ლია ბედოშვილი: მეშინოდა, რომ ივანიშვილი პუტინის პროექტი იყო... პატარა ეჭვს მაინც ვიტოვებ

“დისიდენტები ჯეროვნად რომ დაფასებულიყვნენ, დღეს ჩვენი ხალხის გარკვეულ ნაწილს რუსეთისადმი ნოსტალგია არ გაუჩნდებოდა”

“პრემიერს” ესაუბრა პოეტი ლია ბედოშვილი:

_ ერთხელ თქვით, “ომში არ ეძახიან, ომში მიდიანო”. საქართველო დღესაც ომშია, რატომ აღარ მიდიხართ? რა თქმა უნდა, ომში შეიარაღებულ ბრძოლას არ ვგულისხმობ... საბჭოთა რეჟიმის დროს დისიდენტი და ეროვნული მოძრაობის აქტიური წევრი დღეს აქტიურობით აღარ გამოირჩევით...

_ საერთოდ, ძველი დისიდენტები, ვინც საბჭოთა კავშირი დაანგრია, დაგვივიწყეს, თითქოს გადაგვყარეს. მე არ ვამბობ, რომ ჩვენთვის რაიმე დივიდენდები უნდა ყოფილიყო. ეს სჭირდებოდა თავად სახელმწიფო პოლიტიკას. თუნდაც წინა ხელისუფლების დროს, დისიდენტები ჯეროვნად რომ დაფასებულიყვნენ, დღეს ჩვენი ხალხის გარკვეულ ნაწილს რუსეთისადმი ნოსტალგია არ გაუჩნდებოდა. ხაზი უნდა გასმოდა იმას, რა ხაფანგიდან გამოაღწია საქართველომ და რა იყო რუსეთი.  ჩვენი და შემდგომი თაობები, რაღაცნაირად ინფორმირებულები უნდა ყოფილიყვნენ, რას ვებრძოდით, რას ვეომებოდით. ეს უყურადღებობა დღესაც გრძელდება. მე ვიცი ამის მიზეზი _ დისიდენტი ყველა მთავრობისთვის საშიშია. დისიდენტი უდრეკია, მას პლასტელინად ვერ აქცევ, თავს ვერ მოუქონავ და ვერ მიიმხრობ. ნებისმიერი მთავრობის ოპოზიცია დღეს ხელფასს იღებს. კარგად მახსოვს, წინა ხელისუფლების დროს ოპოზიცია მიტინგებს რომ მართავდა, გამოდიოდნენ მისი ლიდერები ვილებიდან “მერსედესებით”, მიდიოდნენ ხალხივით ჩაცმულები, რომ ამ ხალხს დამსგავსებოდნენ, მერე კი უკან ბრუნდებოდნენ და ქურქებში ეხვეოდნენ. ჩვენ, დისიდენტები, საბჭოთა ეპოქაში წვალების, დამცირების მეტს არაფერს ვიღებდით, მაგრამ ჩვენ იდეისთვის ვიბრძოდით. ამიტომ არიან იმდროინდელი დისიდენტები ყველა მთავრობისთვის საშიშნი. ასეთი ადამიანები დღეს არავის სჭირდება.

_ ერთ-ერთ წერილში ამბობთ: “ვინც დისიდენტობის გამო მქირდავდა და ათვალწუნებით მიყურებდა, 80-იანი წლების ბოლოს ჩემზე ხმამაღლა და ენერგიულად გაჰყვიროდა, რომ თავს შესწირავდა საქართველოს თავისუფლებასო...” ვის გულისხმობთ? ხომ არ ფიქრობთ, რომ ასეთი ადამიანების წინ წამოწევის ფონზე თქვენი დუმილი დანაშაულია?

_ ადამიანების იმდენი თვალთმაქცობა ვნახე... განა მხოლოდ მაშინ შეიცვალეს შეხედულებები... როდესაც ეროვნული მოძრაობა ძალაში შევიდა, მათ დატოვეს კომუნისტური მანდატები, ისევ წინა ფლანგზე აღმოჩნდნენ და მართლაც ჩვენზე ხმამაღლა გაჰყვიროდნენ. ახლა კი ისევ იცვალეს ფერი და ისევ რუსეთის სასარგებლოდ. ისევ შემრიგებლურ პოლიტიკაზე დაიწყეს საუბარი. სწორედ ის ადამიანები არიან, დღესაც რომ გვეუბნებიან, რუსეთს არა უჭირდა რაო და რუსეთის დროს უკეთესად ვიყავითო. ასე რომ, ეს ის წითელი ინტელიგენციაა. სულ მეგონა, სულითა და გულით ქართველი კომუნისტი არ არსებობს-მეთქი, მაგრამ ახლა, როცა წარსულ წლებს გადავხედე, უფრო მეტი ინფორმაცია მოვიპოვე “კაგებეზე”. ცნობილი საბჭოთა მსახიობები და მომღერლები, და ყველა, ვინც კი კარიერა გაიკეთა მეცნიერებაში, ხელოვნებაში, და ყველა, ვინც ასპარეზზე ჩანდა, “კაგებესთან” თანამშრომლობდა. საქართველო ყველაზე არასაიმედო რესპუბლიკა გახლდათ და აქ უფრო მძიმე სურათი იყო ამ კუთხით. ვინც კი რამეს წარმოადგენდა, მცირე გამონაკლისების გარდა, ყველა “კაგებესთან” თანამშრომლობდა. “კაგებე” არსად არ წასულა. რუსეთის პრეზიდენტი მთავარი “კაგებეშნიკია”. წითელი ინტელიგენცია მართლა არსებობდა საქართველოში. ისინი კომუნისტების დროსაც კარგად იყვნენ და ახლაც კარგად არიან. ისინი აღმოჩნდნენ “ყველა დროის გმირები”. ეს ადამიანები დღეს ყველგან არიან. როდესაც საქმე პრორუსულ განწყობასა და რუსეთისადმი მაამებლურ პოლიტიკაზე მიდგება ხოლმე,  ყოველთვის ხალისით ჩნდებიან. 

_ როგორ აფასებს ყოფილი დისიდენტი საქართველოს დღევანდელ პოლიტიკას, საგარეო და საშინაო ფრონტზე?

_ გულახდილად გეტყვით, საოცრად მეშინოდა, რომ ივანიშვილი პუტინის პროექტი იყო. საოცრად მეშინოდა მისი მოსვლის. მით უფრო, რომ ის გაჭირვებულ ხალხთან მოდიოდა, რომელიც 25-წლიანი იმედებითა და ამ იმედების ჩაქრობით იყო დაღლილი. როდესაც ხალხი დაღლილია, როგორც წესი, მტერი ამაზე თამაშობს. შემეშინდა, რომ 30 ვერცხლზე გავიყიდებოდით. მაგრამ ახლა ვილნიუსში ევროკავშირთან პარაფირების ხელშეკრულებაზე ხელის მოწერის შემდეგ იმედი მომეცა. მაგრამ პატარა ეჭვს მაინც ვიტოვებ. უკრაინაში რაც ხდება, ყველა ვხედავთ.

 - მთავრობამ მიიღო გადაწყვეტილება, რომ სოჭის ოლიმპიადაზე სამთავრობო დელეგაცია არ წავა. ეს საზოგადოებამ პოზიტიურად აღიქვა, თუმცა სპორტსმენების მონაწილეობის საკითხი კვლავ განსჯის თემაა. როგორ ფიქრობთ, უნდა მიიღოს თუ არა საქართველომ სოჭის ოლიმპიადაში მონაწილეობა?

 _ შეიძლება მე მართლა ხისტი ვარ, მაგრამ ამდენი დევნილი რომ გყავს ქვეყანაში, მავთულხლართებს რომ გვიბამენ ცხვირწინ, ჩვენი ტერიტორიები რომ ოკუპირებულია რუსეთის მიერ, ამ სიტუაციაში მართლა უთავმოყვარეობაა ოლიმპიადაზე წასვლა. სახელმწიფო ჰგავს ოჯახს, ოჯახზე თავლაფისდამსხმელთან კი სტუმრად არავინ მიდის. ეს დამამცირებელი და უღირსებო საქციელია. ამასთანავე, მცდელობა იმისა, რომ რუსული დათვი მოალბონ და ადამიანურობისკენ შემოაბრუნონ, აბსოლუტური აბსურდია. არაფერი გამოვა. ჩვენმა პოლიტიკოსებმა ისიც თქვეს, რომ ეს მხოლოდ დროის მოგების საკითხია, რათა უფრო აგრესიული არ გახდეს რუსეთი საქართველოს მიმართ. მიკვირს, ჩვენ თუ დროის მოგების პოლიტიკა გვაქვს, რუსეთმა განა არ იცის ეს? ასე რომ, ოლიმპიადაში მონაწილეობა დამამცირებელი და უღირსებო საქციელია და რუსეთისადმი მაამებლურ პოლიტიკას, რომელიც ამის ნაწილია, ვერ გავამართლებ.

_ დიდი განსჯის თემაა რუსეთთან კულტურული ურთიერთობებიც. როგორია თქვენი დამოკიდებულება ამ თემის მიმართ?

_ რუსეთთან კულტურული ურთიერთობა აუცილებლად გვჭირდება, მაგრამ ისეთი ფორმით არა, როგორც ჩვენი ხელისუფლება გვთავაზობს. ჩვენ უნდა ვეახლოთ, ჩავიდეთ, ვუცეკვოთ და ვუმღეროთ. 200 წელი სულ საჩვენებელი გამოსვლები გვქონდა რუსეთის წინაშე, ეს საშინლად დამამცირებელია. მე ასეთ კულტურულ ურთიერთობებზე თანახმა არ ვარ. ჩვენი მწერლები, თეატრისა და კინოს წარმომადგენლები, მხატვრები და სხვა ხელოვანები უნდა წავიდნენ რუსეთში, ისევე, როგორც იქიდან უნდა ჩამოვიდნენ ჩვენთან, ოღონდ არა მეორეხარისხოვანი მომღერლები. ეს გვჭირდება იმისთვის, რომ საქართველომ თავისი ეროვნულობა ღირსეულად წარმოაჩინოს რუსეთში.

_ თქვენს შემოქმედებაში სიახლე ხომ არ არის? ლექსების ახალ კრებულზე ხომ არ მუშაობთ?

_ წიგნი ბოლოს 13 წლის წინათ, 2000 წელს გამოვეცი. 13 წელია, სამწუხაროდ, თავი ვერ მოვუყარე ფინანსებს წიგნის გამოსაცემად.

აქვე ახალგაზრდა თაობის შესახებ მინდა ორიოდ სიტყვა გითხრათ.

ახალი თაობები კი გვჯობიან თავისუფალი აზროვნებით, მაგრამ ისინი ისეთ საშინელ დროს დაიბადნენ, რომ თითქოს უყურადღებოდ დაგვრჩნენ. სულიერი საზრდო დააკლდათ. დღეს მშობლები მხოლოდ შვილების კარგად ჩაცმაზე, გამოკვებასა და გართობაზე ფიქრობენ. არადა  ბავშვს სულითა და გულით უნდა აჩვენო, რომ, თუ წიგნით ცხოვრობ, ბედნიერი ხარ. მაშინ მასაც მოუნდება ეს ბედნიერება და მოგბაძავს. ბავშვებს მოაკლდათ სულიერი საზრდო და ყურადღება. ისინი კარგად სწავლობენ და წარმატებულ კარიერას იკეთებენ,  მაგრამ დაუწერელი ადამიანური კოდექსით აღარ სულდგმულობენ. რაზეც გული ძალიან მწყდება.

 ესაუბრა მაკა სვიმონიშვილი, გაზეთი „პრემიერი“, 11-17 დეკემბერი

FaceBook