ვაიმარის სამკუთხედში

რამდენიმე დღის წინ პატარა პროვინციულ ქალაქ ვაიმარში შეიკრიბნენ გერმანიის, საფრანგეთისა და პოლონეთის საგარეო საქმეთა მინისტრები. მიიღეს საოცარი დოკუმენტი, რომელიც, ალბათ, სკოლაში უნდა ისწავლებოდეს იმის საილუსტრაციოდ, რას ნიშნავს ევროპის პოლიტიკური დეკადანსი და რატომ გადაიხარა ჩასასვენებლად ევროპის მზე, როგორც დიდმა ოსვალდ შპენგლერმა იწინასწარმეტყველა.

ყოველ შემთხვევაში, ამ სამარცხვინო განცხადების წაკითხვის შემდეგ ის მაინც სრულიად ნათელი ხდება, როგორ და რის ხარჯზე ახერხებს პუტინი ევროპის “დაკიდებას” ისე, რომ ჯერჯერობით “ყურებზე ხახვსაც ვერავინ აჭრის”.

“ვაიმარის სამეულმა” შეშფოთება გამოთქვა უკრაინის გარშემო განვითარებული მოვლენების გამო (ყირიმი ოფიციალურად აღარც უხსენებიათ, თითქოს იყო, მაგრამ არც იყო) და გულისტკივილით აღნიშნა, რომ თურმე “აღმოსავლური პარტნიორობის” პროგრამის შემუშავებისას, ევროკავშირმა არ გაითვალისწინა რუსეთის შესაძლო რეაქცია. “ეს რომ გვცოდნოდა, აღმოსავლელ პარტნიორებს არ ვაიძულებდით, გაეკეთებინათ მკაცრი არჩევანი რუსეთსა და ევროკავშირს შორისო”, _ განაცხადა გერმანიის საგარეო საქმეთა მინისტრმა შტაინმაიერმა, რასაც პოლონელი და ფრანგი კოლეგებიც დაეთანხმნენ.

დიპლომატთა რანგისადმი ღრმა პატივისცემის მიუხედავად, შეუძლებელია, თავი შეიკავო და არ თქვა, რომ ეს ხალხი ან თავს ისულელებს, ან სხვები მიაჩნიათ სულელებად, ან მართლა იდიოტები არიან, თორემ, თუკი რამ ინდიკატორი და ბერკეტი არსებობდა, მოსკოვმა, ორი წელია, ყველა მათგანი აამუშავა, რათა ევროპელებისთვის მიენიშნებინა: უკრაინის ევროპულ სივრცეში ამა თუ იმ ფორმით ჩართვას ის არ შეურიგდებოდა და არც შეურიგდა.

როგორც ჩანს, იმ ვითარებაში, როდესაც მოსკოვი უკანმოუხედავად მოქმედებს და საპასუხოდ, კნავილის გარდა, ვერაფერს უბედავენ, ასეთი თვითდამამშვიდებელ-გამამართლებელი არგუმენტი (“დავაშავეთ, შევცდით, არ მოველოდითო”) ევროპელებისთვის უფრო კომფორტულია.

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

აქ კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მომენტი შეიძლება აღინიშნოს: სინამდვილეში, მკაცრი არჩევანის წინაშე უკრაინა (საქართველო, მოლდოვა, სომხეთი და ა.შ) ევროკავშირმა კი არ დააყენა, არამედ რუსეთმა! ე.წ. “საბაჟო კავშირი” პირველ რიგში იმ მიზნით შეიქმნა, რათა ევროპის “თავისუფალი ვაჭრობის ზონასთან” პოსტსაბჭოური ქვეყნების შესაძლო დაახლოება მაქსიმალურად კონფრონტაციული ყოფილიყო და ბრიუსელი, უბრალოდ,  იძულებული გამხდარიყო, ეთქვა: ორივე ზონაში ერთდროულად მონაწილეობა შეუძლებელი იქნებოდაო.

სხვაგვარად თუ ვიტყვით, რუსები იმას კი არ ცდილობდნენ, უკრაინა “აქ” _ ყბადაღებულ “საბაჟო კავშირში” შემოსულიყო მაინცდამაინც (თუმცა, უარს არ იტყოდნენ, რასაკვირველია), არამედ “იქ” არ შესულიყო, ანუ ევროპულ სივრცეში ინტეგრაციის პროცესი არ დაეწყო.

საინტერესოა, როგორ იმოქმედებდნენ “სხვაგვარად” ევროპელები? ან მომავალში როგორ აპირებენ მოსკოვის ამ ინტენციის გათვალისწინებას? რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროდან ცნობის მოტანას მოსთხოვენ პარტნიორ სახელმწიფოებს? თუ საერთოდ აღარ შექმნიდნენ ღრმა და ყოვლისმომცველ სავაჭრო ზონას, იგივე ევროპის “საბაჟო კავშირს”, რათა რუსები არ გაეღიზიანებინათ?

მაშინ აღარც ის უნდა გაგვიკვირდეს, თუ, ღმერთმა ნუ ქნას, უკანასკნელ მომენტში, იგივე “ვაიმარის სამკუთხედი” ევროკომისიას ურჩევს, “გადადოს” ასოცირების ხელშეკრულების გაფორმება საქართველსოთან და მოლდოვასთან, სანამ  საკითხი მოსკოვთან არ იქნება შეთანხმებული.

 მანამ არაფერი გეტკინოთ, სანამ მოსკოვი ამას ნებაყოფლობით არ დასთანხმდება.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

“ვაიმარი” ნიშანდობლივი სახელია. “ვაიმარის რესპუბლიკა” ეწოდებოდა გერმანიის მკვდრადშობილ დემოკრატიულ სახელმწიფოს 1918-1933 წლებში, სანამ ქვეყნის სათავეში ჰიტლერი და მისი ნაცისტები მოვიდოდნენ. მას შემდეგ და დღემდე “ვაიმარი” სისუსტის, დაბნეულობის, ღირებულებითი გაურკვევლობისა და ყოველმხრივი ქაოსის გამოხატულებაა. ევროპული სამეული “უკეთეს” ადგილს ვერც მოძებნიდა მორიგი კაპიტულანტური  განცხადებისთვის. თუმცა, ბოლოს და ბოლოს, ბევრად უფრო საინტერესოა, ის გავარკვიოთ, რატომ აღმოჩნდა ევროპა ესოდენ უსუსური უკრაინის კრიზისზე პასუხისას. რა არის ამის მიზეზი?  საკითხს უამრავი ასპექტი აქვს, მათგან ერთ-ერთი, უდავოდ, გეოპოლიტიკური ხასიათისაა.

რამდენიმე დღის წინ გამოქვეყნდა კულტურის ექსმინისტრის, ნიკა რურუას სტატია, სახელწოდებით: “ახალი და ძალიან ცუდი თამაშის წესები; შევცვალოთ ისინი, სანამ გვიან არ არის”. მთლიანობაში, საკმაოდ საინტერესო სტატიაა, მაგრამ ჯერ ერთი, უკვე აშკარად “გვიან არის”, და მეორეც: რურუას სტატიაში ცნება “ახალი” მეტისმეტად ხშირად გამოიყენება უადგილოდ: “ახალი” არ შეიძლება იყოს მე-19 საუკუნის მტაცებლური ჩვევების გამოყენება საერთაშორისო პოლიტიკაში. რეალურად, ეს კარგად დავიწყებული ძველია. 

გარდა ამისა, ავტორი წერს, რომ რუსეთისთვის ახალ-ახალი ტერიტორიების დაპყრობა ისტორიული ინსტინქტია და ამას არ მოიშლის. ნამდვილად არ მოიშლის, მაგრამ... რომელი “ახალი ტერიტორიაა”  მისთვის ყირიმი? ან თვით უკრაინა? ან საქართველო?

საქმეც ესაა, რომ იმავე ევროპაში პოსტსაბჭოურ სივრცეს არ აღიქვამენ “ისტორიული რუსეთისგან” განყენებულად!  რამდენიც არ უნდა იცრუონ დასავლელმა პოლიტიკოსებმა, თითქოს არ ცნობდნენ და არც ცნობენ ამ სივრცეს რუსეთის “პრივილეგირებული ინტერესების” სფეროდ, სინამდვილეში მთელი მათი პოლიტიკა პრეზიდენტ კლინტონის ეპოქიდან დაწყებული, სწორედ ამ რეალობის აღიარება იყო!  1991 წლიდან, 17 წლის განმავლობაში, დასავლეთი ამ სივრცის გაკონტროლებას ცდილობდა რუსეთის გავლით, ანუ “რუსეთის ხელით” და იმ შეფარული აზრით, რომ რუსეთი მართავდა მეზობელ სახელმწიფოებს (“მინუს ბალტია”, რასაკვირველია, თუმცა ეს სხვა თემაა), ხოლო თვით რუსეთი, როგორც იმედი ჰქონდათ, მათ მიერ მართული იქნებოდა მუდამ.

მაგრამ ეს სისტემა თანდათან დაინგრა ნავთობზე ფასის მატებასთან ერთად, ახლა კი იგივე ევროპელები საწყალობლად წუწუნებენ: თურმე, “ვერ გათვალეს”, რამდენად დიდი შეცდომა იყო “აღმოსავლური პარტნიორობა”, რაკი ჩრდილოელი დათვი ასე გაღიზიანდა.

“რომ გვცოდნოდა, არ ვიზამდითო”, ანუ “მეტს აღარ ვიზამთო”. მაგალითად, ნატო-ს მომავალ სამიტზე “აღარ იზამენ”. აკი თქვა დასავლური სამყაროს ლიდერმა, რომ ბუქარესტის სამიტის გადაწყვეტილება (“საქართველო აუცილებლად გახდება ნატო-ს წევრი”), დიდი უინსტონ ჩერჩილისა არ იყოს, ღირს ზუსტად იმდენი, რამდენიც ქაღალდი, რომელზეც ის დაიწერა.

 ნიკა იმნაიშვილი, გაზეთი „პრემიერი“

FaceBook