ანი ლაღიძე: “ჩემი ოცნებაა ენიო მორიკონეს ჩამოყვანა, თავის ორკესტრთან ერთად”

ჯერ სეზარია ევორა და მერე ტანგო

ვისაც თანამედროვე არტისადმი გამახვილებული ყნოსვა და  მგრძნობელობა აქვს, ალბათ, ემახსოვრება კომპანია “თაგის არტის” მიერ განხორციელებული პროექტები საქართველოში. სწორედ ამ კომპანიას უკავშირდება ჯერ კიდევ 2004 წელს, ოპერისა და ბალეტის თეატრში წარმოდგენილი “იქ, სადაც ტანგო ჯაზს ხვდება”, რომელშიც საოცარი ჯაზი ბანდონეონის ობერტონებს ერწყმოდა. მერე იყო დაუვიწყარი, ფეხშიშველა სეზარია ევორა მელანქოლიური ფადოთი. მოგვიანებით, 2007 წელს _ ტანგოს სიყვარულით შთაგონებული პროექტი “მუდამ პიაცოლა”, 2008 წელს _ ფლამენკოს მოცეკვავე ხოაკინ კორტესი, 2009 წელს _ პიანისტ ელისო ბოლქვაძის კონცერტი რუსთაველის თეატრში, 12-წლიანი პაუზის შემდეგ, 2011 წელს _ რიშარ გალიანოს კვინტეტი პროექტით “ნინო როტას ხსოვნას”...

მოკლედ, დასაპროექტებელი კიდევ ბევრია. “პრემიერი” კომპანია “თაგის არტი-მსოფლიო კულტურული ინტეგრაცია” დამაარსებელს, პროდიუსერსა და არტ-მენეჯერს ანი ლაღიძეს ესაუბრა.

_ პირველ რიგში, “თაგის არტის” მიერ განხორციელებული პროექტების შესახებ მინდა გკითხოთ. როდის და რა პროექტები განახორციელეთ?..

_ პირველად ვუჩვენეთ თბილისში პროექტი “იქ, სადაც ტანგო ჯაზს ხვდება”, ფალიაშვილის ოპერისა და ბალეტის თეატრში. ეს პროექტი შტუტგარტელ მუსიკალურ ჯგუფთან “ტანგო 5”-თან მოლაპარაკების შედეგად შევქმენით _ ტანგოს ცეკვის, ბანდონეონის ჰანგისა და ჯაზის მუსიკის სინთეზი. ბანდონეონზე  უკრავდა ცნობილი ურუგვაელი მუსიკოსო რაულ ხაურენა. აღსანიშნავია, რომ თუმანიშვილის სახელობის თეატრში არგენტინელმა წყვილმა უფასო მასტერკლასი ჩაუტარა ტანგოს მოყვარულთ. ვნანობ, რომ ტანგოს კლუბის გახსნა აქამდე ვერ მოვახერხე თბილისში. მაგრამ ძალიან მალე ეს მოხდება, ვინაიდან უკვე შევკრიბე ტანგოს საუკეთესო მოცეკვავეები ამ ინიციატივის განხორციელებისთვის.

უნდა აღვნიშნომ ლათინური ჯგუფი “ტანგარია” თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრში, ფრანგულ სეპტეტის პროგრამა “მუდამ პიაცოლა”-თი;

 ვირტუოზი ჯაზ-მევიოლინე დიდიე ლოკვუდი და გიტარისტი ბირელ ლაგრენი _ რუსთაველის თეატრში; რიშარ გალიანო კვინტეტი პროექტით “ნინო როტას ხსოვნას” _ თბილისის საკონცერტო დარბაზში; ასევე, სეზარია ევორს _ კონცერტი თბილისის საკონცერტო დარბაზში.

ფლამენკოს მოცეკვავე, ვარსკვლავი ხოაკინ კორტესი _ თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრში; ქართველი პიანისტის, ელისო ბოლქვაძის საქართველოში პირველი კონცერტის ორგანიზება, 12-წლიანი პაუზის შემდეგ...

ჩვენ მოვახერხეთ დიდი იაპონელი  პიანისტის, ჰირომი უეჰარას სოლო კონცერტის გამართვა რუსთაველის თეატრში, ასევე ფრანგული ულტრათანამედროვე ჯგუფის “გოტან პროჯექტი”, მოწვევა თბილისის საკონცერტო დარბაზში. ჯაზის მოყვარულებს, ალბათ, დაამახსოვრდებოდათ 9 “გრემის” მფლობელის, ვირტუოზი მესაყვირისა და კომპოზიტორის, არტურო სანდოვალის კონცერტი 2013 წლის ზაფხულში. ასევე, გასული წლის შემოდგომაზე ფენომენალური ქორეოგრაფის, ბორის ეიფმანის პეტერბურგის საბალეტო დასის სპექტაკლი “ცოდვის მიღმა” (“ძმები კარამაზოვების” მიხედვით). ჩვენება რუსთაველის თეატრში გაიმართა.

_ მაინც რა იყო კომპანიის დაარსების მიზანი, თუ შეიძლება მოკლედ, მოგვიყევით შექმნის ისტორია.

_ კომპანია “თაგის არტი _ მსოფლიო კულტურული ინტეგრაცია”, რომელმაც არაერთ მნიშვნელოვან მუსიკალურ კოლექტივს უმასპინძლა, თბილისში 2001 წელს დავაარსე. ლონდონის სოტბისის ინსტიტუტიდან დაბრუნების შემდეგ გადავწყვიტე, გალერეა გამეხსნა. საკმაოდ რთული პერიოდი იყო; ისე ხშირად მიდიოდა დენი, რომ მხატვარ ნატა ბუაჩიძესთან ერთად, ულამაზესი კედელი შევქმენით გალერეის თაღიან სივრცეში _ მან მინისგან ოთხკუთხედი ქილები გააკეთა, რომელშიც სანთელი მოათავსა და ყველა ერთმანეთს გამჭვირვალე თოკით გადააბა. თითოეულ ქილაში კი ანთებული სანთელი მოათავსა. ვერ წარმოიდგენთ, რა ეფექტი ჰქონდა ამ კედელს. გუგა კოტეტიშვილი იმდენად მოხიბლა კედელმა, რომ გვთხოვა, გამოფენის დასრულების შემდეგ ჩამოეხსნა და სახლში გადაეტანა.

თუმცა იმას, რისი განხორციელებაც მსურდა საშემსრულებლო ხელოვნებაში, სხვა მასშტაბი ესაჭიროებოდა. ამიტომაც საგალერეო სივრციდან თბილისის პრესტიჟულ თეატრებისა და საკონცერტო დარბაზებში მოგვიხდა პროექტების შეტანა.

დღეს მსოფლიო გაცილებით მეტადაა გახსნილი, ვიდრე წლების წინათ. თანამედროვე მსოფლიო კულტურულ ცხოვრებაში ჩართვა “თაგის არტის” უმთავრესი მიზანია. ამ მხრივ მუდმივად ძიების პროცესში ვიმყოფები, რათა არ ჩამოვრჩეთ მსოფლიოში მიმდინარე საინტერესო კულტურულ მოვლენებს. ასეთ ძიებას, როგორც წესი, საინტერესო შედეგებამდე მივყავართ და ბევრ სიახლეს აღმოგვაჩენინებს, რაც მხედველობის მიღმა არ რჩება. 

_ თქვენი აზრით, კულტურის რა პროექტებია მნიშვნელოვანი ჩვენი ცხოვრების ამ ეტაპზე და რატომ?  

_ ყოველი სიახლე კულტურის სფეროში ადამიანის თვალსაწიერს ამდიდრებს. სწორედ ამ სიახლეს ეწაფება ადამიანი, რათა დაძლიოს  სულიერი შიმშილი, რაც დღეს განსაკუთრებით იგრძნობა. სწორედ ამის მიზეზია ფრიად საეჭვო ღირებულებების მქონე, იაფფასიანი მუსიკალური “ქმნილებების” მოძალება, რომელსაც უნდა დავუპირისპიროთ ნამდვილი შემოქმედებითი ძიებით აღბეჭდილი და დიდ ხელოვანთა მიერ შექმნილი ნაწარმოებები ნებისმიერ ჟანრში.      

_ უცნაურია, მაგრამ მოზღვავებული ინფორმაციის, მიუხედავად, ხშირად ძალიან მნიშვნელოვანი კულტურის მოვლენები ჩვენი ყურადღების მიღმა რჩება. თქვენი აზრით, რა არის ამის მიზეზი?

_ ამაზე ხშირად მიფიქრია და ძალიან ვწუხვარ, ალბათ, უფრო ვბრაზობ. სამწუხაროდ, ჩვენთან არ არსებობს სპეციალური ტელეარხი, რომელიც მხოლოდ მსოფლიოს კულტურულ ცხოვრებასა და ახალ ამბებს გააშუქებდა. მიუხედავად ჩემი სიყვარულისა კულინარიისადმი, მაინც ვერ ვხვდები, რატომაა ყველა ტელეარხზე ამდენი კულინარიული გადაცემა?.. როცა კულტურის არხი დღემდე შეუქმნელია? არაფერი ვიცით ქართველი, წარმატებული ადამიანების შესახებ ხელოვნებში, მეცნიერებასა თუ მედიცინაში. დიდ ხელოვანზე, გუჯი ამაშუკელზე წელიწადში ერთხელ სტატიის გამოქვეყნება ჟურნალში არაფერს ნიშნავს. ყველაზე მეტად ვისაც სურს ინტერვიუს წაკითხვა, ის, ალბათ, ფინანსურადაც ვერ ახერხებს ჟურნალის შეძენას.

სრული ვაკუუმია ევროპასა და აშშ-ში მოღვაწე წარმატებული ქართველი მხატვრების გარშემო. არაფერი ვიცით გია ეძგვერაძის შემოქმედებაზე. მან სატელეფონო საუბრისას ბევრი მხატვრის შესახებ მომცა ინფორმაცია, რომელთა ნამუშევრების შეძენაზე სერიოზულად მუშაობენ ევროპის წამყვანი გალერეები. ერთ ფაქტს გავიხსენებ. ჩემი ძმა, გიორგი ლაღიძე სამხატვრო აკადემიის კურსდამთავრებულია, თეატრის მხატვრის სპეციალობით და სხვათა შორის, ფარნაოზ ლაპიაშვილის სტუდენტი. თითქმის 20 წელია, კვიპროსზე ცხოვრობს. არავინ იცის, ოჯახისა და ნათესავების გარდა, რომ გიორგისა და მის მეუღლეს, თინა ფეტვიაშვილს, ქალაქ ნიქოზიის მერიამ კვიპროსის ეკლესია-მონასტრების დახატვა შეუკვეთა. და დღეს მათი სამოცი ულამაზესი ტილო კვიპროსის სახელმწიფო მუზეუმის საკუთრებაა. ამ კოლექციის გამოფენა ვნახე ნიუ-იორკში, 2001 წელს, და საკუთარი ვიდეომასალის მეშვეობით მოვახერხე, პატარა ფრაგმენტი “პირველ არხს” გაეშუქებინა. ასევე, არაფერი ვიცით ინგლისში მცხოვრები მეცნიერისა და მუსიკოსის, ირაკლი კიკვაძის, იგივე Dრ. Iკა-ს შესახებ. მე ვესაუბრე თბილისში მომავალ გასტროლთან დაკავშირებით. მიუხედავად გადატვირთული განრიგისა, ირაკლი დამთანხმდა, თავის ბლუზ-ბენდთან ერთად ჩამოვიდეს თბილისში და კონცერტი ჩაატაროს.

_ ექცევა თუ არა საკმარისი ყურადღება კულტურის მნიშვნელოვან მოვლენებს ჩვენს ქვეყანაში და რამდენად ადეკვატურია სახელმწიფოს დამოკიდებულება კულტურის მიმართ?

სამწუხაროდ, სახელმწიფოს არ გააჩნია სწორად გათვლილი და აქცენტირებული დამოკიდებულება კულტურის მიმართ და შესაბამისად, კულტურას არასაკმარისი ყურადღება ექცევა.

_ გია ყანჩელზე მინდა გკითხოთ _ რა სიახლეს უნდა ელოდონ დიდი კომპოზიტორის თაყვანისმცემლები?

_ თბილისის დიდ საკონცერტო დარბაზში კომპანია “ბადაგონი”, თბილისის მერიის კულტურული ღონისძიებების ცენტრის მხარდაჭერით, მუსიკის მოყვარულებს სთავაზობს ფონდ “ავტოგრაფის” პროექტს “სხვა ყანჩელი”. გია ყანჩელის ყველასთვის ნაცნობი მუსიკა განსხვავებული ინტერპრეტაციით _ ლატვიელი, ამერიკელი და ქართველი ჯაზმენების შესრულებით აჟღერდება. გია ყანჩელის შემოქმედების მსგავსი ჯაზ-ინტერპრეტირება უპრეცედენტოა არა მარტო საქართველოში, არამედ მსოფლიოს მასშტაბითაც. ეს პროექტი პირველად სწორედ თბილისში განხორციელდება.

_ თუ არ ვცდები, ეს კონცერტი ქალაქის მერიის კულტურული ღონისძიებების ცენტრის მხარდაჭერით იმართება, სადაც მუშაობთ...

_ დიახ უკვე მესამე წელია, ვმუშაობ თბილისის მერიის კულტურული ღონისძიებების ცენტრში ნეკა სებისკვერაძის მოადგილედ. ეს ჩემთვის ერთობ საპასუხისმგებლო და პრესტიჟულია. არ ვიცი, ალბათ, ხელოვნების სფეროში ჩემი დიდი ხნის გამოცდილების გამო გააკეთა ჩემზე არჩევანი, რისთვისაც მადლიერი ვარ. მიყვარს ჩემი საქმე, განსაკუთრებით ცენტრის არაჩვეულებრივი და პროფესიონალი კოლეგების გარემოცვა. რაც შეეხება პროექტს “სხვა ყანჩელი” კომპანია “ბადაგონი” წარადგენს მას ჩვენი ცენტრის მხარდაჭერით, ხელოვნების ხელშეწყობის ფონდ “ავტოგრაფის” ინიციატივით, რომელიც სულ ახლახან დაარსდა.

_ თქვენი ორგანიზაციის მიერ განხორციელებული რომელი პროექტები იყო, თქვენი აზრით, წარმატებული და რა ვერ მოახერხეთ, რაც გსურდათ...

_ შემოქმედებითად თითქმის ყველა პროექტმა გაამართლა, ბევრმა _ არა. ხშირად უსპონსოროდაც მიხდებოდა პროექტების განხორციელება, მაგრამ ისეთი ჟინი მქონდა, რომ აღარც ვფიქრობდი, რა იქნებოდა დაუფინანსებლობის შემთხვევაში. ძალიან მიჭირს უცხოელი კოლეგების, აგენტისთვის, ან მუსიკოსისთვის უარის თქმა, როცა მოლაპარაკება რაიმე გაუთვალისწინებელი მიზეზებით ჩაიშლება... ან იმიტომ, რომ რომელიღაც ქართულმა კომპანიამ აზრი შეიცვალა; ან უბრალოდ ვერ გააცნობიერა თბილისთვის და საერთოდ, საქართველოსთვის აქტუალური კულტურული პროექტის მნიშვნელობა და არსი.

წარმატებულ პროექტებს შორის სეზარია ევორას კონცერტი ყოველთვის გამახსენდება. გენიალური ადამიანი და მუსიკოსი იყო, რომელმაც თბილისის გასტროლს 2005 წლის მსოფლიო მეგაპოლისების ნუსხაში პირველი ადგილი მიანიჭა. ოცნებად დამრჩება ენიო მორიკონეს ჩამოყვანა თავის ორკესტრთან ერთად. მას პირადად შევხვდი ვატიკანში გამართული საქველმოქმედო კონცერტის შემდეგ და მისი მენეჯერის მიერ ვიყავი მიწვეული თბილისში საგასტროლო საკითხებზე მოსალაპარაკებლად. ყველაფერი ოცნებიდან იწყება და იმედი მაქვს, რომ მაესტროს მალე ვიხილავთ.         

_ ქართველი და უცხოელი ხელოვანების კოლაბორაციის შესახებ თუ გიფიქრიათ და აპირებთ თუ არა მომავალში რაიმეს ამ კუთხით?

_ მიფიქრია, რა თქმა უნდა. ახლა გამიჭირდება დაკონკრეტება, მაგრამ აუცილებლად განვახორციელებ მსგავს პროექტებს.

_ ხომ არ არის საჭირო საქართველოში მეტი კრეატიულობა და გაბედულება ახალი იდების, კულტურის პროექტების განხორციელებისას.

_ აუცილებელია მეტი გახსნილობა და გაბედულება, სხვანაირად გაგვიჭირდება თანამედროვე მსოფლიო კულტურულ ინტეგრაციაში თავისუფლად მოქმედება.

_ როგორ გგონიათ. კულტურის დაფინანსება უფრო სახელმწიფოს პრეროგატივაა თუ კერძო პირებისა და ფონდების? ხომ არ თანამშრომლობთ ან აპირებთ ამგვარ ფონდებთან ურთიერთობას?

_ ცხადია, აქტიურად უნდა ჩაერთონ ფონდები და კერძო კომპანიები, მხოლოდ სახელმწიფოს დაფინანსებაზე არ უნდა იყოს დამოკიდებული მნიშვნელოვანი  პროექტების განხორციელება.

_ რა გეგმები აქვს “თაგის არტს”? მომავალი პროექტების შესახებ...

_ გენიალურია წარმოშობით დომინიკელი, მიშელ კამილოს, კომპოზიტორის, პიანისტის ჩამოყვანა და მასტერკლასების გამართვა. მორის ბეჟარის საბალეტო დასის მოწვევა, ბორის ეიფმანის საბალეტო დასის სპექტაკლების _ “როდენისა” და “ანა კარენინას” ჩვენება, ასევე ცნობილი იაპონელი მოცეკვავისა და ქორეოგრაფის, საბურო ტეშიგავარას სპექტაკლების ჩამოტანა.

ყველაზე მეტად კი ტანგოსადმი მიძღვნილი კაფე-გალერეის გახსნა მსურს ჩემს გალერეაში.

დავით ბუხრიკიძე, გაზეთი "პრემიერი"

FaceBook