დავით საყვარელიძე ამბიციური განაცხადით- ბრილიანტ ოპერა თბილისში

ამ ბოლო ხუთწლედამდე, დათო საყვარელიძეს რომ ახსენებდი, ყველამ იცოდა, ვისაც გულისხმობდი- სუყოს, რეჟისორს. ახლა? ან სუყო უნდა დააყოლო (როგორც თვითონ დააყოლა “ფეისბუკში”) ან ოპერა, თორემ კურიოზი არ აგცდება.

ყოფილა შემთხვევა, პროკურატურის საქმეებზე სუყოსთან დაურეკავთ და ყოფილა შემთხვევა, პროკურატურაში მისდგომიან დათო საყვარელიძეს, რომელი უცხოელი მომღერალი დაიჭირეო?

ამიტომ ტელეფონს უკვე ასე პასუხობდა,- ოპერა ვარ, ოპერა! მაგრამ ოპერას ჩამოაშორეს, თუმცა მაინც ვერ ჩამოაშორეს, მალე თბილისში ახალი ოპერა გაიხსნება- ბრილიანტ ოპერა, ასე ვთქვათ.

ვაკეში გატარებული ბავშვობა. ბევრი წიგნი, მუსიკალური ინსტრუმენტი და ამბობენ, რომ ბევრი “სასისკი”. თუმცა ეს ბოლო გაზვიადებული ყოფილა. კი, დათოს მამას მართლაც უმუშავია სოსისის ქარხნის დირექტორად, მაგრამ ეს გვიან, როცა ბავშვობა უკვე კარგა ხნის ჩავლილი იყო. ამიტომაც შეიცხადა, როცა ვკითხე, გაგიხარდა, მამა “სასისკების” დირექტორად რომ დანიშნეს-მეთქი?- “მაგ დროს უკვე დიდი ვიყავი, რაღა დროს “სასისკების” სიხარული იყო. მამაჩემი ჩემს ბავშვობაში უქსოვადი ქსოვილების ფაბრიკის დირექტორი იყო, სოსისის ქარხნის დირექტორად რომ დანიშნეს, 27-28 წლის ვიყავი... ისედაც, ჭამა არც მიყვარდა, დედაჩემი სულ იმას იხსენებს, რომ არ ვჭამდი და იყო ერთი ამბავი ამაზე. რომ მეჭამა, ცეკვავდნენ, ნანი ბრეგვაძე მღეროდა...”

როდის აღმოაჩინა საკუთარ თავში რეჟისორი? როდის წაირეჟისორა? ვთქვათ, შეთხზა რამე ამბავი, დადგა რამე სადმე- ეზოში ან აივანზე? მასთან ყველაფერი ცოტა სხვანაირად იყო.

მას გაუთავებლად ჩუქნიდნენ მუსიკალურ ინსტრუმენტებს. 5 წლის იყო, პირველად საზღვარგარეთიდან ასაკის შესაფერისი გიტარა რომ ჩამოუტანეს.

“მახსოვს, ძალიან ძვირფასი იყო, იმიტომ რომ აქ არ იშოვებოდა. 5 წლისას უკვე პროფესიონალური ინსტრუმენტი გამიჩნდა სახლში. მას შემდეგ სულ მჩუქნიდნენ სხვადასხვა ინსტრუმენტებს, 14 წლისას ყველაფერი მქონდა- კონტრაბასი, საქსოფონი, საყვირები, ელექტროსინთეზატორები, ეს ყველაფერი დაგვირგვინდა იმით, რომ მამაჩემის მეგობარმა მაჩუქა დასარტყამი, “უდარნიკი” რა, მამაჩემი გაგიჟდა, ყოველდღე ვუბრაგუნებდი სახლში. მერე, ინსტიტუტში რომ ჩავაბარე, ვაჩუქე ერთ მსახიობს”.

მაგრამ მის პროფესიულ არჩევანზე არ უმოქმედია არც იმ ფაქტს, რომ მუსიკალური ინსტრუმენტებით ადრეული ბავშვობიდან ამარაგებდნენ და არც იმას, რომ იმ გარემოცვაში, სადაც გაიზარდა, ყოველთვის ბატონობდა მუსიკა.

თავად განსაჯეთ: ნანი ბრეგვაძე მამიდად ეკუთვნის.

“ბებიაჩემს- თამარ მიქელაძეს 6 და და ერთი ძმა ჰყავდა. ბებიაჩემის და იყო გოგოლა მიქელაძე- გოგოლა კალანდაძის ბებია, ბებიაჩემის და იყო ეკა მამალაძის ბებია... დიდი ნათესაობა გვყავს, ყველა ახლოს იყო მუსიკასთან. დიდი გოგოლა ოპერაში მუშაობდა და ჯერ ვერც ვლაპარაკობდი, ოპერაში რომ მატარებდნენ. იმ პერიოდიდანაა ჩემთვის ნაცნობის ოპერის სურნელი”.

სჩუქნიდნენ და ისიც უკრავდა სხვადასხვა მუსიკალურ ინსტრუმენტებზე. მუსიკალურმა ინსტრუმენტებმა მისი ბედი ვერ განსაზღვრეს, მაგრამ განსაზღვრულ ბედში მაინც წაადგა:

_ როგორც ვიცი, დუდუკზეც უკრავ, სტუდენტობისას “ხანუმაში” უკრავდი დუდუკზე...

_ კი, ვუკრავდი, დასტა მყავდა კინტო-ყარაჩოხელების. მიხეილ თუმანიშვილის სამსახიობო-სარეჟისორო ჯგუფი იყო ჩვენი, გოგი მარგველაშვილმა დადგა “ხანუმა”, რეჟისორებიც ვიყავით დაკავებული, როგორც მსახიობები. გიორგი ნაკაშიძე თამაშობდა კოტეს, ისეთი სასაცილო იყო.... საერთოდ, ისეთი დრო მაქვს გატარებული... გამიმართლა”.

დათოს მართლაც გაუმართლა. თუ ვერც ერთმა ნაჩუქარმა ინსტრუმენტმა მისი ბედი პირდაპირ ვერ განსაზღვრა და მხოლოდ ირიბად წაადგა (საოპერო მუსიკით გატაცებაში), აი, ერთმა ნაჩუქარმა წიგნმა კი ყველაფერი თავდაყირა დააყენა. ეს წიგნი იყო გიორგი ტოვსტონოგოვის “რეჟისორის პროფესია”.

დათო საყვარელიძე: “ჩვენი ნათესავი, ხელოვნებათმცოდნე ცისია ელისაშვილი ჩემი პედაგოგი იყო, მან შემაყვარა აღორძინების ხანის მხატვრები, თეატრი, არაერთი წიგნი აქვს ნაჩუქარი და ერთ-ერთი იყო სწორედ ტოვსტონოგოვის წიგნი. ამ წიგნში ტოვსტონოგოვი გვთავაზობდა ქმედითი ანალიზის სტანისლავსკისეული მეთოდის მისეულ ინტერპრეტაციას, მაგალითები იმდენად საინტერესო იყო, რომ გამიტაცა ამ ქმედითმა ანალიზმა და გადაწყვიტა კიდეც ჩემი ბედი- ვყოფილიყავი თეატრში. იმიტომ რომ თეატრი არის ადგილი, სადაც იკვლევ ადამიანის ქცევას, ადამიანის ყოფას, მომავალს და ეს ხდება ქმედითი ანალიზის მეთოდით. რეჟისორობა ჩემთვის რაიმეს დადგმა არაა, ესაა ჩემთვის სამყაროს შეცნობის, ჭეშმარიტების დადგენის, კვლევის ხერხი ერთგვარი. ამ ქმედითმა ანალიზმა ძალიან გამიტაცა, ძალიან გაამდიდრა და გააფართოვა ჩემი ცხოვრება, ვაანალიზებდი არა მარტო პიესებში, ლიტერატურაში მომხდარ მოვლენებს, არამედ ცხოვრებაშიც. ამ მეთოდით ტექსტის გაცოცხლების დროს ვიყავი ყველაზე ბედნიერი, ყველა პერსონაჟის ცხოვრების გააზრება, მათი ცხოვრებით ცხოვრება საინტერესოდ მეჩვენებოდა, მოსაწყენი აღარ იყო ცხოვრება, თუ პიესა ისტორიული იყო, მით უმეტეს, სხვადასხვა ეპოქებში მოგზაურობდი, იკვლევდი იმ ეპოქებს, რაც დამატებით სიამოვნებას მგვრიდა, თან რაღაც უფერული პერიოდი იყო, მე რომ სკოლას ვამთავრებდი, სწორედ მაშინ აირია ქვეყანა. ამიტომ ვიფიქრე, რადგან ასე მსიამოვნებს და ასე მამდიდრებს, იქნებ რეჟისორი გავხდე-მეთქი. მაშინ ყოველ წელს არ იყვანდნენ დრამის რეჟისორებს. მე რომ სკოლა დავამთავრე, იმ წელს, თემურ ჩხეიძე იყვანდა ჯგუფს ტელესარეჟისოროზე და ჩავაბარე ბატონ თემურთან. მალე ბატონი თემური პეტერბურგში გამოიძახეს და ჩვენ ნუგზარ ლორთქიფანიძე გვასწავლიდა. პარალელურად მე ბატონ მიშა თუმანიშვილთან დავდიოდი ლექციებზე, როგორც თავისუფალი მსმენელი. პირველი კურსი რომ დავხურე, ბატონმა მიშამ ჯგუფი აიყვანა და მე უგამოცდოდ დავჯექი- წელი დავკარგე და თემურის ჯგუფიდან “ჩავრჩი” მიხაილ ივანიჩის ჯგუფში. ამ განზრახვითაც ვაბარებდი თეატრალურში, მე მინდოდა თეატრი, თეატრთან ვაიგივებ ჩემს თავს და არა ტელევიზიასთან”.

მისი სტუდენტობა არეულ წლებს დაემთხვა. გარეთ ომი, უბედურება მძვინვარებდა, შემდეგ უშუქობა, სისასტიკე, თავაშვებულობა, შიგნით, თეატრალურში, თუმანიშვილთან ჯადოსნური სამყარო სუფევდა, სადაც სულ სხვა კანონები მოქმედებდა. იოლი არ იყო, რეჟიმიდან რეჟიმში გადატალღვა ყოველდღიურად, ცივიდან ცხელში, ცხელიდან ცივში. ან იქნებ სწორედ ამ სწრაფ მონაცვლეობაში იბრძმედებოდნენ კიდეც. ჯგუფი მართლაც საინტერესო იყო, საინტერესოდ დაკომპლექტებული, უმეტესობა შემორჩა თეატრალურ ხელოვნებას.

დათო საყვარელიძე: “ამ გზაზე ისეთ ხალხს შევხვდი, ჯერ თემურ ჩხეიძეს, მიხეილ თუმანიშვილს, შემდეგ პიტერ ბრუკს, ეჭვი აღარასოდეს გამჩენია, ხომ არ შევცდი, რატომ ჩავაბარე, რატომ ვარ რეჟისორი. თან მე რეჟისორი არც ვარ ახლა.

_ აბა, ვინ ხარ?

_ მე რეჟისურას ვიყენებ კვლევისთვის, ეს სამყაროს შემეცნების ერთგვარი გზაა. ამის გარდა, მე რეჟისორი ვარ მაშინ, როდესაც შემიყვარდება ტექსტი- პიესა, ლიტერატურული ნაწარმოები და მომინდება მისი დადგმა. როდესაც ხვდები, რომ აქ მომხდარი ამბები დღეს მსოფლიოში შენზე უკეთესად არავინ იცის, მაშინ გეძლევა ძალა, გახდე რეჟისორი და შეუდგე დადგმას.

_ პირველად რომელ პიესაზე დაგემართა ეგ?

_ კალდერონის პიესაზე “ცხოვრება სიზმარია”. არადა მეორე კურსზე ვიყავი. მიშა სულ მეჩხუბებოდა, რამე ქრისტიანული აიღეო, ამაზე როგორ უნდა ისწავლოო. ძნელი იყო, მაგრამ მაგ დროს ხომ იცი, არ იცი, რომ ძნელია. ძალიან იმოქმედა ამ პიესამ. ამ პიესაში მთავარ გმირს, სეხისმუნდოს გახლეჩილი აქვს ცნობიერება, ცხადი და სიზმარი ერთმანეთში არეული. მაინტერესებდა, რა ემართება ადამიანს, რომელსაც ემსხვრევა რეალობა, საშინელი შეგრძნებაა- ტრაგიკულიც და ამავე დროს ამოუცნობიც. საოცარი პიესაა და ვთხოვე ბატონ მიშას, მაინც ვცდი-მეთქი და სცადე, კი ბატონოო, რა უნდა მეცადა მაშინ... ზურა გეწაძე და გიორგი ნაკაშიძე თამაშობდნენ, ნაწყვეტები გავაკეთეთ. მერე ტენესი უილიამსის “განწირულია დასანგრევად” დავდგი. მახსოვს, რაღაცები შემისწორა მიშამ, რაღაცები ძალიან მომეწონაო, შემაქო კიდეც, მერე მქონდა ტურგენევის “ერთი თვე სოფლად”...

მოკლედ, გული მაღალი ლიტერატურისკენ მიუწევდა, თუმცა არც მალავს და ვერც დამალავს- დაბალ ლიტერატურაზეც უმუშავია.  როდესაც შეახსენებ ლილი ფოფხაძის ნათქვამს, რომ დრამატურგია აეროპორტია, კარგი სპექტაკლი რომ აფრინდეს, ასაფრენი ბილიკი- პიესა უნდა ვარგოდეს, გეტყვის: ლილი მაგარია. და დაამატებს, რომ ლიტერატურიდან იწყება ყველაფერი, სწორედ ტექსტი გაძლევს ძალას, დადგე სცენაზე.

როდესაც შეახსენებ, რომ ხშირად ეს ტექსტი ჭამს მსახიობს, მაგალითად, ივანე მაჩაბლის თარგმნილი შექსპირი, მოგიბრუნდება და გეტყვის,- “უშანგი ჩხეიძე რატომ ვერ შეჭამა”?

დათო საყვარელიძე: “უშანგი ჩხეიძე, კოტე მარჯანიშვილი და თარგმანი მაჩაბლისა, ერთმანეთს უხდება, მაგრამ თუ არის ვინმე სიკინჭილაშვილი, თუ სცენაზე თამაშობს ღუღუნაშვილი და თარგმანი მაჩაბლისაა, მაჩაბელი, რა თქმა უნდა, შეჭამს. უშანგის შემდეგ, უშანგიზე დიდი ჰამლეტი არ გვყოლია და თქვენ თუ დღევანდელ ჰამლეტებს გულისხმობთ, ჩემს ჰამლეტს თუ სხვის გერტრუდას- ეს არასერიოზულია”.

_ თეატრში უმთავრესი სასწაული გარდასახვაა და ყველა, მსახიობიცა და რეჟისორიც მაშინ გრძნობს ბედნიერებას, როცა ახალი პერსონაჟი იბადება. პირველად როდის გქონდა განცდა- აი, გამომივიდა...

_ რუსულ მოზარდ მაყურებელთა თეატრში დავდგი “ქორწინება კონკურსით” და იქ იყო ორი ასეთი პერსონაჟი, მართლა გაცოცხლებული... ყოველ შემთხვევაში, მე ასე ვთვლი. შემდეგ “პირდაღებულნში” იყო რამდენიმე პერსონაჟი, ახლაც მოვაწერდი ხელს რამდენიმე სვლაზე, რამდენიმე სცენაზე. საერთოდ, მუშაობის პროცესში თუ დაგიგროვდა 2-3 წუთი, როდესაც ძალიან დიდი სიამოვნება იგრძენი, მაგარია, თუ 3 წუთზე მეტხანს გასტანა, ძალიან მაგარია და თუ მეტ ხანს- ხომ საერთოდ... ასე ვაგროვებ წუთებს და წამებს მარგალიტებივით. თავიდან ცოტ-ცოტა იყო ყველა სპექტაკლში, ახლა რამდენჯერმე უკვე გამიგრძელდა...

_ კარიერა როგორ წარიმართა სტუდენტობის შემდეგ?

_ ძალიან გამიმართლა, ძალიან ბევრს ვმოგზაურობდი. ქვეყნის განუვითარებლობას ჩემს სასარგებლოდ ვიყენებდი.

_ ეგ როგორ?

_ სხვადასხვა საერთაშორისო ფონდები, ორგანიზაციები განვითარებად ქვეყნებს ეხმარებოდნენ ძალიან, აფინანსებდნენ, გრანტებს იძლეოდნენ ტრენინგებისთვის, კვალიფიკაციის ამაღლებისთვის. ასე მოვხვდი პირველად იტალიაში 1992 წელს. მე და დათო დოიაშვილი ჯორჯო სტრელერსაც შევხვდით მაშინ. მახსოვს, 1-ლი მაისი იყო, სტურუასთან დაგვაბარა მოკითხვა. “გრანდე ბელისიმო”,- ასე მოიხსენია.

_ სტრელერთან შეხვედრა პროგრამით იყო გათვალისწინებული, თუ თქვენი მარიფათის ამბავი იყო?

_ დათოს ბიძა რუსეთის ელჩის წარმომადგენელი იყო რომში და მან დაგვაკავშირა პიკოლო თეატრს. გაურკვევლობა იყო, დათოს ბიძა საბჭოთა კავშირის საელჩოში მუშაობდა, საბჭოთა კავშირი დაიშალა, საელჩო რუსეთის გახდა, მაგრამ კადრები ჯერ კიდევ იყვნენ შემორჩენილნი. საელჩომ დაგვიგეგმა შეხვედრები.

შემდეგ იყო ამერიკა. ერთხელ ამერიკაში? არა, ორჯერ. პირველად 1994 წელს. დათოს ჰქონდა შანსი, ესწავლა ნატიფი ხელოვნების სკოლაში. აქედანვე იცოდა, რომ სწავლის გადასახადი მას უნდა ეხადა და ისიც იცოდა, რომ ვერ გადაიხდიდა, მაგრამ ამერიკის ვიზა ჩაურტყეს და არ წასულიყო? თან ფიქრობდა, რომ ჩავალ, იქნებ რამე მაინც იყოს. იყო კიდეც. ნიუ-იორკში ნატიფი ხელოვნების სკოლაში მივიდა- იარა გასაუბრებებზე, უთხრეს, რომ აყვანილია, მაგრამ წელიწადში 33 ათასი დოლარი უნდა იხადოს. ალბათ, წამოვიდოდა კიდეც, რომ არა ერთი აპარატი- ქსეროქსის. ერთ-ერთ პროფესორს დათო მათი სტუდენტი ეგონა, რომელიღაც სამეცნიერო ჟურნალი მისცა,- გადამიქსეროქსეო და თან მეორე დღეს დაიბარა ლექციაზე. დათოც მივიდა და მივიდა. დადიოდა და მხოლოდ 2 თვის შემდეგ აღმოაჩინეს, რომ ის მათი სტუდენტი არ იყო, ფული არ ჰქონდა გადახდილი. ამ 2 თვეში დათოს არაერთი წიგნი ხვდა წილად. 2 თვის თავზე კი რას იზამდა? ფულიც შემოელია და უკან გამოუყვა გზას. მეორედ რამდენიმე წლის შემდეგ მოხვდა ამერიკაში.

“პირველად რომ ვიყავი, მაშინ დავამყარე კონტაქტები. კომუნიკაბელური ვარ, საზღვარგარეთ მესხმება ფრთები, აქ სრული შეგრძნება მაქვს, რომ ფრთებს მაჭრიან. იყო ასეთი ფონდი- “არტს ლინქ პროგრამ”, რომელიც აფინანსებდა ხელოვნების წარმომადგენლებს პოსტსაბჭოთა ქვეყნებიდან, 5 ათას კაცში გავიმარჯვე. 2-თვიან სტაჟირებაზე ვიყავი თეატრში “ნიუ-იორკ სიეთა ვორკშოპ”, ძალიან კარგი თეატრია, მუდმივი დასი არ ჰყავთ, აქ განხორციელებულ სპექტაკლებს ყიდიან და ბროდვეიზე დგამენ. გამაგზავნეს იელის უნივერსიტეტში, სადაც საუკეთესო გამნათებელი ჯენიფერ ტიფტონი მიტარებდა ლექციებს. მოვხვდი ამერიკის თეატრის მოღვაწეების ეპიცენტრში, პატარა სპექტაკლიც დავდგი ამ სტაჟირების დროს, მერვე ავენიუსა და 44-ეს კუთხეში, “ფლეი ტაიმს სტუდიო”-ში. სპექტაკლი მოეწონათ და პირველად ვიგრძენი, ჩემი შრომა დააფასეს. იცი, რა ბედნიერებაა, არაფერი რომ არ იციან შენ შესახებ და მხოლოდ შენი გაკეთებული საქმით რომ მოგაქცევენ ყურადღებას. საქართველოში ყოველთვის სუყო ვიყავი, მიშას მოწაფე, ამის შვილი, იმის შვილი, როგორცაა. იქ არავინ არ იცის, ვინ ხარ. ვერც ხვდებიან, რა ქვეყნიდან ხარ და უცებ მხოლოდ იმის გამო რომ მოგაქცევენ ყურადღებას, რომ კარგი სცენა გამოგივიდა, ძალიან დიდი სიამოვნებაა”.

შემდეგ იყო სტაჟირება “ინგლიშ ნეიშენალ ოპერაში”.

“ეს არის მეორე ოპერის თეატრი ქვეყანაში. იქ უფრო მაინტერესებდა მუშაობა, რადგან ეს თეატრი არაა სუბსიდირებული და მთლიანად შემოსავალზე, მოგებაზეა ორიენტირებული, სპექტაკლებიც არაა ისეთი კლასიკური, ავანგარდულია, გაკვირვებაზე ორიენტირებული- განსხვავებული ვიზუალით, განსხვავებული ინტერპრეტაციით. ყველანაირად ცდილობენ ყურადღების მიქცევას და სულ სხვა გამოცდილება აქვთ დაგროვილი. ამიტომ ძალიან საინტერესო იყო ჩემთვის იქ სტაჟირება. მინდოდა, კომერციული მხრიდან დამენახა ხელოვნება. ვიცი, რომ საჭიროა, დრო მოვა და აღარ მისცემენ თეატრებს ფულს, უნდა გქონდეს ცოდნა, როგორ მოაგვარო, არ ჩამორჩე. მინდა გითხრათ, ძალიან წამადგა იქ მიღებული ცოდნა. იქ ყოფნის დროს ხშირად დავდიოდი ნაციონალური თეატრის სტუდიაში, ძალიან დავმეგობრდი სიუ ჰიგინსთან, რომელიც მართავდა სტუდიას. დავბრუნდი საქართველოში, ერთ დღესაც დამიკავშირდა ერთ-ერთი ჩვენი საერთო მეგობარი, ჩქარა მოდი, პიტერ ბრუკმა აგიყვანაო, არადა მე უკვე თბილისში ვიყავი, იმას იქ ვეგონე ისევ. კიდევ კარგი, ერთწლიანი ვიზა მქონდა ინგლისის, მხოლოდ გზის ფული მჭირდებოდა, თორემ იქ დათო პაპავა მეგულებოდა, ჩემი მეგობარი, რომელიც სამ გაჩერებაში ცხოვრობდა. თან კვირაში 500 ფუნტს გვაძლევდნენ. ნასესხები ფულით გავფრინდი ლონდონში სასწრაფოდ. 1999 წლის ბოლო იდგა, აქ საშინელი სიტუაცია იყო, უშუქობა, საბურავებს წვავდნენ ქუჩებში... პიტერ ბრუკთან ჩემი მოხვედრა იყო რეზულტატი ჩემი წვალებისა. არავისთან მიმიღია ასეთი დიდი სიამოვნება, როგორც მასთან ურთიერთობაში, მუშაობაში მივიღე. მის სპექტაკლშიც კი ვითამაშე. იმ სპექტაკლში ხდებოდა ცნობილი რეჟისორების ნამუშევრის გაანალიზება, ჩანაწერების მიხედვით ცოცხლდებოდა მათი ნამუშევრები, მე მეიერჰოლდის ჩანაწერს ვაცოცხლებდი.

_ რა მოგცა ბრუკთან გატარებულმა 2-მა თვემ?

_ შემცვალა საერთოდ, რადიკალურად შემცვალა. როგორც გურუმ, შეიძლება ითქვას, რელიგიური სიმშვიდე მომცა. მასთან ურთიერთობამ საბოლოოდ დამარწმუნა, რომ სწორედ ადამიანის შესწავლაა უმთავრესი ხელოვნებაში და არა ვინმეს გართობა და რაღაც სისულელეები. დადგმა, ხალხის გართობა არის მეორეხარისხოვანი, თუ მკვლევარი ხარ და იკვლევ ადამიანს, მის სულს.

_ როგორი მსახიობები არ გიყვარს?

_ უნიჭო არაფერში არ ვარგა. არ მიყვარს გოიმები, უგემოვნოები, გაუნათლებლობა მაღიზიანებს. მკვდარი, პროგნოზირებადი ადამიანი არ მაინტერესებს, განსაკუთრებით მსახიობი. ვერ ვიტან ეგოცენტრიზმით აღსავსე მსახიობს, საკუთარ თავზე რომ არის შეყვარებული.

_ 9 წელი ოპერის დირექტორი იყავი, როგორ ცხოვრობ დღეს ოპერის გარეშე?

_ მე ოპერის გარეშე ცხოვრება არც შემიძლია და არც ვცხოვრობ, დაფუძნებული მაქვს საერთაშორისო ფონდი “საქართველოს ნაციონალური ოპერა”, რომელიც თანამედროვე ქართული ოპერების შექმნაზეა ორიენტირებული, მომავალში მინდა თეატრად ვაქციო, საკუთარი შენობით, დასით და ა.შ. მინდა, რომ ქვეყანაში არსებობდეს ალტერნატიული საოპერო თეატრი, მცირე გაბარიტებით, მაგრამ ხარისხიანი. საზამთრო იმხელაა და ღირს სამი ლარი, ბრილიანტი ერთი ბეწოა და ღირს ძალიან ძვირი. შეურაცხყოფას კი არ ვაყენებ ოპერას, უბრალოდ, იმის თქმა მინდა, რომ შეიძლება პატარა იყოს და ბევრი კარგი რაღაც გააკეთოს.

_ ანუ აკეთებ ერთგვარ ამბიციურ განაცხადს, თეატრად როდის იქცევა?

_ მიმდინარე პროცესია. შენობის მშენებლობის თანხების დაგროვებაზე ვარ გადასული, რომ მქონდეს პატარა შენობა და შემდეგ უკვე პერმანენტული ორკესტრი, რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია. მინდა, რომ დამოუკიდებელი და კერძო იყოს, რომ მერე კიდევ ერთმა ახალმა პრემიერ-მინისტრმა ვერ მოახერხოს ჩემი განთავისუფლება.

_ იყო თუ არა პოლიტიკური მოტივი შენს განთავისუფლებაში?

_ ვერ ვიტყოდი... პოლიტიკურიც კი არ იყო, იმდენად მდაბიო და ულაზათო რაღაც ხდებოდა. პოლიტიკური რატომაა? “ნაციონალურ მოძრაობასთან” ჩემზე ბევრად უფრო დაახლოებული პირები დარჩნენ თანამდებობებზე.... რუსთაველზე ომი იყო, უშუქობა ქვეყანაში, მიშა თუმანიშვილი რომ გვეუბნებოდა და გვიმეორებდა, ჩემი პედაგოგებისგან მახსოვს, დასრულდება ომი და თქვენი პროფესია დასჭირდება ხალხსო. მე ამ იმედით ვცოცხლობდიო. გვეუბნებოდა თუმანიშვილი და ჩვენც გვჯეროდა, რომ გაივლიდა ის წლები და ჩვენი სწავლა, პროფესია ხალხს დასჭირდებოდა და ვიქნებოდით მოთხოვნადი. ასეც მოხდა, დავჭირდით. ახლა ისევ აღარ ვჭირდებით. ალბათ, დროა, ისევ ვისწავლო... თუმცა, ვერ დავიწუწუნებ, ვერ ვიტყვი, რომ უყურადღებოდ ვარ, ბევრმა თეატრმა შემომთავაზა სამხატვრო ხელმძღვანელობა, რუსთაველის თეატრის დირექტორადაც ხომ დამნიშნეს...

_ რატომ არ დასთანხმდი?

_ არ შემიძლია და არ მინდა, ვითანამშრომლო ხალხთან, რომელმაც ჩახერგა გზა ევროპისკენ. მინდა, რომ ყველამ დააფიქსიროს, რომ მე არ ვასოცირდები ამ ხალხთან, ვინც თავისი უცოდინრობისა თუ არ ვიცი, რის გამო, კანონში ცვლილებებით, დაღუპა ქართული თეატრი. როდესაც გაიძახი, რომ ევროპაში გინდა, ხელს აწერ საერთაშორისო ხელშეკრულებებს და შემდეგ იღებ კანონს, რომლითაც საბჭოთა კავშირში აბრუნებ ქვეყანას... მე არ გავხდები ამ პროცესის მონაწილე. ჩემი ცოდნა საჭიროა მაშინ, როცა ევროპასთან გაქვს კავშირი, თორემ ჩემი ცოდნა საბჭოთა კავშირში რა გამოსადეგია. შეიძლება თეატრის კანონში შეტანილი ცვლილებები ვიღაცისთვის წვრილმანია, ჩვეულებრივი რიგითი კანონია და არც აინტერესებს, კარგი იქნება თუ ცუდი, მაგრამ ჩემთვის ეს წვრილმანი მთელი ცხოვრებაა...

რეზო შატაკიშვილი, გაზეთი „პრემიერი“

FaceBook