გივი ხაჭაპურიძე: “სამთავრობო პიარი რადიკალურად განსხვავდება ივანიშვილის პერიოდისგან”

“ოპოზიცია- როგორც საპარლამენტო, ასევე არასაპარლამენტო- მთავრობის უმოქმედობაზე ააგებს კამპანიას, მაგრამ საინტერესოა, როგორი იქნება თავად ხელისუფლების მთავარი მესიჯები”

“პრემიერი” სახელისუფლებო პიარის “შუქ-ჩრდილებზე” PR-საკონსულტაციო ჯგუფის დირექტორს გივი ხაჭაპურიძეს ესაუბრა.

_ მას შემდეგ, რაც ხელისუფლებაში “ქართული ოცნება” მოვიდა, მუდმივად გვესმოდა, რომ პიარის საქმე ვერ იყო კარგად. აღიარებს ამას თუ არა, არავითარი მნიშვნელობა არ აქვს, მაგრამ ცხადია, რომ ბატონი ყანდიაშვილიც სწორედ ამის გამო დანიშნეს საპენსიო თანამდებობაზე. რა ხდება სახელისუფლებო პიარსაქმიანობაში და რა განაპირობებდა ამ მიმართულების ასეთ სავალალო მდგომარეობაში ყოფნას? 

_ ხელისუფლების მხრიდან პიარის რეალური ელემენტები ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკიდან წასვლის შემდეგ დავინახე. ვინმესთვის ეს შეიძლება გასაკვირი იყოს, მაგრამ ყოფილი პრემიერი განსაკუთრებულ პირდაპირობას იჩენდა ყველა მიმართულებით. მიუხედავად იმისა, რამდენად მტკივნეულად შეიძლებოდა აღექვა საზოგადოებას ხელისუფლების კონკრეტული ქმედება, რამდენად სათავისოდაც არ უნდა გამოეყენებინა ეს ოპოზიციურ ძალას, ის მაინც უარს აცხადებდა რაიმე პიარმექანიზმის გამოყენებაზე. მაგალითისთვის შემიძლია ჭელას მოვლენები გავიხსენო: მინარეთის დემონტაჟს დიდი დაძაბულობა მოჰყვა, თუმცა ხელისუფლების მხრიდან საპასუხოდ მხოლოდ ის მოვისმინეთ, რომ ეს უკანონობა იყო და კანონი უზენაესია. აბსოლუტურად ვეთანხმები, მაგრამ ფაქტია, რომ ამ უკანონობის არსებობის შესახებ მინიმუმ ერთმა უწყებამ ერთი დღით ადრე მაინც იცოდა. მთავრობის წევრებს ერთმანეთთან მუდმივი კომუნიკაცია აქვთ, შესაბამისად, უკანონობის არსებობის შესახებ დროულად რომ მიეწოდებინათ ინფორმაცია საზოგადოებისთვის, სიტუაცია სხვაგვარად წარიმართებოდა.

მთავრობის მხრიდან მსგავსი უმოქმედობა სხვა შემთხვევებშიც ჩანდა, რაც მათ იმიჯს მხოლოდ აზიანებდა, საბოლოოდ კი, საპრეზიდენტო არჩევნებზე აისახა. მოსახლეობის გარკვეულმა ნაწილმა დაკარგა მოტივაცია, მხარი დაეჭირა ამა თუ იმ კანდიდატისთვის და რეალურად მივიღეთ 46%-იანი აქტივობა.

_ ანუ ამბობ, რომ ხელისუფლების მხრიდან პიარის ნიველირება გახდა საპრეზიდენტო არჩევნებში ასეთი დაბალი მაჩვენებლის განმაპირობებელი?

_ სამთავრობო პიარის პროცესებში არაეფექტურმა ჩართულობამ ოპოზიციურ ძალას საშუალება მისცა, ტრადიციული პროპაგანდა ეწარმოებინა და საზოგადოებრივი აზრის ცვლილება მოეხდინა.

ოპოზიციას საარჩევნო კამპანიის საწარმოებლად პიარისთვის ფული არასდროს ჰქონდა. ან ჰქონდა, მაგრამ, არსებული რეალობიდან გამომდინარე, თანხის ამ მიმართულებით მიმართვის საჭიროებას ვერ ხედავდა.

2013 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში აშკარად გამოჩნდა, რომ ოპოზიციამ პიარტექნოლოგიების შესაძლებლობები რეალურად დაინახა. ქალბატონი ნინო ბურჯანაძე, რომელსაც საარჩევნო კამპანიის დაწყებამდე, სოციოლოგიური კვლევებით, “პულსი” არ ესინჯებოდა, 10%-იან ბარიერსაც კი გადაცდა. მართალია, ეს მხოლოდ მისი სტრატეგიის დამსახურება არაა და მას ნაკლებად ინტენსიურმა სამთავრობო პიარმაც შეუწყო ხელი, მაგრამ ფაქტი სახეზეა.

_ ახლა რა ხდება ამ მიმართულებით?

_ ახალი პრემიერის მოსვლის შემდეგ მდგომარეობა აშკარად შეიცვალა. ჩემთვის სასიამოვნო ისაა, რომ ამ ყველაფერში ქართველი სპეციალისტები არიან ჩართულები, რაც წინა ხელისუფლების პირობებში ნაკლებად ხდებოდა.

_ ანუ ამბობს, რომ ყველაფერი გაუმჯობესდა? მე, მაგალითად, რადიკალურ ცვლილებას ვერ ვხედავ.

_ სამთავრობო პიარი მართალია, დღესაც არ ბრწყინავს, მაგრამ რადიკალურად განსხვავდება ივანიშვილის პერიოდისგან. პირველი კონტურები მთავრობის პიარსამსახურმა 28 ნოემბერს გამოკვეთა. ისევ მინარეთის თემაზე გავამახვილებ ყურადღებას. დიდი ვნებათაღელვის შემდეგ, ლამის რელიგიური დაპირისპირების მიზეზად შერაცხული მინარეთის აღდგენა პრაქტიკულად არავის გაუგია. სწორედ 28 ნოემბერს მოხდა ასოცირების ხელშეკრულების პარაფირება და საზოგადოების მთელი ყურადღება მისკენ იყო მიმართული. რა თქმა უნდა, ეს სწორი გათვლა იყო. შედეგად, მინარეთის აღდგენით გამოწვეული აზრთა სხვადასხვაობის ოპოზიციის მხრიდან ტირაჟირებას ნაკლები რესურსები ჰქონდა.

_ ხელშესახები ფაქტებით ვიმსჯელოთ, თუ შეიძლება...

_ ბოლო ორი თვის განმავლობაში სახელმწიფო პიარის მიმართულებით აშკარა გამოცოცხლება შეინიშნება, თუმცა პროპაგანდის სახეს არ ატარებს. ჩვენს რეალობაში პიარი აღიქმება, როგორც სიცრუეზე აგებული ზღაპრები, რაც აბსოლუტურად მცდარი წარმოდგენაა. პიარის მთავარი დანიშნულება საზოგადოებისთვის ინფორმაციის დროული და სწორი მიწოდებაა და არა მასების მართვის ტექნოლოგია. ამ მიმართულებით რამდენიმე სამინისტროს გამოვყოფდი. მაგალითად, ინფრასტრუქტურისა და შინაგან საქმეთა სამინისტროები, ასევე, მთავრობის ადმინისტრაცია. ამ უწყებებში სტრატეგიული მიდგომები იკვეთება, რასაც სხვაგან ნაკლებად ვხვდებით და პიარკამპანიებს ძირითადად სპონტანური ხასიათი აქვს.

_ ტყუილს არავინ არავისგან მოითხოვს. მაგას უკვე არავინ “ჭამს”, როგორც იტყვიან. მაგრამ რომელ გამოცოცხლებაზეა საუბარი, თუნდაც მერაბიშვილის ჩანაწერების მაგალითზე თუ ვიმსჯელებთ?

_ “ნაციონალური მოძრაობა” დღეს ყველაზე ინფორმირებული პოლიტიკური ძალაა, რომელმაც ყველაზე კარგად იცის, სად რა კაზუსი აქვს დატოვებული, რომელთა სათავისოდ გამოყენება საჭიროების შემთხვევაში თავისუფლად შეუძლია. ერთ-ერთი ასეთი მაგალითია ვანო მერაბიშვილის განცხადება ციხიდან გაყვანისა და მასზე ზეწოლის შესახებ. ყოფილმა პრემიერმა ზუსტად იცოდა, რომ დამადასტურებელი ჩანაწერი არ იარსებებდა და ეს მას და მის გუნდს აჟიოტაჟის შექმნის საშუალებას მისცემდა. ხელისუფლებამ დაიწყო მოკვლევა და დაადგინა ის, რაც, როგორც თავად ამბობს, ისედაც იცოდა. ანუ, გამოდის, რომ სამინისტრომ იცოდა ის, რომ ჩანაწერი არ იარსებებდა. პიარსტრატეგიის ნაწილია, შეისწავლო სისტემაში არსებული მდგომარეობა და გააანალიზო ის საფრთხეები, რამაც შეიძლება ნეგატიური იმიჯი შეგიქმნას; საჭიროების შემთხვევაში თავად გახდე ინიციატორი გარკვეული არასასურველი და არასასიამოვნო ფაქტების გამჟღავნების, რომ შემდეგ თავის მართლების რეჟიმში არ მოგიწიოს გადასვლა.

_ ფარცხალაძეზე ვენების გადაჭრაც პოზიტიური მაგალითია სახელისუფლებო პიარის გაჯანსაღების?

_ მესმის, რასაც ამბობ. უახლოესი წარსულიდან კარგი მაგალითი გვაქვს, ფარცხალაძის სახით. ეს რესურსიც კარგად გამოიყენა ოპოზიციამ. ბუნებრივია, იმ პოლიტიკურ ძალაზე უკეთ, რომელიც 9 წელი მართავდა ქვეყანას, რომელმაც პრაქტიკულად შექმნა მთელი საკანონმდებლო ბაზა, შემოიტანა თანამედროვე ტექნოლოგიები და დანერგა, არავინ იცის ის ხარვეზები, რომელიც სისტემაში არსებობდა და დღესაც გაუსწორებელია.

მსგავსი ფაქტი არცთუ იშვიათია და დარწმუნებული ვარ, მომავალშიც გაგრძელდება. მაგრამ რაც უფრო მეტი დრო გადის ახალი პრემიერის მოსვლიდან, მით უფრო ურთულდება “ნაციონალურ მოძრაობას” ეფექტის მოხდენა და საზოგადოების განწყობაზე ზემოქმედება.

კარგად თუ დავაკვირდებით, აღმოვაჩენთ, რომ უკანასკნელი ორი თვის გარდა, ქვეყანაში ნიუსს “ნაციონალური მოძრაობა” ქმნის. დღეს მისი პიარკამპანია მიმართულია იქეთ, რომ, რაც შეიძლება ხშირად, ყველგან, დაუსაბუთებლად, მაგრამ მაინც, შექმნან აჟიოტაჟი. ისევ მერაბიშვილის ამბავს გავიხსენებ; ყველა არხზე, ყველა საინფორმაციოში, “ნაციონალური მოძრაობის” სხვადასხვა წევრები იმეორებდნენ მხოლოდ ერთ სიტყვას- “აკაჩავა”. ესეც მიზანმიმართული პიარკამპანიის ნაწილია. მოგეხსენებათ, რომ “ნაციონალური მოძრაობა” ბოლო 2 წელია, ახდენს საზოგადოებრივი აზრის ფორმირებას იმ კუთხით, რომ “ქართულ ოცნებას” ქურდულ სამყაროსთან აქვს კავშირი. ეს მესიჯიც იმისკენ იყო მიმართული, რომ ადამიანის ქვეცნობიერში უკვე მივიწყებული ტერმინოლოგია გაეღვიძებინათ და ერთგვარად დაედასტურებინათ, რომ ქურდულ სამყაროსთან კავშირი რეალობაა.

_ მერაბიშვილის საქმეზე არსებობს კითხვები და საზოგადოებას აქვს ლეგიტიმური უფლება, მიიღოს მასზე პასუხი. ის რომ სუბარი პატიოსანია, ბევრს არაფერს ნიშნავს. ერთი ხუმრობისა არ იყოს, პატიოსანი რძალი უნდა გყავდეს. სუბარის პატიოსნებაზე ვერ იქნება სისტემა დამოკიდებული.

მნიშვნელოვანია საექსპერტო წრეების რესურსი, რომლებიც ცნობადი სახეები არიან. მათი უმრავლესობა “ნაციონალური მოძრაობის” მიმართ ლოიალური განწყობით გამოირჩევა. მათ საპირწონედ კი “ქართულ ოცნებას” პრაქტიკულად არავინ ჰყავს.

საზოგადოებას გააჩნია სიმპათიები ამა თუ იმ ექსპერტის მიმართ, რომლის ნათქვამიც მასზე ზეგავლენას ახდენს. შესაბამისად, თუ მისგან განსხვავებულ პოზიციას არავინ აფიქსირებს, “დამფიქსირებლის” არარსებობის გამო, და არა იმიტომ, რომ სათქმელი არაფერია, საზოგადოებრივი აზრი ხელისუფლების საწინააღმდეგოდ ყალიბდება. სახელისუფლებო პიარს ამ მიმართულებითაც სჭირდება მუშაობა. 

_ არ დატოვა ივანიშვილმა სამართლიანად თუ უსამართლოდ მიუჯირყვნელი ექსპერტი და ვინ ეყოლებათ? მეტიც, არის საკითხები, სადაც ექსპერტი კი არა, მამა ღმერთი ვერ დაგეხმარება ადამიანს.

_ ჩემთვის ცოტა გაუგებარია, რატომ არ უნდა ახდენდეს ხელისუფლება რეაგირებას მაშინ, როდესაც ქვეყნდება კვლევა ამა თუ იმ საერთაშორისო და ადგილობრივი ორგანიზაციის მიერ, რომ სახელმწიფო უწყებებს საჩუქრად გადაეცემოდა მილიონობით ქონება. მით უმეტეს, როცა ამ ქონების “ადრესატი” წინა ხელისუფლება აცხადებს, რომ ამაში უკანონო არაფერი იყო, რადგან კანონიერად, ხელშეკრულებაზე ხელმოწერით აქვს “საჩუქრები” მიღებული. ძალიან საეჭვოა, 2008 წლის ომიდან 2 კვირაში რომელიმე ბიზნესმენს იმის სურვილი გასჩენოდა, რომ 1,2 მლნ აშშ დოლარის ავტომანქანები გადაეცა ეკონომიკის სამინისტროსთვის. მსგავს თემას ხელიდან არ გაუშვებდა “ნაციონალური მოძრაობა”, თუმცა სახელისუფლებო პიარის მხრიდან ჯერჯერობით ასეთი თემები უყურადღებოდ რჩება.

_ თვითმმართველობის არჩევნები მოდის. ამ პიარპოლიტიკის შემხედვარე ადამიანებს უფრო მეტად ხომ არ გაუჩნდებათ სახლში დარჩენის სურვილი?

_ დიახ, წინ გვაქვს თვითმმართველობის არჩევნები, რომლის ჩატარების თარიღი და თამაშის წესები ჯერ ცნობილი არ არის. ეს კიდევ ერთი სეგმენტია, რამაც შესაძლებელია, ხელისუფლების საზიანოდ იმოქმედოს. რეალურად, ჯერჯერობით არც ერთი კვლევითი ორგანიზაცია არ საუბრობს რეიტინგებზე, თუმცა, საინტერესოა, რა ვითარებაა. გარდა “ნაციონალური მოძრაობისა”, სხვა პოლიტიკური ძალები რას გადაწყვეტენ და როგორი პიარკამპანია ექნებათ. გასაგებია, რომ ოპოზიცია- როგორც საპარლამენტო, ასევე არასაპარლამენტო- მთავრობის უმოქმედობაზე ააგებს კამპანიას, მაგრამ საინტერესოა, როგორი იქნება თავად ხელისუფლების მთავარი მესიჯები.

_ მაინც რით შეეცდება ხელისუფლება ხალხისთვის თავის მოწონებას?

_ ვფიქრობ, კამპანიის ძირითადი ნაწილი ნარმანიას უწყების პროექტებზე იქნება აგებული. ეს კამპანია ნარმანიას წარმოაჩენს, როგორც თბილისის მერობის (ასეთის არსებობის შემთხვევაში) საუკეთესო კანდიდატს, კარგ მეურნეს, რომელმაც მთელი ქვეყნის მასშტაბით უპრეცედენტო ინფრასტრუქტურული პროექტების დაწყებას ჩაუყარა საფუძველი. პროექტების, რომელიც მიმართულია თითოეული მოქალაქის კეთილდღეობისკენ. შესაბამისად, თბილისის მერობის ეს კანდიდატი, ბუნებრივია, წარმატებით გაუმკლავდება დედაქალაქში არსებულ პრობლემებს. რაც შეეხება სხვა თვითმმართველ ერთეულებს, აქაც ნარმანიას უწყების მიერ დაგეგმილი პროექტების შესრულების პირობა იქნება მთავარი მესიჯი.

ხელისუფლების პიარკამპანიის ნაწილი, სავარაუდოდ, ჯანდაცვის მიმართულებაც იქნება. მართალია, ამ კუთხით საზოგადოების ინფორმირებულობა დაბალია, მაგრამ იმდენად დიდი დრო გავიდა საყოველთაო ჯანდაცვის პროექტის დაწყებიდან, რომ საზოგადოებამ უმეტესწილად თავად შეიტყო მის შესახებ. ამას შესაძლებელია, დაემატოს რუსეთის მიმართულებით გახსნილი ბაზრის შედეგად გაზრდილი ექსპორტი და უარყოფითი საგადამხდელო ბალანსის შემცირების ტენდენცია.

იმისთვის, რომ დღევანდელი ხელისუფლება ყველა მიმდინარე და მოსალოდნელ ნეგატიურ პიარკამპანიას გაუმკლავდეს, სტრატეგიული პიარის უკეთ ამოქმედება და მეტად გუნდური მუშაობა მართებს. არ მაქვს საუბარი იმაზე, რომ პროპაგანდით დაკავდნენ. ხელისუფლება თავად უნდა გახდეს თემების ინიციატორი და საზოგადოების ინფორმირების ეფექტური გზები უნდა გამონახოს.

ალექსი ნოზაძე, გაზეთი „პრემიერი“

FaceBook