გიორგი აბაშიშვილი: ქვეყნის განვითარების სტრატეგიულ დოკუმენტში ურთიერთგამომრიცხავი დასკვნებია

ქვეყნის სოციალური და ეკონომიკური განვითარების პრიორიტეტებსა და მათი განხორციელების გზებს "საქართველო 2020" განსაზღვრავს. "საქართველო 2020"-ის წარმატებით განსახორციელებლად კი აუცილებელია რამდენიმე წინაპირობის შესრულება, კერძოდ, მაკროეკონომიკური სტაბილურობის მიღწევა და ეფექტიანი საჯარო მმართველობის უზრუნველყოფა. როგორც დოკუმენტშია აღნიშნული, საქართველოს ეკონომიკა ბოლო წლების განმავლობაში (2004-2012 წლებში), საშუალოდ, 6%-ით იზრდებოდა. ეს ტემპი მიღწეული იყო ეკონომიკის ლიბერალიზაციისკენ მიმართული რეფორმების ტალღით. ამასთანავე, ეს რეფორმები არ აღმოჩნდა საკმარისი მწარმოებლურობის, კერძო სექტორის კონკურენტუნარიანობისა და, შესაბამისად, გრძელვადიანი ეკონომიკური ზრდის საფუძვლის შესაქმნელად. საქართველო 2020"-ის ძირითადი ამოცანაა, აღმოფხვრას ის ბარიერები, რომლებიც აფერხებს კერძო სექტორის მწარმოებლურობისა და შესაბამისად, მისი კონკურენტუნარიანობის სტაბილურ ზრდას. ექსპერტებს სტრატეგიულ დოკუმენტთან დაკავშირებით შენიშვნები აქვთ. რატომ არ მოსწონთ ექსპერტების ერთ ნაწილს დოკუმენტი, რომელიც ქვეყნის სოციალურ და ეკონომიკური განვითარების პრიორიტეტებს განსაზღვრავს. ამ საკითხზე "პრემიერი" ექსპერტს ეკონომიკის საკითხებში გიორგი აბაშიშვილს ესაუბრა:

_ გიორგი, ჩვენთან ერთ-ერთ ინტერვიუში აღნიშნე, რომ სტრატეგიულ დოკუმენტში ბევრი რამ შესაცვლელია, რა არ მოგწონს ამ დოკუმენტში?

_ სტრატეგიულ დოკუმენტში გასული წლების ეკონომიკური პოლიტიკა უფრო მეტად პოლიტიკური კონტექსტითაა შეფასებული და აკლია ეკონომიკური ანალიზი. არის ურთიერთგამომრიცხავი შეფასებები. მაგალითად, დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ "გასული ათწლეულის ეკონომიკური პოლიტიკა წარმატებული იყო ინვესტიციებისა და შესაბამისად, ეკონომიკური ზრდის ხელშეწყობის თვალსაზრისით", დოკუმენტში, ასევე, წერია, რომ "ჩამოყალიბდა ისეთი ეკონომიკური გარემო, რომელსაც არ გააჩნია შესაძლებლობა, ხელი შეუწყოს გრძელვადიან ეკონომიკურ ზრდას და, საბოლოო ჯამში, ეკონომიკა მიიყვანა სისტემურ კრიზისამდე". ასევე, აღნიშნულია, რომ "საქართველოს ეკონომიკა ბოლო წლებში (2004-2012 წლებში), საშუალოდ, 6%-ით იზრდებოდა", მოგვიანებით კი დოკუმენტში წერია "საქართველო 2020"-ით განსაზღვრული მიზნების მისაღწევად საჭიროა, რომ ეკონომიკის რეალური ზრდის ტემპი, საშუალოდ, შეადგენდეს 7%-ს". ცხადია, გაჩნდება კითხვა, თუ საშუალოდ 6-პროცენტიანი ეკონომიკური ზრდის პირობებში ქვეყნის ეკონომიკა მივიდა სისტემურ კრიზისამდე, რატომ არის ბევრად უკეთესი, საშუალოდ, 7-პროცენტიანი ეკონომიკური ზრდა? ზოგადად, ურთიერთგამომრიცხავი დასკვნები არაერთია დოკუმენტში.

_ როგორ აფასებთ მთავრობისეულ გეგმას მშპ-ს ზრდის პროგნოზთან დაკავშირებით, რამდენად რეალისტური გათვლებია?

_ დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ მშპ-ის მიმდინარე მაჩვენებელი ერთ სულზე არის 5811.7, 2020 წლის საპროგნოზო მაჩვენებელია 13000. იმ დროს, როდესაც დოკუმენტშივე მოცემულია, რომ საშუალოდ ეკონომიკა 7 პროცენტით გაიზრდება 2014 წლიდან 2020 წლამდე მშპ ერთ სულზე 13000-მდე ვერანაირად ვერ გაიზრდება.

_ 2020 წლისთვის უმუშევრობის 12%-მდე შემცირება, როცა დღეს უმუშევრობა 15%-ია, ცოტა პესიმისტური ხომ არ არის? მით უმეტეს, თუ გავითვალისწინებთ, რომ მთავრობამ უახლოეს 3-4 წელიწადში რამდენიმე ასეული საწარმოს გახსნა იწინასწარმეტყველა.

_ დოკუმენტში ასევე აღნიშნულია, რომ უმუშევრობა ამჟამად არის 15 პროცენტი, ხოლო 2020 წლისთვის იქნება 12 პროცენტი, ასევე, ჯინის კოეფიციენტი (შემოსავლებისა და კეთილდღეობის უთანასწორობის მაჩვენებელი) 0.41-დან 0.35-მდე შემცირდება (შედარებისთვის სომხეთში 0.30-ია, აზერბაიჯანში _ 0.17), გასათვალისწინებელია ისიც, რომ დოკუმენტის თანახმად, სახელმწიფოს ვალის მიმართება მშპ-თან არსებული 34 პროცენტიდან 40 პროცენტამდე იზრდება. იმ დროს, როდესაც დოკუმენტის მთავარი მესიჯია, რომ "საქართველოს მთავრობის ეკონომიკურმა პოლიტიკამ უნდა უზრუნველყოს ინკლუზიური ეკონომიკური ზრდა, რათა ყველა მოქალაქემ ისარგებლოს მიღწეული შედეგებით და ამავე დროს, შესაძლებელი გახდეს მოსახლეობის საყოველთაო ჩართულობა ეკონომიკური განვითარების პროცესში", პროგრამის მიზნები აშკარად ვერ პასუხობს იდეას (შედარებისთვის უმუშევრობის თითქმის ორპროცენტიანი შემცირება 2010-2012 წლებშიც იქნა შესაძლებელი და ცხადია, 7 წელიწადში 3 პროცენტზე ცოტა მეტით შემცირებული უმუშევრობა მნიშვნელოვან წინსვლად ვერ ჩაითვლება). ასევე, თუ ამავე დოკუმენტის თანახმად, მოცემულია, რომ მშპ ერთ სულზე მინიმუმ ორმაგდება და კიდევ უფრო მეტად იზრდება, ხოლო უთანასწორობის მაჩვენებელი მხოლოდ 0.6-ით მცირდება, სახელმწიფო ვალის მოცულობა მშპ-თან დაახლოებით 6 პროცენტით იზრდება, ისევ იგივე პრობლემასთან ხომ არ გვაქვს საქმე, რასაც დოკუმენტი აკრიტიკებს? _ კეთილდღეობის არათანაბარ გადანაწილებასთან და ეკონომიკური განვითარების პროცესში მოსახლეობის ჩართულობის პრობლემასთან.

_ საგარეო ვალის დინამიკა რომ შევაფასოთ, რამდენად ადეკვატურია მისი შეფარდება დღეს მშპ-თან მიმართებაში?

_ დოკუმენტის თანახმად, მოცემული სახელმწიფო ვალის ზრდის საჭიროება მშპ-ის 34 პროცენტიდან 40 პროცენტამდე ცალკე დისკუსიის საკითხია, შედარებისთვის 2003 წლიდან 2007 წლამდე, როდესაც ეკონომიკური ზრდის მაღალი მაჩვენებლები ფიქსირდებოდა, სახელმწიფო ვალი მშპ-თან მიმართებაში 63.2 პროცენტიდან 25.5 პროცენტამდე შემცირდა. ზრდა კი ფიქსირდება 2008 წლის მოვლენების შემდგომ და პიკი 2010 წელს აღწევს 42.4 პროცენტს, თუმცა, 2012 წელს მნიშვნელოვნად მცირდება და 34.9 პროცენტს უტოლდება.

_ როდესაც ახალი ხელისუფლება მოვიდა, მაშინ აქცენტი გაკეთდა დაგროვებით პენსიაზე და გარკვეული ჩანაწერი გაკეთებულია სტრატეგიულ დოკუმენტშიც. რეალურად რამდენად არის მოსალოდნელი, რომ საქართველოში ბაზრის ეს სეგმენტი განვითარდეს?

_ ბოლომდე არ არის ნათელი საპენსიო პოლიტიკა. დოკუმენტში წერია, რომ "განხორციელდება დაგროვებით საპენსიო სისტემაზე გადასვლის შესაძლებლობების ანალიზი", თუმცა, ამასთანავე, აღნიშნულია, რომ "აუცილებელია ეტაპობრივად დაგროვებით საპენსიო სისტემაზე გადასვლა". ცხადია, ჩნდება კითხვა: თუ ჯერ გადასვლის შესაძლებლობებია გასაანალიზებელი, რატომ ვთვლით, რომ გადასვლა აუცილებელია?

_ მაშინ დოკუმენტის არსებობის აზრი რა არის?

_ ჯამში, კარგია, მსგავსი ტიპის დოკუმენტი რომ შეიქმნა, რადგან საშუალება გვაქვს, პროგრამის ანალიზისა და კრიტიკის და არა ჰაერში გაჟღერებული ფრაზების.

ლაშა ნოდია, გაზეთი „პრემიერი“

FaceBook