დემურ გიორხელიძე: “მიზერულია საქართველოს ეკონომიკა”

“რომელ სოციალურ ვალდებულებაზეა საუბარი ქვეყანაში, როცა ადამიანს სამასხრო 150 ლარი აქვს პენსია”

“პრემიერს” ესაუბრა ექსპერტი ეკონომიკის საკითხებში დემურ გიორხელიძე:

_ თქვენ ჯერ კიდევ 2013 წლის დასაწყისში ხელისუფლების ყურადღებას მიაპყრობდით ცალკეულ საკითხებზე და აღნიშნავდით, რომ მათი გადაწყვეტის გარეშე შესაძლოა, ქვეყანა საბიუჯეტო კრიზისის წინაშე აღმოჩენილიყო. ამჟამად ჩვენ ბიუჯეტში დაახლოებით 800-მილიონიანი გარღვევა გვაქვს. რა არის აღნიშნულის კონკრეტული მიზეზი და არსებობდა თუ არა ამ ვითარების თავიდან აცილების შესაძლებლობა?

_ იმ მდგომარეობაში, რა მდგომარეობაშიც ჩვენ ახლა ვიმყოფებით, მთავარია, ადამიანებმა საქმიანობა დაიწყონ. ხელისუფლებამ კი ხელი უნდა შეუწყოს მცირე და საშუალო ბიზნესის განვითარებას, რადგანაც სწორედ ეს არის დასაქმების უზრუნველყოფის ერთადერთი გზა.

მაგრამ, როდესაც თვეები გადის და მცირე და საშუალო ბიზნესი სულს ღაფავს, როდესაც არ იცვლება გარემო, როდესაც ისევ დომინირებენ წინა ხელისუფლების მიერ შექმნილი მონოპოლიები, რომლებიც იმპორტზე არიან ორიენტირებულნი და საერთოდ არ აინტერესებთ ადგილობრივი წარმოება, როცა არსებობს მახინჯი საბანკო სისტემა, რომელიც ფულს არ გასცემს ეკონომიკაში და შეკრულია პრივილეგირებულ ჯგუფებთან და არ დაუშვებს ახალი კონკურენტუნარიანი ჯგუფების გაჩენას _ ასეთ პირობებში ხელისუფლება მოქმედებს ხისტად და აწესებს თამაშის საერთო წესებს. აწესებს გარემოს, რომელშიც კონკურენციის მაღალი ხარისხია და სადაც ადამიანებს შეუძლიათ თავიანთი ინტერესების დაკმაყოფილება საკუთარი პროექტების რეალიზაციის გზით. მაგრამ ამის არანაირი საშუალება ქვეყანაში არ არის და, ბუნებრივია, ეკონომიკაც ვერანაირად ვერ განვითარდებოდა.

_ რატომ არ გადადგა ხელისუფლებამ სათანადო ნაბიჯები ამ ყველაფრის უზრუნველსაყოფად?

_ საქმე ისაა, რომ ქვეყანა სისტემური კრიზისის პირობებშია და ეს მოითხოვს სხვანაირ _ კომპლექსურ მიდგომას, ერთიან სტრატეგიასა და არა ცალკეულ ინიციატივებს, ცალკეული სამინისტროების მხრიდან. შესაბამისად, ერთ-ერთი მიზეზი სტრატეგიის არარსებობაა...

_ თქვენ ბრძანეთ, რომ დომინირებენ წინა ხელისუფლების მიერ შექმნილი მონოპოლიები. რამდენად სწორია ბიზნესში იმაზე აპელირება, რომელი ბიზნესმენი ვის უჭერს მხარს არჩევნების დროს. რა შუაშია ეს, ზოგადად, ეკონომიკურ კრიზისთან? ბიზნესმენს ხომ უნდა, ნებისმიერი ხელისუფლების პირობებში წარმატებული იყოს?

_ საქმე ის არის, რომ ხელისუფლება, თუ ჩვენ დასავლური ტიპის სახელმწიფოს ვაშენებთ, ადამიანების დიფერენციაციას არ უნდა ახდენდეს იმის მიხედვით, არჩევნების დროს რომელ პოლიტიკურ პარტიას უჭერდა მხარს ესა თუ ის ბიზნესმენი. მაგრამ საქართველოში ბიზნესი ყოველთვის ხელისუფლების გავლენის ქვეშ იყო და არ ჰქონია საკუთარი თვითორგანიზაციისა და თუ გნებავთ, საკუთარი სოციალური პასუხისმგებლობის განცდა.

ბიზნესმენები უფრო ხელისუფლების მსახურები იყვნენ ყოველთვის, ვიდრე დამოუკიდებელი ძალა, რომელიც თავისი მოქალაქეობრივი და საქმიანი ინტერესების ერთმანეთთან კოორდინაციით ახორციელებს და ახდენს ზეწოლას ხელისუფლებაზეც და გავლენის სხვა ჯგუფებზეც. თან ისე, რომ მიღწეულ იქნას შედეგი. მაგრამ ამის ნაცვლად, ბიზნესი მზად არის, მორჩილი იყოს, ოღონდ ხელისუფლებისგან კეთილგანწყობა მიიღოს. ეს არის ყველაზე დიდ სისუსტე ქართული ბიზნესისა. მოდის ახალი ხელისუფლება, ის გადაანაწილებს ქონებას, შემდეგ ახალი მოვა და ის ისევ ანაწილებს. ასეთ შემთხვევაში ბიზნესი არ ყალიბდება სოციალურ ძალად.

_ 2014 წლის ბიუჯეტს უკვე უწოდეს სოციალური ბიუჯეტი, მაგრამ გაუძლებს ბიუჯეტი ამდენ სოციალურ ვალდებულებას და რის წინაშე შეიძლება მომავალი წლის ამ დროს აღმოვჩნდეთ?

_ ეს არის ჯოხი ორი ბოლოთი, რომელსაც როგორც გინდა, ისე მოიხმარ. რომელ სოციალურ ვალდებულებაზეა საუბარი ქვეყანაში, როცა ადამიანს სამასხრო 150 ლარი აქვს პენსია და ის სოციალური დახმარებები, რომელიც არსებობს, არის მიზერული. ადამიანს საარსებო მინიმუმს, შემოსავლის უზრუნველყოფის საშუალებასაც კი არ აძლევს.

სოციალური ვალდებულები კი არ არის ბევრი, არამედ მიზერულია საქართველოს ეკონომიკა. კატასტროფული ეკონომიკა გვაქვს. მომავალ წელს თუ 5%-იანი ზრდა იქნა, საქართველოს ბიუჯეტი წლის ბოლოს იქნება 17 მილიარდ 300 მილიონი. ანუ საშუალოზე უფრო სუსტი ერთი ამერიკული ფირმის ბრუნვა წლის განმავლობაში. ამიტომ ეკონომიკა თუ არ გაიზარდა, მუდამ ასეთ მდგომარეობაში ვიქნებით. თქვენ წარმოიდგინეთ, 2014 წლის ბიუჯეტში 50% ხარჯებისა ეს არის აუცილებელი სოციალური გადახდები და განათლება. მეორე 50% კი ქვეყანას უნდა მოემსახუროს. აბა, მითხარით, ამ ქვეყანას რა პერსპექტივა შეიძლება ჰქონდეს?

_ ამ ფონზე ბიუჯეტში ადმინისტრაციული ხარჯები 127 მილიონითაა გაზრდილი...

_ საქმე ისაა, რომ ეს არის ერთ-ერთი, რაზეც შეიძლება საყვედური უთხრა მთავრობას. როდესაც ქვეყანაში ასეთი რთული მდგომარეობაა, ეს ხარჯები შეიძლებოდა ერთი წლით გადავადებულიყო. ასევე, გაუმართლებელია ბიუჯეტში დეფიციტის ზრდა თითქმის 3,3%-მდე მთლიანი შიდა პროდუქტისა, რადგან ეს არის სურვილი, დახარჯო იმაზე მეტი, ვიდრე გაქვს. სანამ ეკონომიკა ფეხზე არ დაგიყენებია, ამის სურვილი მაინცდამაინც კარგი არ არის. კიდევ ერთი _ 5%-იანი მშპ-ს ზრდის კვალობაზე ინფლაციის საორიენტაციო მაჩვენებელი _ 3,5%. ეს კი ძალიან მაღალი ინფლაციაა ასეთი დაბალი ზრდის შემთხვევისთვის.

ლაშა ნოდია, გაზეთი „პრემიერი“

FaceBook