ვალერი გელბახიანი: ღარიბაშვილი შეიძლება გახდეს ისეთი გმირი, რომელიც ჯერ არ გვყოლია საქართველოში

“თუ ერთმანეთში ვრიგდებით, მაშინ სასაცილოდ ნუ ვიხდით თავს”

“პრემიერს” ესაუბრა ვალერი გელბახიანი

_ შემდგომი ურთულესი ერთი წლის გათვალისწინებით შეიძლება ვთქვათ, რომ პრემიერი ღარიბაშვილი საქართველოს სხვა ყველა ყოფილ მეთაურთან შედარებით უმძიმესი არჩევანის წინაშე დგას. ვგულისხმობ იმას, რომ ევროპული არჩევანის პრინციპების ერთგულება დადასტურებულია, რასაც რუსეთი ასე ადვილად არ შეურიგდება და ოლიმპიადის შემდეგ ჩვენთვის მოიცლის... მას არა მხოლოდ პოლიტიკურად, პიროვნულადაც ბეწვის ხიდზე უწევს გავლა.

_ ღარიბაშვილი შეიძლება გახდეს ისეთი გმირი, რომელიც ჯერ არ გვყოლია საქართველოში და შანსი ამისა არის. მაგრამ შეიძლება პირიქითაც მოხდეს. არჩევანი ყველა შემთხვევაში მძიმე იქნება, ამაში გეთანხმებით.

_ პირდაპირ გკითხავთ, რამდენად გაკმაყოფილებთ ხელისუფლების პოზიცია “შერიგების”, ან გნებავთ რადიკალიზაციის (თუ ასეთ რამეს საერთოდ ხედავთ) მიმართულებით?

_ მე ამაზე მაქვს ძალიან მარტივი პასუხი. სამოქალაქო კოდექსში _ სამეზობლო სამართალში, ჩადებულია მეზობლების შორის თმენის ვალდებულება. მაგრამ ამ თმენას თუ არ აქვს პერსპექტივა და არ აქვს საზღვარი, მაშინ ცხადია, რომ კონფლიქტი სახეზეა. ასეა პოლიტიკაშიც. თუ ხელისუფლებას აქვს რაღაც ისეთი კონსტრუქცია, რომელიც ითვალისწინებს, რომ ამ საკითხების დალაგება შეიძლება რაღაც მომენტიდან და ამ მომენტს უნდა დაველოდოთ, ანუ ვიყოთ თმენის რეჟიმში, მაშინ ეს ყველაფერი შეიძლება იყოს გამართლებული.

არაერთხელ მითქვამს და ისევ გავიმეორებ _ ჩვენ რუსეთთან გვეწყება ძალიან სერიოზული საკითხების მოგვარების პირობები. ან ვამბობთ საბოლოოდ უარს მათთან ურთიერთობაზე და რასაც ხელი მოვაწერეთ ვილნიუსში, ვაგრძელებთ ამ გზას, ან არადა შევდივართ პირდაპირ კონფლიქტში. ამიტომ, მე არ ვიჩქარებდი _ თუ სახელმწიფოს ხელისუფლებას აქვს იმის ნება, განაცხადოს, რომ იცი, რა? ჩვენ თმენის რეჟიმში ვართ, მაგრამ სადღაც იწყება და სადღაც მთავრდება ეს მომენტი და მანამ მოთმინებაა საჭირო _ ჩვენ შეიძლება ამ მომენტს დაველოდოთ. მაგრამ თუ ეს ყველაფერი _ ეს თმენა უპერსპექტივოა და ტყუილია, ეს გამოჩნდება, როგორც კი ოლიმპიადა დასრულდება.

_ და თქვენ ხედავთ რაიმე პერსპექტივას?

მე არ ვარ ხელისუფლების წარმომადგენელი და არ ვფლობ ინფორმაციას, რა პერსპექტივა არსებობს. ამიტომ ვერაფერს ვიტყვი გარდა იმისა, რომ არის გარკვეული შესაძლებლობები, მაგრამ ნამდვილად არ გამოვრიცხავ, რომ ეს ყველაფერი უპერსპექტივოდ დასრულდეს.

_ გამოსავალი?

_ ჩვენ ვიცით, უარესი რა შეიძლება მოხდეს. მაგრამ თუ ჩვენი მთავრობა მოძებნის კონკრეტულ გეგმას, როგორ უნდა დაეხმაროს ევროპა და ამერიკა საქართველოს, რომ ასეთი მძიმე ვითარებიდან თავი დააღწიოს და გაუძლოს ამ ბრძოლას, მაშინ ეს ბრძოლა ჩიტის ბდღვნად ღირს. მაგრამ თუ მიგატოვა და გითხრა, შენ თვითონ გადაწყვიტე შენი პრობლემებიო, მაშინ რას გვერჩიან?

_ საზოგადოების ყურადღების მიღმა აღმოჩნდა ბატონი პაატა ზაქარეიშვილის ინიციატივა, რომ სახელმწიფო მინისტრს რეინტეგრაციის საკითხებში ეწოდოს “სახელმწიფო მინისტრი შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში”. რის მანიშნებელია ეს ინიციატივა? სახელმწიფო რეინტეგრაციაზე ამბობს უარს, თუ სხვა რამე ხდება?

_ რა ხდება ეს, პირველ რიგში, ავტორს უნდა ვკითხოთ. უნდა დასაბუთდეს, რამ გამოიწვია ეს აუცილებლობა. ეს უპორტფელო სამინისტროა, ანუ მას არ აქვს, ფაქტობრივად, საკუთარი სამსახურები თუ ორგანოები და მხოლოდ მინისტრია თავისი აპარატით წარმოდგენილი. პირადად მე მიმაჩნია, რომ ეს არის უსამინისტრო პორტფელი. აქ მთავარია, სახელი ცვლის თუ არა არსებითად შინაარსსა და იმ ფუნქციას, რასაც ეს სტრუქტურა ახორციელებს.

_ შეგაწყვეტინებთ, ბატონი ზაქარეიშვილის განვლილი განცხადებებიდან გამომდინარე, საინტერესოა, ეს ცვლილება ხომ არ არის სახელმწიფოს პოლიტიკისა და მიდგომების ცვლილებების მანიშნებელი ოკუპირებულ ტერიტორიებთან მიმართებაში?

_ ჩემი აზრით, ეს არის გაქცევა იმ პასუხისმგებლობიდან, რაც მას აკისრია. მას სურს, რომ იგივე მცოცავი ოკუპაციისა და ოკუპირებული რეგიონების პრობლემა მისი პრობლემა არ იყოს. თუ სამინისტროს ერქმევა შერიგების, მაშინ ე.წ. საზღვრის საკითხი მისი ფუნქცია არ იქნება და მას ვერავინ დასდებს ბრალს, რატომ არ რეაგირებს ამ საკითხებზე. ამიტომ ზაქარეიშვილი ეძებს პირად გამოსავალს. თქვენ სწორად მიანიშნებთ, როდესაც ხდება მცოცავი ანექსია და იქ გამართლების ელემენტები უფრო მეტია სახელმწიფოს მხრიდან, ვიდრე რეაგირება და დაგმობის ელემენტები, ცხადია, პასუხისმგებლობის მომენტები დგება _ ვიღაცამ პასუხი უნდა აგოს. ამიტომ, ამ კუთხით თუ შევხედავთ, პოლიტიკოსი გამოსავალს ეძებს და სახელის გადარქმევით თავის გადარჩენას ცდილობს. მაგრამ ცოტა სასაცილო ხომ არ არის ეს, თუ სახელმწიფოებრივად შევხედავთ? ცოტა ცინიზმიც ხომ არ ახლავს? ანუ შენ რომ გადარჩე, ამისთვის სახელმწიფოს ღუპავ? ანუ ეს კითხვებიც არსებობს. რეინტეგრაციას რომ შერიგებას არქმევს, გვაძლევს გარანტიას ბატონი ზაქარეიშვილი, რომ ოსებს ან აფხაზებს შეგვარიგებს? თვითონ შეურიგდეს ერთ რომელიმე აფხაზს ან ოსს პირადად და გვანახოს მაგალითი, რომ ეს არის შესაძლებელი. ასე თვალებში ნაცრის შეყრა არავისთვის არ შეიძლება.

_ ჟურნალისტმა დემის პოლანდოვმა ზაქარეიშვილის ამ ინიციატივასთან დაკავშირებით დაწერა _ “შერიგება ხომ არა მხოლოდ “ვინმესთან”, არამედ “რაიმესთანაც” შეიძლება”. იყო ეს ერთგვარი ღია მინიშნება, საქართველო შეიძლება კავკასიაში არსებულ ახალ რეალობასაც შეურიგდესო?

_ სწორია, ეს კითხვა იარსებებს. შეიძლება საკითხი ასეც დავსვათ _ შერიგება თუ ეროვნული თანხმობა? თუ ჩვენ ვართ ერთიანი, მაშინ ყველანი უნდა ვიყოთ ერთიანი იმ პოზიციისა, რასაც საქართველო ირჩევს. გვინდა ევროპისკენ სწრაფვა _ ერთიანი უნდა ვყოთ ამაში. გვინდა რუსეთთან ესკალაცია _ ერთიანი უნდა ვიყოთ ამაშიც. გვინდა ჩვენი სუვერენიტეტის დაცვა _ ამაშიც ერთიანი უნდა ვიყოთ. შიგნით თუ ვიწყებთ მეხუთე კოლონის ძებნას, თუ ხელოვნურად ხდება ცალკეული ძალების მარგინალიზაცია, მაშინ აქ ეროვნულ თანხმობაზე საუბარი არ არის.

_ რადგან თქვენ თანხმობაზე ამახვილებთ ყურადღებას, მაშინ აქვე გაგახსენებთ, რომ სახელმწიფო მინისტრს ერქმევა _ “სახელმწიფო მინისტრი შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში”. ახლა გეკითხებით, როგორც იურისტს, სამოქალაქო თანასწორობის საკითხები ხომ სახალხო დამცველის კომპეტენციაა? სად და რა სფეროში იჭრება ბატონი ზაქარეიშვილი თავისი თანამდებობით, ჩემთვის ბოლომდე გაუგებარი რჩება...

_ გეთანხმებით, კანონმა უკვე განსაზღვრა და კომპეტენციები სხვადასხვა სახელმწიფო და არასახელმწიფო სექტორზე გადაანაწილა. მათ შორის ომბუდსმენს მიანიჭა ის უფლება, რომ ის იყოს ფხიზლად, რათა სამოქალაქო თანასწორობა იყოს დაცული. კონსტიტუციის მთავარი, ფუნდამენტური ღირებულება არის თანასწორობა. რამდენი ფუნდამენტური ღირებულება აქვს კონსტიტუციას, იმდენი სამინისტრო რომ შეიქმნას, ეს მაშინ სახელმწიფო კი არ იქნება, მჩხიბავის ფუნქციას შეიძენს. ამოცანაა, რომ სახალხო დამცველმა უნდა უზრუნველყოს სამოქალაქო თანასწორობა. ჩემი სურვილია პროცესი რეალურად დაიწყოს და არა ის, რომ რომელიმე მინისტრის ზურგი დამწვარი არ იყოს პოლიტიკური პასუხისმგებლობის სხივებით. ამიტომ დროა ინდივიდუალური სიბრტყიდან ამოვიტანოთ საკითხი უფრო სახელმწიფოებრივ სიბრტყეში. მოდით, ისიც ვთქვათ, ამ სამინისტრომ შეიძლება გადაჭრას ურთულესი საკითხი? ანუ კიდევ ერთხელ ვამბობ _ ეს რეალურად ხომ არც არის სამინისტრო. მაშინ მივცეთ ამ სტრუქტურას სერიოზული ფუნქციები _ გავაძლიეროთ, მივცეთ ინსტიტუციონალური ნაწილიც, დავაფუძნოთ ყველგან მისი წარმომადგენლობითი ორგანოები და რაც მთავარია _ შერიგებას უნდა ჰქონდეს გარკვეული სტიმულატორები. თუ ვინმეს უნდა ქაღალდზე დაიწეროს შერიგება, მაშინ ეს ყოველ წუთას შეიძლება _ წერო და იკითხო..

_ ისევე, როგორც ბედთან შერიგებაც შეიძლება. იმ ბედთან, რაც ამჟამად, ფაქტობრივი ვითარებიდან გამომდინარე გვაქვს, ანუ ვაღიაროთ რეალობა...

_ საქმეც ესაა, შეხედეთ რამდენი კითხვა დაბადა ამ ერთმა სიტყვამ _ შერიგება. არსებულ მდგომარეობას ვურიგდებით თუ ერთმანეთში ვრიგდებით? თუ ერთმანეთში ვრიგდებით, მაშინ სასაცილოდ ნუ ვიხდით თავს, ჯერ ჩვენ შევრიგდეთ და მერე სხვას ვუთხრათ, _ მოდით, და ახლა თქვენ შეგვირიგდით.

ესაუბრა გეგა სილაგავა, გაზეთი „პრემიერი“, 11-17 დეკემბერი

FaceBook