გიორგი აბაშიშვილი: “მნიშვნელოვანია, რომ მთავრობამ გადახედოს, ხომ არ არის ზედმეტად გაზრდილი სოციალური ვალდებულებები”

“ეს პრობლემა გამოიწვია მინისტრთა კაბინეტის ცალკეული წევრების გადაჭარბებულმა ოპტიმიზმმა და პრობლემის დროულად ვერ ან არდანახვამ”

2014 წლის ბიუჯეტის პროექტის მიხედვით, მთავრობა გასულ წლებთან შედარებით ყველაზე მასშტაბური, 600 მილიონი ლარის საშინაო ვალის აღებას გეგმავს. 2014 წელს სახელმწიფო, შიდა ვალის აღების მიზნით, სახაზინო ობლიგაციებისა და ვალდებულებების გამოშვებას გეგმავს. სახაზინო ვალდებულებები და ობლიგაციები, ფინანსთა სამინისტროს განმარტებით, “ფინანსთა სამინისტროს მიერ გამოშვებული ლარში დენომინირებული სახელმწიფო ფასიანი ქაღალდებია”, რაც ვადიანობის მიხედვით სხვადასხვაა: 6-თვიანი, ერთწლიანი, ორწლიანი, ხუთწლიანი და ათწლიანი. შიდა ვალის ეს მაჩვენებელი 2013 წლის იგივე მონაცემს _ 250 მილიონი ლარით, ხოლო 2012 წლის მონაცემს 342 მილიონი ლარით აღემატება. საპარლამენტო უმცირესობის მტკიცებით, მთავრობას უპრეცედენტოდ მაღალი საშინაო ვალის აღება ეკონომიკის ზრდის ტემპის შემცირებისა და ბიუჯეტში თითქმის მილიარდიანი დეფიციტის გამო მოუხდა. საპარლამენტო უმცირესობა ამბობს, რომ საგანგაშოა, რომ მთავრობა ამ ვალს სოციალური პროექტების დაფინანსებას მოახმარს. “უპრეცედენტოდ დიდ და მაღალპროცენტიან შიდა ვალს იღებს სახელმწიფო, რაც შემდეგ რთული იქნება გასასტუმრებლად”, _ აცხადებენ უმცირესობაში. შეგახსენებთ, რომ საშინაო ვალი 2 მილიარდ 384 მილიონ 171 ათას ლარს შეადგენს. რატომ დასჭირდა მთავრობას შიდა ვალის აღება და ხომ არ არის ეს მაჩვენებელი საგანგაშო? ამ საკითხზე პრემიერს, ასოციირებული პროფესორი გიორგი აბაშიშვილი ესაუბრა:

_ 2014 წლის ბიუჯეტის პროექტის მიხედვით, მთავრობა 600 მილიონი ლარის საშინაო ვალის აღებას გეგმავს. როგორ აისახება ეს ეკონომიკურ მდგომარეობაზე?

_ საშინაო ვალის აღება ცალსახად უარყოფით ფაქტორს არ ნიშნავს, თუმცა უკეთესი იქნებოდა, ყველაფერი დამატებითი ვალდებულებების წარმოქმნის გარეშე მოგვარებულიყო. რაც შეეხება ეკონომიკურ მდგომარეობაზე საშინაო ვალის ასახვას, სიტუაცია მარტივია: ყოველ შემდგომ წელს ჩვენ მოგვიწევს უფრო ნაკლები თანხა დავხარჯოთ ბიუჯეტიდან სოციალურ ვალდებულებებსა თუ ინფრასტრუქტურულ პროექტებზე, ვიდრე ეს შესაძლებელი იყო, დამატებითი ვალდებულებების წარმოქმნამდე დაგვეხარჯა.

_ საშინაო ვალის აღება, არის თუ არა აღიარება, რომ ეკონომიკური ზრდა მნიშვნელოვნად შემცირებულია და ბიუჯეტში სერიოზული დეფიციტია?

_ დამატებითი ვალდებულებების აღების საჭიროების დაფიქსირება მეოთხე კვარტალში უკვე ნიშნავს, რომ ეკონომიკაში გარკვეული პრობლემაა. სეროზული დეფიციტი ოდნავ გადაჭარბებული შეფასება მგონია, თუმცა, ცხადია, რომ არსებობს დეფიციტი, რაც უპირატესად სწორედ ეკონომიკური ზრდის წლის დასაწყისში დაგეგმილზე დაბალმა მაჩვენებელმა განაპირობა. თავის მხრივ, ეკონომიკური ზრდის დაბალ მაჩვენებელს ბევრი ობიექტური ფაქტორი ახლავს.

_ საშინაო ვალით სოციალური ვალდებულებები შევარდნაძის დროს ფინანსდებოდა, რის გამოც არსებობდა გაყინული პენსიები და ხელფასები. 2014 წელს რა გარანტიაა, რომ იმავე ფორმულით დაწყებული სოციალური ვალდებულებების გასტუმრებამ იგივე შედეგამდე არ მიიყვანოს ბიუჯეტი?

_ ჯერჯერობით სიტუაცია არც ისე საგანგაშოდაა და არც რაიმე განსაკუთრებული წინაპირობა არსებობს იმისა, რომ გაუსტუმრებელ ვალდებულებებამდე მივიდეთ. მე არსებული რეალობა უფრო მეტად ერთჯერადად წარმოქმნილი პრობლემა მგონია, რომელიც გამოიწვია, ერთი მხრივ, ობიექტურმა ფაქტორებმა, ხოლო, მეორე მხრივ, მინისტრთა კაბინეტის ცალკეული წევრების გადაჭარბებულმა ოპტიმიზმმა და პრობლემის დროულად ვერ ან არდანახვამ.

_ საშინაო ვალის პრობლემა რომ არსებობს, ეს მისი მოცულობიდანაც ჩანს (2 მილიარდ 384 მილიონ 171 ათასი ლარი). და კიდევ იმ დაუთვლელი ვალიდან, რომელიც მეანაბრეების წინაშე არსებობს. ამისთვის სპეციალური კომისიაც კი შეიქმნა. როგორ ფიქრობთ, არსებული მდგომარეობის გათვალისწინებით, მიზანშეწონილია თუ არა საშინაო ვალის აღება სოციალური ვალდებულებების დასაფინანსებლად?

_ ფაქტია, რომ, როდესაც პრობლემა წარმოიქმნება, მთავრობა ვალდებულია, ნებისმიერი ფორმით იზრუნოს აღნიშნული პრობლემის მოგვარებაზე, იქნება ეს საგარეო თუ საშინაო ვალი. თუმცა, ამავე დროს ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ პრობლემა არ გახდეს სისტემატური და მხოლოდ ერთჯერად ხასიათს ატარებდეს. შესაბამისად, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ მთავრობამ გადახედოს, ხომ არ არის ცოტა ზედმეტად გაზრდილი სოციალური ვალდებულებები იმ პირობებში, რა პირობებშიც საქართველოს ეკონომიკა იმყოფება დროის მოცემულ პერიოდში.

_ ფაქტია, რომ სახელმწიფო ბიუჯეტს სოციალური ბიუჯეტის ფუნქცია აქვს, რაც “ქართული ოცნების” წინასაარჩევნო დაპირებების გამოხმაურებაა _ უფასო ჯანდაცვა და ა.შ. თუმცა მომავალი წლის ბიუჯეტში პენსიების ზრდა გათვალისწინებული არ არის. რამდენად სწორია, კონკრეტული პარტიის რეიტინგის შენარჩუნებას სახელმწიფო ბიუჯეტი ეწირებოდეს?

_ ერთი რამ ცხადია, ყველა პოლიტიკურმა პარტიამ უნდა ისწავლოს წინასაარჩევნოდ უფრო რეალისტური დაპირებების გაცემა, ხოლო ნებისმიერ შემთხვევაში, ხელისუფლებაში მოსვლის შემდგომ, აღნიშნული ვალდებულებების პირნათლად შესრულება. “ქართულ ოცნებას” ხმა მისცა მოსახლეობის უმრავლესობამ, კოალიციის რეიტინგი დღემდე ცალსახად მაღალია, შესაბამისად, ის პასუხობს მოსახლეობის მოთხოვნებს. თუმცა, გასათვალისწინებელია, რომ ზედმეტად აღებული სოციალური ვალდებულებების გამო ეკონომიკური ზრდა კიდევ უფრო მეტად არ დავამუხრუჭოთ.

ლაშა ნოდია, გაზეთი "პრემიერი", 4-10 დეკმებერი

FaceBook