ზურა ოდილავაძე: საქართველოს სახელმწიფოს მთავარი ამოცანაა: “ბოროტების იმპერიის” კლანჭებიდან თავის დაღწევა

“არსებული მდგომარეობა გვკარნახობს, აღვიქვათ რუსეთი, როგორც ჩვენი დამოუკიდებლობის დაუძინებელი მტერი!”

 “პრემიერის” კითხვებს მწერალმა ზურა ოდილავაძემ უპასუხა:

- ზურა, მოგესალმები, ბოლო ერთი წლის განმავლობაში განსაკუთრებით იგრძნობა საზოგადოებაში არსებული დაპირისპირება. თითქოს გადავაგორეთ 90-იანი წლები, არც “ვარდების” პერიოდი იყო, ამ მხრივ, ია-ვარდებით მოფენილი, მაგრამ ახლა განსაკუთრებით იგრძნობა აგრესია. რეალურად რას ეფუძნება პროცესი, რამდენად არის დაპირისპირება ღირებულებითი, თუ ამას სხვა პროცესები და გარემოებები განაპირობებს?

- დაპირისპირება მართლაც დიდია! თვით საზოგადოებაა განსხვავებული აზრისადმი შეუწყნარებელი და სიძულვილით გაჟღენთილი - ის დღესაც ორ მტრულ ბანაკად, ე.წ. “ქოცებად” და “ნაცებად” არის გახლეჩილი. მასების, საბჭოეთიდან გადმოყოლილი ფსიქოლოგია ასეთია: “ვინც ჩვენს იდეოლოგიას არ იზიარებს - ის მტერია და უნდა განადგურდეს”! სწორედ კოლექტიური აზროვნება ჰყოფს ადამიანებს “მართლებად” და “ხალხის მტრებად”, სხვა გრადაციას კოლექტივი, უბრალოდ, არც კი იცნობს.

ამგვარი მიდგომის გამო, ადამიანები სრულიად კარგავენ ობიექტურობას, რადგან ამა თუ იმ პიროვნების, პოლიტიკოსისა თუ ადამიანთა ჯგუფების ქმედებებს, არა რეალური საქმეებითა და სარგებლის მოტანით, არამედ პარტიული კუთვნილების მიხედვით აფასებენ. ეს კი ნებისმიერი უმსგავსობის გამართლებას, ე.წ. “გაპრავებას” გულისხმობს. მოკლედ, იმისთვის, რომ წინ უფრო სწრაფი ტემპებით წავიდეთ, ამგვარი ტოტალიტარული აზროვნების სტილი დროზე უნდა დავძლიოთ და შეფასების ობიექტური კრიტერიუმებით ვიხელმძღვანელოთ.

ამჟამად კი, ჩვენს შორის არაფერია საერთო - სრული გაუცხოება და აუტანლობა. ბარიერის ორივე მხარეს - 20 წლის ჩაგუბებული ზიზღი.

- ამ ყველაფერს ხომ აქვს მიზეზი, მოტივაცია...

- იცით, რატომ ვართ ასე გატაცებულნი პოლიტიკითა და სარწმუნოებით? გპასუხობთ - ამ სფეროში სიძულვილისა თუ დაპირისპირების ადვილი გადატანისა და მისი გამოხატვის შესაძლებლობით. სწორედ ამის გამო ვერ ვიკლავთ წყურვილს პოლიტიკისა და რელიგიის მიმართ - ჩვენ არა ღმერთი, არამედ სხვაზე უპირატესობა გვწყურია. ჩვენ ბოღმა და გესლი ვერ დავშრიტეთ საკუთარ გულში. დიახ, ჩვენ ურთიერთზიზღითა და შურით გაჟღენთილი “ყმების” ერი ვართ.

ახლა რაც შეეხება ჩვენთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან, მართლაც ღირებულებით დაპირისპირებას. დღეს არსებული რეალობიდან გამომდინარე, მთავარ ობიექტურ წყალგამყოფსა და ღირებულებით ბარიერს, რუსეთთან მიმართება წარმოადგენს. სწორედ რუსეთის, როგორც საკუთარი ქვეყნის დამპყრობლის აღქმა უნდა იქცეს ყოვლისმომცველი ეროვნული შეთანხმების ძირითად საგნად.

- ძალიან ხშირად, ჩვენში თუ საზოგადოების გარკვეულ ჯგუფებში ჩაბუდებულ აგრესიას ხელისუფლებას - წასულს თუ ამჟამინდელს ვაბრალებთ ხოლმე. მაგრამ აქვს კი ვალდებულება ხელისუფლებას, რომ განსაზღვროს, ვიყოთ თუ არა ლოიალურნი, მომთმენნი, შემწყნარებლები. და ზოგადად ვინ უნდა მოახდინოს აგრესიის პრევენცია და უკვე არსებულის გაქარწყლება?

- სიძულვილის პრობლემას ორი მხარე გააჩნია. მასებში არსებული დაპირისპირება, რომელსაც ინდივიდუალურ დონეზე ტოტალიტარული აზროვნების სტილი განაპირობებს, ზემოთ უკვე განვიხილეთ. ახლა რაც შეეხება ხელისუფლების როლს ამ პროცესში.

მერყევი მდგომარეობის შეგრძნება ნებისმიერ მთავრობას მეტად აღიზიანებს და მასში მეტოქის მუდმივ შიშს ბადებს. სწორედ აღნიშნული შიშის გადასალახადაა საჭირო ძალაუფლების ყოველდღიური დემონსტრირება, “ხალხში” სიძულვილის თესვა და ამ გზით საკუთარი არასრულფასოვნების შეგრძნებისა თუ მერყევი მდგომარეობის დაძლევა. იგივე ხდება ინდივიდის დონეზეც: ადამიანში ჩაბუდებულ “ქონდრის კაცს” პიროვნული მნიშვნელოვნება და ყოვლისშემძლეობა სწყურია; პიროვნებას საკუთარი ძალაუფლებისა და აგრესიის რეალიზებით, არასრულფასოვნების კომპლექსის დემონის გამოკვება სურს და ამ გზით თვითშეფასების აწევა.

შეგვიძლია საბოლოო დასკვნა გამოვიტანოთ: საკუთარი ამაღლების დროებითობისა და წარმავლობის შეგრძნებისგან გასათავისუფლებლად, ხელისუფლებას რეპრესიები და  “სამაგალითო პროცესები” სჭირდება. სწორედ მმართველი ელიტის სკამის გამყარებას ემსახურება ბრბოს სიძულვილის მითებითა და “შემზარავი ფაქტებით” კვება. ყოველივე ეს კი მათი შიშების, დაბალი თვითშეფასებისა და მისგან შობილი ზიზღის ანარეკლია. ერთი სიტყვით - დღევანდელ პოლიტიკურ ელიტას თუ რელიგიურ ლიდერებს სიძულვილით დაკმაყოფილება, გაძღომა სწყურიათ. იმავდროულად, ცნობილია, რომ მტრობის ბუნება გაუმაძღარია. ამის გამო, სანამ საზოგადოებაში სიძულვილის მითებისა და “მტრის ხატების” მოთხოვნილება იქნება, მანამ ზემოდან მიწოდებაც არ დააყოვნებს. პოლიტიკოსი თუ რელიგიური ლიდერი ხომ, ერთი მხრივ, მასების დაკვეთას ასრულებს, ხოლო მეორე მხრივ, ამ სიძულვილის მითებით აწარმოებს ის მასობრივი შეგნებით მანიპულირებას და მასების მართვას.

- მოდი, პირდაპირ გკითხავ, ნებისმიერ საზოგადოებას უნდა ჰქონდეს თუ არა ერთი ან რამდენიმე ფუნდამენტური ღირებულება და ჩვენ შემთხვევაში რა უნდა იყოს და არის ეს ღირებულება.

 - თუ ღირებულებებზე ზოგადად ვისაუბრებთ, ჩვენთვის ეს, რაღა თქმა უნდა, დასავლური, ანუ ქრისტიანულ ფასეულობებზე დაფუძნებული სისტემა უნდა იყოს. კერძო შემთხვევაში კი, მე ორ ფუნდამენტურ, ჩვენთვის მეტად მნიშვნელოვან ღირებულებით დაპირისპირებას გამოვყოფდი: 1. დასავლეთი - რუსეთი; 2. განათლება, შრომის კულტურა - წარმოსახვითი უპირატესობა და უვიცობა, უქნარობა და არაპროფესიონალიზმი. განვმარტავ, რას ვგულისხმობ:

   1. მე, როგორც დამოუკიდებელი საქართველოს მოქალაქე, მმართველი ძალის შეფასებისას ვსარგებლობ - მთავარი წყალგამყოფის ცნებით და პირველ რიგში, სწორედ ,,ბოროტების იმპერიისადმი” დამოკიდებულებით ვადგენ ამა თუ იმ პარტიის, პოლიტიკოსისა თუ რელიგიური ლიდერის ავკარგიანობას. როგორც ზემოთ აღვნიშნე, პირველ რიგში, სწორედ ამ საკითხის გარშემო უნდა მოხდეს ეროვნული შეთანხმება.

   2. უპირატესობის შეგრძნება დაფუძნებულია ისტორიულ-რელიგიურ მითებზე და ის ყოველდღიურად მოძღვრების ქადაგებით იკვებება. “უძველესი გადმოცემებით” წარმოებს ისტორიის თვითნებური გადაკეთება, წარსულის ზღაპრულად გაზვიადება და ჰეროიზაცია, ხოლო არასასურველის მიჩუმათება. მასების უკრიტიკო გონებაც ამ ზემოდან მოწოდებული წარმოსახვითი უპირატესობის ქართული მითებით ტკბება. ასეთია დღევანდელი რელიგიური “თრობის” ტექნოლოგია.

- იქნებ ამ მითის თუ მითების არსიც განმარტო

- ამ რიგის მითები სხვაზე უსაფუძვლო აღმატებულობისკენ მოგვიწოდებს. საკუთარ უპირატესობაში დარწმუნებიდან ძალადობამდე კი ერთი ნაბიჯიღაა. სხვა - ცუდია, შენ - კარგი! შეფასების ეტაპის შემდეგ მოქმედების დრო დგება. მასებში წარმოებს პიროვნებების, სექსუალური ჯგუფებისა, მთელი ერების საბჭოურ-რუსული გემოვნებით არჩევითი დემონიზაცია.

- ამის დაძლევა შესაძლებლად გეჩვენება?

- ანუ, თუ რა უნდა ვიღონოთ, რათა ეს სიბნელე დავძლიოთ? დასაწყისისთვის, მეტად დამაფიქრებელი ფაქტები. შვედეთის მოსახლეობა 9.5 მილიონია. ერთი დღის განმავლობაში შვედეთის ბიბლიოთეკებში პროფესიული ინფორმაციის მოსაპოვებლად დადის 70.000 ადამიანი. საქართველოს მოსახლეობა დაახლოებით 4 მილიონს შეადგენს. ზემომოყვანილი სტატისტიკის მიხედვით, დღეში, წესით, საქართველოს ბიბლიოთეკებშიც იმავე მიზნით საშუალოდ 35.000 ადამიანზე ოდნავ მეტი უნდა დადიოდეს. სინამდვილეში დადის 700-დან 900-მდე ადამიანი. განსხვავება შვედეთსა და ჩვენს შორის, მართლაც თვალშისაცემია! შესაბამისად, ასეთი განსხვავებაა საქართველოსა და ევროკავშირის ქვეყნების ხალხებს შორის წიგნიერებისა და პროფესიონალიზმის კუთხით. ასე რომ, თუ გვინდა, წინ წავიდეთ და ცივილიზებულ საზოგადოებად ჩამოვყალიბდეთ, მუდმივ სწავლასა და შრომას, დასავლური განათლების მიღებას, შრომის კულტურის მკვეთრ ამაღლებას ალტერნატივა არ აქვს.

- ნებისმიერი ჩვენგანი იტყვის, რომ სამშობლო მისთვის ყველაფერია, თუმცა ძალიან ხშირად სამშობლო აბსტრაქტული გაგებაც კი არ არის ჩვენი თანამოქალაქეებისთვის და ის მთავრდება იქ, სადაც იწყება მე...

- მიზეზი ისევ საბჭოეთია - სახელმწიფოებრივი აზროვნების არქონა და კოლექტივში გაბატონებული უპასუხისმგებლობა. ოდნავ შორიდან დავიწყებ... ჯერ კიდევ საბჭოური ეპოქიდან მოყოლებული მორალი და პრინციპები შეუმჩნევლად იქცა განყენებულ ცნებებად. ვინაიდან  ყოველდღიურ ცხოვრებაში სამართლიანობის, წესიერების დაცვა-შენარჩუნება შეუძლებელი გახდა, ზნეობა მხოლოდ წარმოსახვით კატეგორიად, ფიქციად იქცა და მან მითის სფეროში გადაინაცვლა, სადაც კეთილი მხოლოდ ზღაპრულად სძლევს ბოროტს. იდეა - მებრძოლია, მორალი - სინდისს აშფოთებს, პრინციპი - ცუდს არ გაკეთებინებს, ხოლო მითი ადვილად შეგაგუებს საკუთარ უმსგავსობასა და უზნეობას. ასეთია ამ კომუნისტური ძალადობისგან დაცვითი მექანიზმის ეტიოლოგია. ასე დადგა ფარისევლობისა და ორმაგი მორალის ბატონობის ხანა. სწორედ იმ დროიდან მოდის და ჩვენში დღემდე ფორმალურ სახეს ატარებს იდეალებისა და წესიერების დაცვა - პრინციპულობა ხომ წარმოსახვაში სჯობს, ასე უფრო უსაფრთხო და კომფორტულია.

მოკლედ, ბატონყმური ურთიერთობები ჩვენი ცხოვრების ნორმად იქცა. ზემდგომი გჩაგრავს, ის ბატონია, გულში - მტერიც. ამავე ლოგიკით, საბჭოთა სახელმწიფო, რომელიც მიმართავს ძალადობას, თესავს შიშს და აწესებს ყოველგვარ შეზღუდვას, ბოროტებაა. მასთან ღიად დაპირისპირებისა ყველას ეშინია, ეს წარმოუდგენელიცაა. ამიტომ წინა რიგებში ინაცვლებენ შემგუებელი, მოხერხებული ადამიანები. ისინი იკავებენ ხელმძღვანელ პოსტებსა და თვალსაჩინო ადგილებს საზოგადოებრივ ცხოვრებაში - ზედა სოციალური ფენა იხრწნება. კანონდარღვევა, კანონდამცველთა მოსყიდვა - ცხოვრების ყოველდღიურ წესად იქცევა. ჩნდება ახალი მისაბაძი მაგალითი - მლიქვნელი, მპარავი საბჭოთა ადამიანის ტიპი - ,,ათას ყ... გადამხტარი საბჭოელი ვირთხა”.

   სახელმწიფო მტერია, ამიტომ, თუ მას მოჰპარავ, მოახერხებ და შეუმჩნევლად აიღებ ქრთამს - კარგია. ქურდობა, მექრთამეობა მართლდება, ცხოვრების წესად იქცევა - ამ გზით “ოჯახში ფულის შემომტანი კაცი” სანაქებოც ხდება. საზოგადოების “წარჩინებულ წევრებს” ქურდობა ხელოვნების დარგში აჰყავთ, “ოჯახის მამები” ოსტატურად იპარავენ, არ ერიდებიან ქრთამს და იმავდროულად, “უმწიკვლო წესიერებისა” და “განათლებულების” სახელსაც ინარჩუნებენ. რესპექტაბელური “ნათლიმამები” საზოგადოების მსაჯულებად, დამრიგებლებად, მორალისტებად გვევლინებიან. ადამიანთა უარესი ნაწილი უმაღლეს სოციალურ ფენაში ექცევა. ასე დადგა ნაგვის ზედაპირზე ამოტივტივების ეპოქა. ასე შეიქნა სახელმწიფოსთან მტრობა, ქურდობა და მექრთამეობა ჩვენი ცხოვრების წესისა და მორალის ნაწილი. ეს სენი დღესაც ცოცხალია.

- მაგრამ ჩვენ ხომ ვერ ვიტყვით, რომ არ არსებობდა ქართული გონი, ქართული აზრი, მოკლედ, განათლებული და პატიოსანი ქართველი ადამიანი?

- განათლებული და იმავდროულად ზნეობრივი ადამიანები ადრე, 50-იან წლებამდე დახვრიტეს, სხვები დააშინეს. შემდეგ საბჭოთა იდეოლოგიამ გააფეტიშა და ხელოვნურად გაზარდა “ახალი ინტელიგენციის” როლი. ამიერიდან, “საამურ” მონობას, პარტიისა და მთავრობის ბრძნული ხელმძღვანელობით, გააფერადებს “წითელი ინტელიგენცია”, ის შექმნის ახალი ადამიანის, ახალ კულტურასა და მორალს! ელიტარულ კასტებსა და ფეოდალურ კლანებს ნაირ-ნაირი პრივილეგიებით ხელისუფლება კვებავს. სამაგიეროდ, “ინტელიგენტები” ძალას არ იშურებენ, რათა გააკეთილშობილონ ბატონები. საზოგადოების ეს მცირე, მაგრამ გავლენიანი, ელიტარული ფენა, რიგითი ადამიანებისთვის არა მხოლოდ უპირობოდ ავტორიტეტული, არამედ ზემოაღწერილი უმსგავსობის ყოველდღიურ ცხოვრებაში დამნერგველიც კი შეიქნა. იმ დროიდან, შემგუებელი, მექრთამე მეცნიერები, პროფესორ-მასწავლებლები, მწერლები, მხატვრები, არქიტექტორები, კინოსა და თეატრის რეჟისორები გვევლინებიან “ერის მამებად” და “ზნეობის შუქურებად”.

   შესაბამისი ცვლილებები განიცადა რიგითი ადამიანების ზნე-ჩვეულებამაც: აზროვნება გახდა უკრიტიკო, ის უპირობოდ დაექვემდებარა “ავტორიტეტების” აზრს - “სხვა, ზემდგომი მიიღებს გადაწყვეტილებას, მე მხოლოდ ტაშს დავუკრავ, დავალებას უგულოდ, ფორმალურად შევასრულებ და სამაგიეროდ, მშვიდად ვიქნები”; თავისუფლების მკვეთრმა შეზღუდვამ გამოიწვია პასუხისმგებლობის დაქვეითება - ინერტულ ადამიანს მოტივი გაუქრა თავი ემტვრია ამა თუ იმ პრობლემის გადასაჭრელად. ასე შვეს დიქტატურამ და კოლექტივიზმმა უინიციატივობა - მონა მხოლოდ “ბელადის” იმედად დარჩა, ის მიეჩვია უპასუხისმგებლო და მცონარე არსებობას. ასე იქცა ზარმაცობა, ინერტულობა და ინფანტილიზმი ქართულ ნაციონალურ ტრაგედიად, ამის გამო დღესაც ასე ტკბილად იგონებენ ადამიანები იმპერიის წიაღში “ნეტარ” ცხოვრებას და ელოდებიან მორიგ “მხსნელს”.

- ამ ყველაფერში სად არის მორალური შემადგენელი? თუმცა რაღა შემადგენელი - მორალი სად არის, სად გაქრა?

- ზოგადსაკაცობრიო ღირებულებების მითოსის სფეროში გადატანის შედეგად, ქართული საზოგადოების დიდი ნაწილისთვის მორალი აბსტრაქტულ კატეგორიად იქცა, ის მხოლოდ წარმოსახვაში - ზღაპრულ, იდეალიზებულ სამყაროში არსებობს. ასე მაგალითად, ჩვენ ამაყად ვიმეორებთ, რომ ქართველები “შოთას, ილიას, აკაკისა და ვაჟას ერი ვართ!”, ვამაყობთ იმით, რომ “ხელში გორგასლიან-დავითიან-თამარიანი” დროშა გვიჭირავს და სულაც არ გვერიდება, ამასთან ერთად, ავიღოთ ქრთამი, მოვპაროთ სახელმწიფოს და შევნატროდეთ ოკუპანტ რუსეთს. 

   “წესიერებამ” და “მორალმა” სუფრაზე გადაინაცვლა - ქართულმა ქეიფმა და სმა-ჭამამ ამაზრზენი იერი შეიძინა, ის გადაიქცა ქართველების გაზვიადებული დიდებისა და გაყალბებული ისტორიის, ფარისევლობისა და მლიქვნელობის, უაზრო სადღეგრძელოებისა და გაუთავებელი ღრეობის არენად. დღესაც, ოკუპანტის მეხოტბე, მექრთამე ჩინოვნიკი თუ პროფესორი სუფრასთან დიდ პატივშია!

   შედეგად, ქართული ნაციონალური უბედურების ტრიადა ასეთია: ა) შური და სიძულვილი; ბ) უვიცობა და არაპროფესიონალიზმი; გ) ფარისევლობა და მითოლოგიური, უკრიტიკო, შაბლონური აზროვნება. სრულიად ლოგიკურია, რომ დღეს ისეთი ცნებები, როგორებიცაა: სამშობლო და პატრიოტიზმი, თავდადება და გმირობა - აბსტრაქტულ კატეგორიებად იქცა, ხოლო ადამიანების არსებობის ძირითად არსსა თუ აზრს “ძეხვი” წარმოადგენს.

- როგორ ფიქრობ, არსებობს იმის შესაძლებლობა, რომ თუნდაც უახლოეს მომავალში, რაღაც იდეის გარშემო ერთ პოზიციაზე დავდგეთ?

 - ზემოთ უკვე ვთქვი, რომ სწორედ რუსეთის იმპერიის, როგორც საქართველოს ოკუპანტის აღქმა უნდა იქცეს ერის გაერთიანებისა და შეთანხმების ძირითად პრინციპად. არის თუ არა ეს ვინმესთვის სასიამოვნო მოსასმენი, რეალობა ქართველებს შემდეგს გვკარნახობს: რუსეთის იმპერიის აგრესიული არსი საუკუნეებია არ იცვლება და მისი პოლიტელიტის ძირითადი საზრუნავი დღესაც საბჭოთა კავშირის აღდგენაა. შესაბამისად, საქართველოს სახელმწიფოს მთავარი ამოცანაა: “ბოროტების იმპერიის” კლანჭებიდან თავის დაღწევა და დასავლეთის სამხედრო-პოლიტიკურ სტრუქტურებში დროული ინტეგრაცია. არსებული მდგომარეობა გვკარნახობს, აღვიქვათ რუსეთი, როგორც ჩვენი დამოუკიდებლობის დაუძინებელი მტერი! პრაგმატულად შევხედოთ საკითხს: რუსეთთან “ცხელ” თუ “ცივ” ომში გამარჯვების გარეშე ჩვენ არაფერი გვეშველება - ასეთია მკაცრი რეალობა და ის ყველა საქართველოს მოქალაქემ უნდა გაითავისოს.

 საუბრის დასასრულს, მინდა დასკვნის სახით გარკვეული მოსაზრებები გამოვთქვა: ქართველებს თავისუფლებისა და დემოკრატიისთვის ბრძოლის, საკმაოდ, დიდი, უარყოფითი, მაგრამ ჭკუის სასწავლებელი გამოცდილება დაგვიგროვდა: ვიწყებთ თითქოს კარგად - “ცეკას” მდივნების, ძველი ინტელიგენციის, კრიმინალებისა და გაამაყებული იერარქების ფეოდალური მმართველობის ნგრევას და ვამთავრებთ მათი ახალი კლანებით ჩანაცვლებით - ვკლავთ თავისუფალ ბაზარსა და ჯანსაღ კონკურენციას; ჩვენ ვიბრძვით დამოუკიდებლობისთვის და უშედეგოდ ვცდილობთ, დავიბრუნოთ ოკუპირებული ტერიტორიები. წარუმატებლობის მიზეზი კი ერთია - ჯერ თვით უნდა გახდე თავისუფალი და მხოლოდ შემდეგ შეძლებ გაათავისუფლო სხვა. ასეთია გზა პიროვნული თავისუფლებიდან თავისუფალ საზოგადოებამდე.

გოჩა მირცხულავა, გაზეთი "პრემიერი" 

FaceBook