ეპისტოლე, როგორც საზოგადოებრივი დეგრადაციის მატიანე

ეპისტოლე, როგორც საზოგადოებრივი დეგრადაციის მატიანე; მამა გაბრიელი და მოგვთა ძღვენი; ოცნების ხიბლი; საჯარო რეესტრი და წარსულის ქარიშხალი.

ყოველწლიური საშობაო ალილო ამჯერად ინციდენტით აღინიშნა. როგორც ჩანს, პირველად მთელი იმ ხანმოკლე პერიოდის განმავლობაში, რაც ეს ტრადიცია მკვიდრდება, მართლმორწმუნე მშობლები დაუპირისპირდნენ ქალბატონს, რომელსაც ხელში მცირე ფურცელი ეკავა წარწერით: "სინჯარაში ჩასახული ბავშვიც ბავშვია!"

ნამდვილად არ არის გამორიცხული, იმ ასეულობით მშვენიერ და სიცოცხლით სავსე ბავშვს შორის, რომლებიც თავისი ცხოვრების პირველ მნიშვნელოვან გზას გადიოდნენ, სუროგატული და ხელოვნური ჩვილებიც იყვნენ. და არც ის გამოვრიცხოთ, რომ ყველაზე მეტი აგრესიით დემონსტრანტი ქალბატონის მიმართ სწორედ მათი მშობლები გამოირჩეოდნენ. ეს ცნობილი სოციოფსიქოლოგიური ფენომენია, კარგა ხნის წინ შესწავლილი და შესაბამისად აღწერილიც, მეტ-ნაკლები წარმატებით, მხატვრულ ნაწარმოებებში.

პატრიარქის ყოველწლიურ ეპისტოლეებს თუ გადავხედავთ, იოლად შევნიშნავთ, რომ წლიდან წლამდე სულ უფრო დაბეჯითებითი და კატეგორიული ხდება. ყურადღება კი ნამდვილად არ აკლია, რაც ეკლესიის მზარდი გავლენის ეკვივალენტურია. მაგრამ შინაარსობრივად, ზოგჯერ სერიოზული კითხვებიც წარმოიშობა. ამასთანავე, ცოტა არ იყოს კომიკური ელფერიც გაკრთა მას შემდეგ, რაც შვეიცარიაში მოღვაწე ერთმა ქართველმა მეცნიერმა გაიხსენა, რომ შორეულ 1988 წელს, თბილისში რეპროდუქციის თაობაზე გამართული მსოფლიო კონგრესის მსვლელობისას, შეხვდა ქართული მართლმადიდებელი ეკლესიის საჭეთმპყრობელს და მან მიუგო, რომ არაფერი აქვს ხელოვნური განაყოფიერების საწინააღმდეგო, თუკი მშობლები ჯვარდაწერილნი არიან.

ეს იმდენად ფუნდამენტური საკითხია, რომ აქ რაიმე "ევოლუცია"გამორიცხულია. უფრო სხვა ფენომენთან გვაქვს საქმე: 1988 წელს ეკლესიის პოზიცია სრულიად განსხვავებული იყო. და არა მხოლოდ იმდროინდელი საერო ხელისუფლების ანტიეკლესიურობის გამო. სინამდვილეში, გვიანბრეჟნევის ხანიდან დაწყებული, მით უმეტეს გორბაჩოვის დროს, ქართველი კომუნისტები უკვე განსაკუთრებული პირმოთნეობით გამოირჩეოდნენ რელიგიური თემატიკისა და სასულიერო ძალაუფლების მპყრობელთა მიმართ, რაკი ცხოველურად უტყუარი ალღოთი იგრძნეს, საქმე საითაც მიდიოდა. ამიტომ პატრიარქის მაშინდელი ლიბერალური პოზიცია არა ხელისუფლების რიდით, არამედ უფრო საზოგადოების არაეკლესიურობით, ანუ ბევრად უფრო მეტი ლიბერალურობით იყო გამოწვეული.

საოცარი პარადოქსია: კომუნისტური რეჟიმი ახლახან იწყებს დაშლას, ისევე, როგორც მისი შემოქმედი იმპერია, ხოლო საზოგადოება ბნელი დოგმებისგან ბევრად უფრო თავისუფალი და ლიბერალურია, ვიდრე დღეს – დამოუკიდებელ, გაეროს წევრ და ევროპასთან ასოცირებისთვის მზადმყოფ საქართველოში.

ისე, რა ამის პასუხია და ზოგადად, ინფანტილიზმიც ქართული თვისებაა. განსაკუთრებით მათთვის, ვინც "არა პურითა ოდენ". ამ დებულების ჭეშმარიტებას იგივე 25 წელი ადასტურებს, რაც იმ ეპოქიდან გავიდა.

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ბოლო ეპისტოლემ უკვე სულ სხვა კონტექსტში გაიჟღერა და ინტელექტუალურ ცდომილებათა მთელი კასკადიც გამოიწვია. განსაკუთრებით იმ ჩვენებურ "ექსპერტთა"მხრიდან, რომელთაც ზოგადად ახასიათებთ და სჩვევიათ, მარტივი სქემებით ოპერირება ნებისმიერი რთული პრობლემის ახსნისას. აი, ვთქვათ, ასეთი სქემა: "განსხვავებით ქართული ეკლესიისგან, რომის კათოლიკური ეკლესია ხელოვნურ განაყოფიერებას კი გმობს, ოღონდ ამგვარად გაჩენილ ბავშვებს არ წყევლის და მათ დამნაშავეებად არ მიიჩნევს, ანუ არჩევანის თავისუფლებას თვით ოჯახს (დედ-მამას) უტოვებს".

მერედა, სად თქვა პატრიარქმა, რომ ბავშვია დამნაშავე, მით უმეტეს, ვინ როდის მოითხოვა უწესოდ გაჩენილ ჩვილთა კოცონზე დაწვა? არამც და არამც. მან მხოლოდ ის აზრი "დადო"(ჩვენში დამკვიდრებული ტერმინოლოგიით, როგორც ხშირად ამბობენ, "პენალი დადო მეორე ტაიმში"), რომ ამას ეკლესიის კურთხევა არ ექნება. მორჩა და გათავდა! აბა, რა უნდა იქადაგოს ორთოდოქსული, ანუ მართლმადიდებელი ეკლესიის მოძღვარმა? რა თქმა უნდა, მისი პოზიცია ბევრად ბუნებრივი და სწორედაც ორთოდოქსულია, ვიდრე 25 წლის წინანდელ ინტერვიუში. ოღონდ საქმეც ისაა, რომ ჯანსაღი საზოგადოება თავად აწესებს ნორმას, რას მიიღებს და რას _ არა; რას ჩათვლის სარგოდ და რას _ არა. აქ არის სწორედ ეკლესიისა და სახელმწიფოს (ანუ მისი შემოქმედი საზოგადოების) გამიჯვნის ეთიკური წინამძღვარი. კონკრეტულ შემთხვევაში: "ეკლესია მომიწოდებს, მაგრამ მე მოვიქცევი ჩემი ინტერესებისა და რწმენის შესაბამისად. თუ ეკლესია ამ რწმენას არ იზიარებს, მით უარესი მისთვის: მაშინ ვიპოვი ალტერნატივას!"

ასეა ყველა ევროპულ ქვეყანაში და სწორედ ამიტომ ვერ ბედავს იქ ეკლესია, ესოდენი კატეგორიულობით შეეხოს ეთიკურ საკითხებს, რაკი ნორმალურ სახელმწიფოში ალტერნატივას ვერავინ აკრძალავს, თორემ ფანატიკოსები განა რომის ტაძრებში არ არიან?

მაგრამ ჩვენში ხომ ყველაფერი პათოლოგიურად განვითარდა ბოლო 25 წლის განმავლობაში? პათოლოგიაა, აბა, რა არის, როცა გვიანკომუნისტური ქართული საზოგადოებაც კი, როგორც ითქვა, უფრო მეტად ლიბერალური იყო. იმდენად, რომ მოძღვარსაც აიძულებდა, ლიბერალური პოზიცია დაეკავებინა! მას შემდეგ კი, პრეზიდენტიდან პრეზიდენტამდე და მთავრობიდან მთავრობამდე მძლავრი ნაბიჯებით მივიწევთ სრული ობსკურანტიზმისკენ.

მამა გაბრიელის საფლავის გარშემო დატრიალებული ცოდვა-მადლიც ამის მაჩვენებელია. სასწაულმოქმედი ბერის საფლავზე ათეულობით ათასი ადამიანის მისვლა იმის სიმპტომია, რომ პირველად საქართველოს ისტორიაში (ალბათ, შუა საუკუნეების ჩათვლითაც კი) ქრისტიანობა მართლა ხდება ჭეშმარიტად სახალხო რელიგია, რაკი ამ მადლზე ლაპარაკობენ ყველგან: სტუდენტურ აუდიტორიებშიც და მოდურ კაფეებშიც. ოღონდ, რუსული მართმადიდებელი ეკლესია (როგორც ჩანს, მეტი რესურსების წყალობით) ამ განწყობათა ექსპლოატირებას უფრო წარმატებით ახერხებს: ამას წინათ ათონის მთიდან ჩამოასვენეს და მოსკოვის ქრისტე-მხსნელის ტაძარში დაასვენეს მოგვთა ძღვენი. არათუ ათეულობით, არამედ ასეულობით ათასი რუსი ჩადგა რიგში, როგორც თავის დროზე ლენინის მავზოლეუმთან იდგა, რათა სიწმინდისთვის ნატვრა ჩაეთქვა და ბევრი მათგანი, ალბათ, ახალ მაცივარსაც სთხოვდა. უფრო ხშირად, ვიდრე ეკლესიური წესით ბავშვის ჩასახვას.

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

"ოცნების"მთავრობამ თუკი რამ ისწავლა სააკაშვილის ხელისუფლებისგან, სწორედ ეკლესიისადმი პიიტეტია. თითო-ოროლა გამონაკლისის გარდა, რომლებიც უფრო წესს ადასტურებენ, უმაღლესი საერო იერარქია ერთხმად აღფრთოვანებულია. ეს არც არის გასაკვირი, რაკი ჯერ ხელისუფლებაში ხეირიანად არ მოსულან და ისეთ შეცდომებს უშვებენ, წინამორბედებს შეიძლება გაასწრონ კიდეც.

საკმარისია დავასახელოთ გენერალ იმერლიშვილის Iპჰონ-თან დაკავშირებული სკანდალი. როგორც ჩანს, ამ ქალბატონს გულწრფელად ჰგონია, რომ, თუ არაფერს დამალავს და კანონს არ დაარღვევს, ამით პოლიტიკურ პრობლემებს არ შეუქმნის არც საკუთარ თავს და არც მმართველ კოალიციას. არადა, სწორედ ამგვარი ვითომ "წვრილმანებით"დაგროვდა, დაგროვდა წვეთ-წვეთად, წლების განმავლობაში ის, რამაც ბოლოს გადმოხეთქა წინა ხელისუფლებას დროს 2012 წელს, თორემ სააკაშვილის ყველა ცალკე აღებული "წვეთიც"თითქოს სრულიად კანონიერი იყო და არც ერთ დაწერილ სიტყვას არ არღვევდა.

აქ ყველაზე საინტერესო მაინც ფსიქოლოგიაა და არა პოლიტიკური განზომილება: დალოცვილო, ოფიციალური მილიონერი ხარ (ღმერთმა შეგარგოს) და რა მოხდება, საკუთარი ხარჯით იყიდო ის Iპჰონ, თუკი მართლა საქმისთვის გჭირდება? ან მაკინტოში? დავიჯეროთ ერთი წუთით, რომ Nოკია ან DEL ნაკლებ მოხერხებულია მაღალი სახელმწიფოებრივი ამოცანების შესასრულებლად, მაგრამ თუნდაც პოლიტიკური მიზანშეწონილობისა და Pღ-ის გამო ხომ შეიძლება საკუთარ მილიონებს ათასი დოლარი მოაკლო და ისე იყიდო?

საოცარი ისაა, რომ მიშა საწყის ეტაპზე მაინც ითვალისწინებდა ამ მოსაზრებებს და ეკონომკლასით დაფრინავდა, ხოლო ბიზნესჯეტი მხოლოდ მმართველობის დასალიერს შეირგო. ესენი კი დღესვე... ახლავე... არიქა... და სულაც არ ანაღვლებთ, რომ Pღ-ომს უკვე აგებენ, რაკი მათი გათვლებით, იმგვარ დევალვაციამდე, როგორიც სააკაშვილს დაემართა, კიდევ მრავალი წელია.

ჩვენი ხალხის ფსიქოლოგიის გათვალისწინებით, ალბათ, არც ცდებიან, მაგრამ თვით ტენდენცია რატომ არ აღელვებთ? ხომ შეიძლება, მცირედ მაინც შეიკავო თავი იმ დროს, როცა ხალხი, სინამდვილეში, ეკონომიკის ჩაფლავებასაც კი გპატიობს?!

ისე, როდესაც მიშა ჩჰალლენგერ-ს ყიდულობდა, მთლიანი შიდა პროდუქტის ზრდის ტემპი 11% იყო. ახლა, როცა ეროვნული უშიშროების საბჭოს მდივანი Iპჰონ-სა და თოყოტა Lანდ ჩრუისერ Pრადო-ს იძენს გადასახადის გადამხდელთა ფულით (აბა, ფანრიანი "ნოკია", ან თუნდაც ML-ი რაში გამოადგება ეროვნული უშიშროების ინტერესებს?), GDP სულ 1,5%-ია. ესეც უკეთეს შემთხვევაში.

ხოლო ციფრები, ისევე, როგორც ფაქტები, ჯიუტი რამაა: "ეკონომიკა გავათავისუფლეთ და მან კლება ამიტომ დაიწყოო", ამ ლოგიკას ვერც ხალხი აღიქვამს და ვერც სპეციალისტები. არადა, მდგომარეობა თვიდან თვემდე უარესდება და მითიური "თანაინვესტირების ფონდიც"სადღაც ყოფილი საშუალო სკოლის დერეფანშია ჩარჩენილი.

თუ წელს ეკონომიკური ვითარება შესამჩნევად მაინც არ გაუმჯობესდა (არსებით გაუმჯობესებას არავინ ითხოვს), მაშინ გენერალ იმერლიშვილის Iპჰონ-5 უფრო სწრაფად იქცევა პოლიტიკურ ფაქტორად, ვიდრე პრეზიდენტ სააკაშვილის ბომბარდიერ-ი

როგორც ჩანს, ხელისუფლება ამაზე ჯერჯერობით არ ნაღვლობს და ზანტად, ანუ გამარჯვებულის სიზარმაცით სრულიად ბრიყვულ PR აქციებს ახორციელებს ექსპრეზიდენტისა და მისი გუნდის წინააღმდეგ.

მაგალითად, ნუთუ ვინმე ჭკუათმყოფელს სერიოზულად ჰგონია, რომ იუსტიციის სახლის აღდგენის აშკარად ხელოვნური გაჭიანურებით მიშას აყენებენ ზიანს? ათასობით ადამიანი, "ისევე, როგორც შევარდნაძის დროს", იძულებულია, ატალახოს მარჯანიშვილის მეტროსთან მდებარე, ძველი, აშმორებული რეესტრის დერეფნები, სადაც არც ნომრებია, აღარც ტაბლოები და აღარაც არაფერი, რაც მიშას იუსტიციის სახლში იოლად შეჩვევადი იყო.

"ეს რა აშენებული იყო, ერთმა ქარიშხალმა დაანგრიაო". ასეთი არგუმენტი ერთ დღეს კი გაჭრის, მეორე დღესაც, მაგრამ ერთი კვირის, მით უმეტეს ერთი თვის თავზე ადამიანები უკვე იმას ადარებენ, რა გარემოშიც ახლა(!) უწევთ ელემენტარული ცნობების აღება და ამბობენ კიდეც, რომ იუსტიციის სახლი "ოცნების ქარიშხალმა"დაანგრია, რომელმაც საქართველო კოშმარად მივიწყებულ ბიუროკრატიულ დერეფნებში დააბრუნა.

ნუ გაითვალისწინებთ ამგვარ "წვრილმან სისულელეებს"და მალე მოგეღებათ ბოლო!

ზურაბ ღოღობერიძე, გაზეთი „პრემიერი“

FaceBook