპასუხე: სადმე დასმულა კითხვა, რომ დაეყოთ ქალური და მამაკაცური პროზის ანდა ქალური და მამაკაცური მხატვრობის წარმომადგენლები? ასეთი დაყოფა მე, პირადად, უმართებულოდ მიმაჩნია, რადგან, თუ შემოქმედი, რასაც წერს, კარგია, კარგია და მორჩა!

- რამდენად ჩანს ავტორის სახე მის შემოქმედებაში?

- ავტორის სახე ყოველთვის ჩანს მის შემოქმედებაში. მწერალი ხან ერთ პერსონაჟშია, ხან მეორეში, ხან ყველაში ერთდროულად! ფლობერი ამბობდა: ემა ბოვარი - მე ვარ...

თუმცა, თითზე ჩამოსათვლელნი დარჩნენ ისეთი შემოქმედნი, ვისი პიროვნებაც ჰგავს შემოქმედებას და პირიქით! ჩემზე, სიმართლე გითხრათ, ძალიან მოქმედებს პიროვნული ფაქტორი. თუ არ მიყვარს პიროვნება, მისი შემოქმედების მიღება მიჭირს.
“მე ცა მნიშნავს და ერი მზრდის”, - წერდა ილია... მწერალი უნდა დაეხმაროს ღვთისგან გაუცხოებულ ერს და, როგორც შუამავალმა, მას ღვთის სიტყვა მიაწოდოს, ადამიანის სულში მადლის მარცვლები აღმოაცენოს.

ამ თვალსაზრისით ძვირფასია ილია ჭავჭავაძის შემოქმედება. იგივეს ვიტყოდი რევაზ ინანიშვილის, გოდერძი ჩოხელის შემოქმედებაზე.

- რა შეიძლება გვითხრათ ლიტერატურულ კონკურსებზე? რამდენად ობიექტურად ტარდება ისინი და რაში ეხმარება ასეთი კონკურსები ახალგაზრდა შემოქმედებს?

- კონკურსები უნდა ტარდებოდეს, რადგან ისინი ახალგაზრდა შემოქმედების წახალისებას, მათ პოპულარიზაციას უწყობს ხელს. მე მიმიღია მონაწილეობა კონკურსებში, კონკურსის ორგანიზატორიც ვყოფილვარ. ჩვენს ლიტერატურულ ჟურნალ “ანეულთან” არსებობს რევაზ ინანიშვილის სახელობის ერთი მოთხრობის კონკურსი. თუმცა, სამწუხაროდ, კონკურსები ვერ ასცდა ე.წ. კასტებად დაყოფილი მწერლების ბედს, კონკურსებიც კასტების, ანუ ერთი რომელიმე ჯგუფის კონკურსებია. და ყველა ამ ჯგუფს თავისი საზომი, შეფასების კრიტერიუმი აქვს და ა. შ. ასე გაგრძელდება მანამ, სანამ მწერლობაში ესოდენ საჭირო ლიტერატურული კრიტიკა არ იარსებებს.

- ქართულ სინამდვილეში მამათა და შვილთა ბრძოლის შესახებ ჩვენ მეცხრამეტე საუკუნიდან ვიცით. თუმცა არა მგონია, რომ მანამდე დიდად ჰარმონიულად ცხოვრობდნენ თაობები და მათ ღირებულებითი დისპროპორცია არ ჰქონოდათ.

ამავდროულად, ერთ საოცარ... დავარქვათ ამას ფაქტი, გნებავთ, მოვლენა... ვაკვირდები, რომ, თუ ადამიანი 30 წელს გადააბიჯებს, “ბრძენობას” იწყებს და გარდასულ დღეებს მისტირის. ლამის არც ერთ თაობას წინა და შემდგომი თაობა არ მოსწონს. რა განაპირობებს ასეთ დამოკიდებულებას?

- თაობათა შორის დაპირისპირება კანონზომიერ მოვლენად მიმაჩნია, რაც დროს ბუნებრივად მოაქვს. დღეს უფრო ლიტერატურულ-იდეური ბრძოლა მიმდინარეობს, რაც მშვენივრად ჩამოაყალიბა ახალგაზრდა კრიტიკოსმა ლევან ბებურიშვილმა წიგნში “მწერლობის მოთვინიერება გრძელდება”. წიგნში არგუმენტირებულად განმარტებულია, რით განსხვავდება ნეოლიბერალური მწერლობა ილიას გზის მიმდევარი მწერლობისგან.

სამწუხარო ის გახლავთ, რომ,  როდესაც გლობალიზაციის დიდი შემოტევის ჟამს თაობებს შორის “დროთა კავშირი” ხელოვნურად გაწყდა და რეალური საფრთხე ქართულ ცნობიერებას, დედა ენას, განათლებას, კულტურას დაემუქრა, როდესაც ასეთ ვითარებაში მწერლის სიტყვამ გადამრჩენის მისია უნდა იტვირთოს, ზოგიერთი შემოქმედი ეპატაჟით ცდილობს თავის დამკვიდრებას და საკუთარი თვითრეკლამისთვის არად დაგიდევს არც თაობათა მონაპოვარს, არც ტრადიციებს, არც ისტორიას.

თქვენს კითხვაზე კი ყველაზე უკეთ ისევ ილია ჭავჭავაძის სიტყვებით გიპასუხებთ: “არასფერი ქვეყანაზედ არც იმით დაიწუნება, რომ ძველია, არც იმით მოიწონება, რომ ახალია. ამ სადა ჭეშმარიტებას დიდი ლარი და ხაზი არ უნდა, არც მეტისმეტი გონების გახსნილობა, რომ კაცმა ახალი ტალახი ძველს ვარდს არ ამჯობინოს მარტო იმის გამო, რომ ტალახი ახალია და ვარდი კი ძველი”.

- როგორ შეაფასებს თავად თანამედროვე მწერლობის წარმომადგენელი თანამედროვე მწერლობას, პასუხობს თუ არა ის დროისა და ეპოქის გამოწვევებს?

- ვისაც ჰგონია, რომ დროისა და ეპოქის გამოწვევის პასუხი ჟარგონით წერა, სექსი, ანდა ყველა სიბინძურის ასახვაა, ძალიან ცდება. ყველა დროსა და ეპოქაში ძვირფასია ის მარადიული ღირებულებები, რითაც დღემდე ქართული მწერლობა მოდიოდა...

მწერლობას, პირველ ყოვლისა, ესთეტიკური ღირებულება უნდა ჰქონდეს. ასეთი ნაწარმოებები, რა თქმა უნდა, იქმნება, რომლებიც ორიგინალური ფორმით განაგრძობენ ქართული მწერლობის ტრადიციულ გზას.

- რას შეცვლიდით არა მხოლოდ თქვენთვის, არამედ თქვენ ირგვლივ?

- ძალიან მინდა, მწერლობასა და ლიტერატურას სახელმწიფოსგან სათანადო ყურადღება ექცეოდეს...  სამწუხაროდ, ამ მხრივ, არაფერი შეცვლილა... ლიტერატურული ჟურნალ-გაზეთები სულს ღაფავს... მინდა, აგრეთვე, რომ პროკურატურა და პოლიცია იმ კარიერისტებისგან გაიწმინდოს, რომელთათვისაც მთავარი მიზანი, ადამიანის გაწირვის ფასად, საკუთარი კარიერაა და ამის მისაღწევად ყველაფერს კადრულობენ!..

მაკა სვიმონიშვილი, გაზეთი „პრემიერი“

FaceBook