მართლმადიდებელი ეკლესიის ბიზნეს–პრომოუშენი და ქალბატონი რუხი კარდინალი

მართლმადიდებელი ეკლესიის ბიზნეს–პრომოუშენი და ქალბატონი რუხი კარდინალი; ქურდების ოცნება; როდის დატოვებენ ციხეს მერაბიშვილი და ახალაია?

 საქართველო მართლმადიდებელი ეკლესია და მისი პატრიარქი ახალი და «ძველ–ახალი» (კიდევ ერთი ტკბილი რუსულ–საბჭოთა ნოსტალგია) წლის დღეებში «ნიუსების» მთავარ გენერატორად იქცნენ. ესეც ტრადიციად ყალიბდება, რაკი ორკვირიანი საახალწლო შვებულებისას პატრიარქის თუ სხვა იერარქთა საშობაო ეპისტოლეები მუდამ მიიპყრობს ყურადღებას და შესაძლოა სენსაციადაც იქცეს, როგორც ბოლო ეპისტოლე იქცა.

რამდენიც არ უნდა ილაპარაკონ ზოგიერთი ფრაზის «უხერხულობაზე», ძნელი მისახვედრი არ არის, რომ ეს «დაულაგებლობა» წინასწარგანზრახული იყო, რაკი ჩვეულებრივი, გლუვი და უღიმღამო გამოსვლა აბორტების თუ ხელოვნური განაყოფიერების წინააღმდეგ, ასეთ რეაქციას ვერ გამოწვევდა. ეპისტოლეს ავტორთა მიზანი კი სწორედ ბობოქარი რეაქციის პროვოცირება იყო უდავოდ. და ეს ნამდვილად გამოუვიდათ  ზუსტად იმ ფრაზების შედეგად, რომელიც ლიბერალურმა საზოგადოებამ  «ბავშვთა სტიგმატიზაციად» და ქალთა უფლებების დარღვევად აღიქვა.

არსობრივი ინტელექტუალური რეფლექსია ბევრად ნაკლები იყო. არადა, ეპისტოლე, ზოგიერთ ნაწილში, მართლაც წინააღმდეგობრივი და არაერთგვაროვანი კომენტარების საბაბს ქმნიდა. მაგალითად, ქალის «ჭურჭლად» გამოყენება არ შეიძლება ანუ, სუროგაცია დაუშვებელია. მაგრამ თუ ქალი საკუთარ შვილს აჩენს უცხო ემბრიონის ინტრო–მეთოდით მაშინ? მაშინაც არ არსებობს ემოციური კავშირი მასსა და მომავალ ჩვილს შორის 9 თვის განმავლობაში, როგორც ზოგიერთი კომენტატორი აცხადებდა ძირითად არგუმენტად?  

ეპისტოლეს ამ ნაწილის ეკლექტურობა ხარბად კორელირებს მეორე პარაგრაფთან, რომელშიც ავტორებმა თანამედროვე ევროპული ლიბერალიზმის კრიტიკა «დადეს». ოღონდ პოსტმოდერნიზმის კრიტიკად შეფუთეს. უნებლიე დადასტურებაა თეზისისა, რომ პოსტმოდერნი სხვა არაფერია, თუ არა უდროობა, ღირებულებითი ეკლექტიზმი და მეგა–პროექტის არარსებობა, რასაც, სამწუხაროდ თუ სასიხარულოდ, მართლმადიდებლური განსაზღვრულობა ვეღარ მოერევა:  21–ე საუკუნე ხომ აღარც ისეთი «ახალია», როგორც წელი, რომელიც ახლახანს დაიწყო.

სულ მალე კაცობრიობა დიადი ომის ასწლეულს აღნიშნავს, რომლითაც დადგა სინამდვილეში მე–20 საუკუნე. იმ ომის მთავარი მიზეზი კი იგივე მოდერნი გახდა, ანუ მკაფიო ღირებულებები (პირველ რიგში ნაციონალიზმი) და დიდი პროექტების არსებობა. დღეს ამ ყოველივეზე საუბარი უკვე სასაცილო ხდება, ამიტომ რა განსაკუთრებულიც არ უნდა იყოს საქართველოს (უფრო ზუსტად საქართველოში დაბადებული და მასთან კულტურულად დაკავშირებული) პერსონების როლი წარსული საუკუნის ერთ–ერთი ამგვარი მეგა–პროექტის განვითარებაში, დღეს, უკვე პოსტმოდერნის ეპოქაში (ესე იგი «ღირებულებითი დაბნეულობისას»), რაიმე მნიშვნელოვანი პროცესის წამოწყებაზე საუბარიც კომიკურია.

  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

თუმცა, დავუბრუნდეთ ეპისტოლეს და საპატრიარქოს ბოლოდროინდელ აქტივობებს. ძალიან მნიშვნელოვანი მოვლენა იყო პატრიარქის მდივან–რეფენენტის, შორენა თეთრუაშვილის «გამოჩენა». არა, იგი მედია - სივრცეში ჯერ არ გამოჩენილა და შესაძლოა არც გამოჩნდეს, მაგრამ მით უმეტეს ნიშანდობლივია, რაკი აშკარად იწყება იმ სტერეოტიპის ჩამოყალიბება–დამკვიდრება, რომ ეს «ღრმადმორწმუნე ქალბატონი» (ამის ხაზგასმას განსაკუთრებული მნშვნელობა ენიჭება) «უდიდესი გავლენით სარგებლობს საპატრიარქოში». იმდენად, რომ «პატრიარქის ეპისტოლეთა ნამდვილი ავტორია» და ასე შემდეგ. 

ძალზე საეჭვოა  სიმართლე იყოს. თუმცა ამ მითის და შესაბამისი ხატის დამკვიდრებას ზოგიერთი საეკლესიო იერარქის ბრიყვული განცხადებები (რწმენა ინტელექტის პირობა როდია) უწყობს ხელს, რის შედეგადაც, ზოგადად, საპატრიარქოსა და ეკლესიის საჭეთმპყრობლისათვის არასასურველი და, გარკვეული თვალსაზრისით, საშიში სინდრომი ყალიბდება.

არადა, ჩვენი პატრიარქი ნამდვილად არ არის ორდინალური და ისე იოლად ასახსნელი პიროვნება, როგორც ზოგიერთი ცდილობს წარმოაჩინოს. ამის მკაფიო დადასტურება გახდა მისი ბოლო ინიციატივა (აგრეთვე ახალი წლის დღეებში გამოთქმული) საპატრირქოსთან ბიზნეს–სკოლის გახნის შესახებ.

ჯერ ისე ვერ «შეაჩვიეს ენა», ამის გამო აშკარად იქილიკონ, თუმცა კრიტიკა მაინც ისმის. ბევრის აზრით, აქ საპატრიარქოს მზარდი პოლიტიკური ამბიცია მჟღავნდება. სხვები უფრო «შავ ჯიპებზე» და «ბიზნეს–წილებზე» ალაპარაკდნენ კვლავ. არადა, ელემენტარული ლოგიკა უნდა გვკარნახობდეს, რომ «წილების» მოსათხოვად ან «წილში ჩასაჯდომად» ეკლესიას ახალგაზრდა ბიზნესმენთა სასწავლო ცენტრის გახსნა არ სჭირდება.  

უფრო მეტად სავარაუდოა, რომ ეს  წმინდად სიმბოლური წამოწყება პატრიარქს იმ რამდენიმე თეზისის  გასაჟღერებლად დასჭირდა რაც ჯერ ქადაგებისას, შემდეგ კი უნიკალურ «ბიზნესცენტრში» დამწყებ ბიზნესმენებთან შეხვედრისას ბრძანა: «ქართველებს უსაქმურობა გვიყვარს, უმუშევრობის წამალი ხელის განძრევაა, სიღარიბემ შეჩვევა იცის, ნუ დავემსგავსევით რუსებს, რომელთათვისაც «Бедность не порок».

დავაკვირდეთ: «კრემლის გავლენის აგენტისთვის» მოულოდნელი თეზისებია. პრორუსი მოღვაწე, ვისთვისა საქართველოს მომავლის რუსეთთან მიბმა ერთადერთი გამოსავალია, ამ თეზისებს ნამდვილად არ გააჟღერებდა. მით უმეტეს ასეთ კონექსტში.

«გაანძრიე ხელი და გეშველება», «ნუ შეეჩვევი სიღარიბეს», -  კატეგორიულად ეწინააღმდეგება რუსული მართლმადიდებელი ეკლესიის და მისი წინამორბედი ბიზანტიის თეოსოფიას. ამით ილია მეორემ, ბევრისათვის მოულოდნელად, სწორედ ალტერნატიული შეხედულება გააჟღერა, რომელიც შინაარსობრივად უფრო ევროპულია, ვიდრე რუსული: «სიღარიბე, სინამდვილეში, არა სოციალ–ეკონომიკური პრობლემა, არამედ სულიერი და ფსიქოლოგიური  მდგომარეობაა და თუ ადამიანი ღარიბია, ეს მხოლოდ მისივე ბრალია».

არაფერი მსგავსი აქამდე მართლმადიდებელი ეკლესიის საკურთხევლის სიმაღლიდან  არ მოგვისმენია. რა თქმა უნდა, აქედან რელიგიურ ღირებულებათა გადაფასებამდე და რეფორმაციამდე მთელი «წყნარი ოკეანეა», მაგრამ რუსეთ–საქართველოს არა იმდენად და არა მხოლოდ რელიგიური, არამედ კულტურულ–ცივილიზაციური დისკურსის ფარგლებში, ილია მეორის  «თეზისები» ძალიან საინტერსო მოვლენაა, რაც კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რამდენად პრიმიტიული და ბრიყვულია ჩვენებურ ლიბერალთა ქარაგმები «ოქროსფერსამხრეებიან  მღვდლებზე» და ასე შემდეგ.

სინამდვილეში, აქ მოტივაციური საფუძველი ჩვეულებრივი ქართული ნაციონალიზმია, ხოლო აზრთა მდინარებასა და განწყობას, მაგალითად, «დამოუკიდებელ სამხრეთ ოსეთთან» მდებარე ქართულ სოფლებში რუსი მესაზღვრეების მიერ გავლებული მავთულხლართი ქმნის. ამიტომაც, მოსკოვში ნურავის გაუკვირდება, თუ ქართული მართლმადიდებელი ეკლესიის საჭეთმპრობელი, In – vitro განაყოფიერების წინააღმდეგ გალაშქრების პარალელურად, «რამე რომ იყოს», არათუ საქართველოში ამერიკული სამხედრო ბაზის შექმნას დალოცავს, არამედ კვლავაც გამოთქვამს «მესამე რომისაგან» გამმიჯნავ მოულოდნელ აზრებს ადამიანის პირადი პასუხისმგებლობის შესახებ.

ვიმეორებ: აქედან «ბედისწერის» კალვინისეულ გაგებამდე  ჯერ კიდევ წყნარი ოკეანის ღრმულია, მაგრამ თვით ტენდენციაა საინტერესო და ნიშანდობლივი. ჩვენს რუბრიკას კი «ძირითადი ტენდენცია» ეწოდება.

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

გასული კვირის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მოვლენა «ქურდების კანონზე», უფრო ზუსტად, ამ კანონის შერბილება–გაუქმებაზე სახელისუფლო რეაქციები გახდა. რესპუბლიკელმა ვახტანგ ხმალაძემ მერე ბევრი იძახა (თავის მართლების ტონალობაში), «კანონის გაუქმება არც მომითხოვია, მხოლოდ დაზუსტებაზე და განსაზღვრულობაზე ვლაპარაკობდიო», მაგრამ არსობრივად, ამ კანონის «დაზუსტება» სწორედაც მის გაუქმებას ნიშნავს და აი რატომ:

2005 წელს, მიშამ, პირველად და პირველმა თანამედროვე მსოფლიოს ისტორიაში მიღო კანონი, რომელიც «დათქმით–დათქმის» ანუ «პირობითობით–პირობითობის» წინააღმდეგ ბრძოლის საშუალებას  აძლევდა სახელმწიფოს. მარტივად რომ ვთქვათ: ქურდობა, ქურდული ტრადიციები და გაგება ერთგვარი «დათქმაა», არაფორმალობაა, რომელსაც სახელმწიფო ადრე ვერ ებრძოდა, ვინაიდან  ცივილიზებული სახელმწიფოს უმთავრესი პირობა განსაზღვრულობაა. შედეგად ამერიკაში ალ კაპონე მხოლოდ გადასახადის გადაუხდელობისთვის გაასამართლეს, ანუ რაც რეალურად დაუმტკიცეს, თუმცა ყველამ იცოდა, რომ ბანდიტი და მკვლელი იყო.

მიშას კანონი კი «ეს ხომ ყველამ იცის» ლეგიტიმაციაა! ანუ სახელმწიფოს ეძლევა უფლება, გამოიყენოს «დათქმა» იმ სამყაროს და სოციალური ფენომენის წინააღმდეგ, რომლის არსებობა პირობითობას ეფუძნება, ესე იგი იმ გარემოებას, რომ სახელმწიფო მის წინააღმდეგ მხოლოდ მკაცრი განსაზღვრულობის ფარგლებში იმოქმედებს, მაშინ როდესაც კრიმინალური სამყარის არსი განუსაღვრელობა, დათქმა, არაფორმალური ურთიერთობები და პრობითობაა.

აქვე უნდა ითქვას:  ამ მენტალობის დამარცხება (რაშიც მიშამ არა აბსოლუტურ, მაგრამ სერიოზულ წარმატებას მიაღწია უპირველესად ახალგაზრდობაში ე.წ. ქურდების დესაკრალიზაციის ანუ დელეგიტიმაციის თვალსაზრსიით) სხვა მეთოდებით ვერ მოხერხდებოდა! ვახტანგ ხმალაძე აბსოლუტურად მართალია, რომ ეს მეთოდები კატეგორიულად  ეწინააღმდეგება საკაცობრიო იურისპრუდენციის საფუძვლებს რომის სამართლიდან – დღემდე. მათ შორის ისეთ მინუმენტს, როგორიცაა უდანაშაულობის პრეზუმპცია: არ შეიძლება ადამიანი ციხეში ჩასვა, თუ მას კონკრეტული დანაშაული არ ჩაუდენია. 

თუმცა  მიშამ მოინდომა, გააკეთა, «გაიტანა», ხოლო მისი საბოლოო გამარჯვების მაჩვენებელია თვით «ქართული ოცნების» ლიდერთა და მთავრობის ხელმძღვანელთა (მათ შორის პირადად პრემიერ ირაკლი ღარიბაშვილის) მძაფრი რეაქცია: «არაფერს შევცვლით, არაფერს გავაუქმებთ, სწორია და მისაღებიაო».

რეალურად  ეს «ოცნების» ძალიან სერიოზული მარცხია, ვინაიდან თუ ისინი ხელისუფლებაში მოვიდნენ «გლდანის ცოცხის» წინააღმდეგ გამოსვლით, მაშინ ხსენებული კანონი, სამართლებრივი თვალსაზრისით სწორედ ის «ცოცხია», რომელიც მიშამ ქურდებს და ქურდულ მენტალიტეტს გაუკეთა, რაკი მათი დამარცხების სხვა გზა და საშუალება საქართველოში (ჩვენი საზოგადოებრივი კულტურისა და მენტალობის გათვალიწინებით) არ არსებობდა!

და თუკი «ოცნების ხელისუფლება», რომელიც გავლენიანი, მაღალანაზღაურებადი ადვოკატებითა და უფლებადამცველებითაა სავსე და ქვეყნის სათავეში სწორედ «სახელისუფლებო თავნებობის აღკვეთის» დაპირებით მოვიდა, ვერ ბედავს, გააუქმოს მიშას იურიდიული ნოვაცია, ეს სწორედაც ყოფილი პრტეზიდენტის ძალიან დიდი გამარჯვებაა!

შეუძლია აღნიშნოს კიდეც გრინვიჩ–ვილიჯის რომელიმე რესტორანში.

რაოდენ უცნაურადაც არ უნდა მოგვეჩვენოს, ამ თემას პირდაპირ უკავშირდება ბაჩო ახალაიას თუ ვანო მერაბიშვილის ტრაგიკომიკური ბედი.  სინამდვილეში მიშასათვის ისინი ყოველთვის მხოლოდ «შესაწირი პაიკები» იყვნენ და ახლაც ასეთებად აღიქვამს.

პროკურატურამ ახალი საქმე აღძრა ახალაის წინააღმდეგ, ვანოს კი განსაკუთრებული დახვეწილობით ასამართლებენ 26 მაისის საქმეზე. საეჭვოა ან ერთი ან მეორე უახლოეს მომავალში გარეთ გამოვიდნენ, რაკი ხელისუფლებას, რომელსაც (როგორც «ქურდების კანონთან» დაკავშირებულმა ისტორიამ დაადასტურა) არ შესწევს უნარი მიშას «საერთონაციონალური პროექტის» საწინააღმდეგო რაიმე ალტერნატივა ჩამოაყალიბოს, ისღა დარჩენია, რენომე იმით შეინარჩუნოს, რომ წინა რეჟიმის «ატლანტებად» მიჩნეული (სინამდვილეში კი მისი გულუბრყვილო პაიკი) ეს ორ სუბიექტი მუდმივად ამყოფოს ციხეში. უფრო ზუსტად, შესაბამისი ტერმინოლოგიით «ციხეზე», საიდანაც ისინი უახლოეს წლებში ვერ გამოვლენ ან გამოვლენ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მიშა დაბრუნდება და კვლავ დასჭირდება ფიგურები საკუთარ საჭადრაკო დაფაზე.

არადა, თუკი ხელისუფლებამ ასევე უნიჭოდ, უინიციატივოდ  და უღიმღამოდ გააგრძელა, მაშინ დღეს და ხვალ არა, მაგრამ ადრე თუ გვიან, «დიდი თამაში» კვლავ განახლდება.

 ზურაბ ღოღობერიძე, გაზეთი „პრემიერი“

FaceBook