რატომ დატოვა სერგეენკომ სადაზღვევოები “უკვდავებად”

რამდენიმე დღის წინ ჯანდაცვის მინისტრმა დავით სერგეენკომ საზოგადოებას აუწყა, რომ შპს “ადითს” მის ხელში არსებული საავადმყოფოები ჩამოართვა და ამჯერად მას ჯანდაცვის სამინისტროსთან არსებული, შპს რეგიონალური ჯანდაცვის ცენტრი მართავს, რომლის ხელმძღვანელიც ნუგზარ ბოლქვაძეა. ამის მიზეზად ახალმა ხელისუფლებამ კომპანიის მიერ ვალდებულებების შეუსრულებლობა დაასახელა, რასაც ისიც დაამატა, რომ “ადითმა” ყველა საავადმყოფო იპოთეკით დატვირთა. ამ კომპანიის დაქვემდებარების ქვეშ მყოფ საავადმყოფოებში რომ მართლაც საშინელი მდგომარეობა იყო შექმნილი, ამაზე ორი აზრი არ არსებობს. სამედიცინო კოლექტივები თვეების განმავლობაში ვერ იღებდნენ ხელფასებს, საავადმყოფოები თავზე ენგრეოდათ, არადა კომპანიის ერთ-ერთი ვალდებულება სწორედ სტაციონარების კეთილმოწყობა და მედპერსონალის დაკმაყოფილება გახლდათ. თუმცა ისიც უნდა ითქვას, რომ “ადითის” მიერ ხელფასების გაუცემლობას კოლექტივები სადაზღვევო კომპანიების მიერ, მათ წინაშე არსებული დავალიანებების დაუფარაობით ხსნიდნენ და ამის გამო აქციებსაც აწყობდნენ. წელიწადიც არ იქნება გასული, “ადითის” დაქვემდებარებაში არსებული საავადმყოფოების მედპერსონალი პროფკავშირის წარმომადგენლებთან ერთად, სადაზღვევო კომპანია “არქიმედე გლობალ ჯორჯიას” ოფისს რომ მიადგა და მათ “ადითის” დავალიანების დაფარვა მოსთხოვა. ისინი იქ იმასაც ამბობდნენ, რომ სადაზღვევო კომპანიები არეგულირებდნენ ექიმების ხელფასებს დაზღვეული პაციენტის ისტორიების  მიხედვით და იყო შემთხვევები, როცა სადაზღვევო ექიმს, სრულიად უმიზეზოდ ერთ თვის ხელფასს მთლიანად უხსნიდა. აქედან კარგად გამოჩნდა ის, რომ საავადმყოფოებში მედპერსონალის მდგომარეობას მის მფლობელზე მეტად, სახელმწიფო ფულით, სწორედ კერძო სადაზღვევო კომპანიები განსაზღვრავდნენ. ეს მდგომარეობა, წესით, ახალი ხელისუფლების მოსვლისთანავე უნდა დასრულებულიყო, მაგრამ იმდენი მფარველი გამოუჩნდა სადაზღვევოებს ახალ ხელისუფლებაში, იმდენი დაინტერესებული პირი, რომ სერგეენკომ ისინი “უკვდავებად” დატოვა.

როგორც ვთქვით, “ადითი” ვალდებულებების შეუსრულებლობას შეეწირა, თუმცა არსებობს განსხვავებული ვერსიებიც. მასზე საუბარს კი კომპანიის საქართველოში დამკვიდრების ისტორიით დავიწყებ:

2008 წელს საქართველოს სამედიცინო ბაზარზე გამოჩნდა ისრაელის სამედიცინო კომპანია “აიჰოპი”. აქვე ვიტყვი, რომ ამ დროს ჯანდაცვის მინისტრი გახლდათ ამერიკიდან ჩამოყვანილი სანდრო კვიტაშვილი, მისი მოადგილე _ შემდგომში დაპატიმრებული, ბოლო პერიოდში კი “ადითის” ხელმძღვანელი კოკა ფრუიძე. მაშინ პრემიერ-მინისტრი ნიკა გილაური ამბობდა, რომ “აიჰოპს” 27 რეგიონში უნდა აეშენებინა “100 ახალი საავადმყოფო”  და ის ამ პროექტის ფარგლებში იმუშავებდა. შემდგომ კი ითქვა, რომ მან პირობა ვერ შეასრულა და ნაცებმა ის ამ პროექტს ჩამოაცილეს. ასე უთხრეს საზოგადოებას, თუმცა რა და რისთვის მოხდა, ეს მხოლოდ თავად იციან. საქართველოს სამედიცინო ბაზრიდან “აიჰოპის” გაშვების ფაქტზე საუბრის დროს კვიტაშვილმა საინტერესო რეზიუმე გააკეთა: თუ კომპანია თანხებს მოიძიებს და კიდევ გამოთქვამს სურვილს, პროექტში მონაწილეობა მიიღოს, უარს არ ვეტყვითო. “100 საავადმყოფოს” პროექტის ტენდერში შემდგომ მართლაც მიაღებინეს მონაწილეობა მას, ოღონდ ამჯერად შვილობილი კომპანიის, “ადითის” სახით. ყოფილმა ხელისუფლებამ პირობის ერთხელ უკვე გამტეხს ამჯერად 8 საავადმყოფო ჩააბარა _ ხარაგაულის, ქარელის, ვანის, ასპინძის, ლენტეხის, ჩოხატაურისა და დედოფლისწყაროს. თუმცა თანხა, რაც მან ამ საავადმყოფოებში გადაიხადა, დიდხანს დამალული იყო. მხოლოდ ახლახან გაირკვა, რომ 8 საავადმყოფოში გადახდილი ნახევარი მილიონი, რეალურად ერთი საავადმყოფოს ღირებულებაც კი არ იყო. მას იქ 2 მილიონის ინვესტიცია უნდა ჩაედო, რაც არ გაუკეთებია.    

შევიდა თუ არა “ადითი” შესყიდულ საავადმყოფოებში, კეთებისა და ინვესტიციის ჩადების ნაცვლად, მედპერსონალს დაერია. ზოგი გაყარა, ზოგს ხელფასი გაუნახევრა. თითოეული საავადმყოფოდან მედიცინის 30-40 მუშაკი მაინც დატოვა უმუშევარი, რომლებიც სად აღარ ჩიოდნენ, უპრაგონოდ გამოგვყარესო, მაგრამ ჯანდაცვის სამინისტრო მაშინაც ისევე ექცეოდა მათ, როგორც ახლა. ეუბნებოდათ, სასამართლოს მიმართეთ, კერძო კომპანიის საქმეებში ცხვირს ვერ ჩავყოფთო. სხვათა შორის, არც სახელფასო დავალიანებების გასტუმრებისთვის ბრძოლის დროს დადგომია მედპერსონალს ამ სამინისტროდან ვინმე გვერდით. ჯანდაცვის მაშინდელი მამები ხალხს იმასაც უმტკიცებდნენ, რომ საავადმყოფო, რომელიც ევროპულ სტანდარტებს არ შეესაბამებოდა სახელმწიფოსგან დაზღვეულ პაციენტებს არ მოემსახურებოდა, მაგრამ... “ადითის” საავადმყოფოები ევროპულ სტანდარტებთან ახლოსაც არ იყო მისული, თუმცა ის სახელმწიფო დაზღვევას მაინც ჩააბეს. ანუ სახელმწიფო თანხა, რომელიც კონკრეტული, სახელმწიფოსგან დაზღვეული პაციენტებისთვის იყო გამოყოფილი, ჯერ გამგელებული სადაზღვევოს ცხრილს გადიოდა, მერე “ადითისას” და პაციენტამდე რა მივიდოდა, რთული წარმოსადგენი არ არის. აქედან გამომდინარე, სადაზღვევო კომპანიებსა და “ადითს” შორის “პაჩიპუჩი” რომ ვერ იქნებოდა, ესეც გასაგებია. ამ ფულიდან მათ ერთმანეთის ჩამოცილება იმიტომ უნდოდათ, უფრო მეტი რომ დარჩენოდათ. ამაზე მეტყველებდა კიდეც “ადითის” ინიციატივით, მასზე დაქვემდებარებული საავადმყოფოების მედპერსონალის გამართული აქციები სადაზღვევოებთან და იმის ძახილი, რომ ამ კომპანიებს მისი დავალიანებები ჰქონდათ. ეს არის მიზეზი, მედპერსონალს სახელფასო დავალიანებებს რომ ვერ ვუსტუმრებთო, თუმცა არც იმას გამოვრიცხავთ, რომ შესაძლოა, ყველაფერი ასეც ყოფილიყო. ამ “ომს”  მშვიდად უყურებდა ჯანდაცვის სამინისტრო და როცა მათ ვინმე რაიმეს ჰკითხავდა, თავის მართლებას იმით იწყებდნენ, რა ვქნათ, კერძო კომპანიების საქმეებში ვერ ჩავერევითო. არადა სამედიცინო ობიექტებზე კონტროლი სწორედ ამ სამინისტროს პრეროგატივაა. მავანთა თქმით, ამ უწყების ნეიტრალური პოზიცია აიხსნებოდა იმით, რომ “ადითსაც” და სადაზღვევო კომპანიებსაც ხელისუფლების მაღალი დონეებიდან “კრიშავდნენ”. “ადითის” ერთ-ერთ ფარულ მეპატრონედ კი ამჟამად პატიმარი დავით კეზერაშვილი აღიქმებოდა, თუმცა ოფიციალურად მის მეპატრონედ და ხელმძღვანელად ლენა ლევინი სახელდებოდა. ეს “ტრიუკიც” არ არის ჩვენთვის უცხო, მაგის მეტი რა გვინახავს საქართველოში, როცა რეალობას სხვას გვანახვებენ, მის უკან კი სხვა ხდება?! ამ ვერსიას მაშინ ისიც ამყარებდა, რომ “ადითი” ებრაული წარმომავლობის ფირმა იყო და კეზერაშვილსაც ებრაული ფესვები ჰქონდა. ჯანდაცვის ყოფილ მინისტრ ჭიაბერაშვილს მაშინ არ დაუმალავს, რომ ამ კომპანიამ რამდენიმე პროექტი ჩაიგდო ხელში, თუმცა, ინვესტორს ვალდებულება 2013 წლამდე აქვს, დავაცადოთ, იქნებ ყველაფერი გააკეთოსო?! ვაცალეთ, აცალეს და აგერ შედეგიც.

ქართული ჯანდაცვის გაწეწვის პროცესში, როგორც ამბობდნენ, რამდენიმე დაჯგუფება მონაწილეობდა. საუბარი იყო ბენდუქიძის, გიგი წერეთლის, ვანო მერაბიშვილის, კვიტაშვილისა და კიდევ სხვა ნაციონალების ინტერესებზე, თუმცა ისინი იქ საკუთარი ჯგუფების მეშვეობით მოქმედებდნენ და აურაცხელ ქონებას პირად საკუთრებაში სწორედ გაურკვეველი წარმომავლობის, ხშირად უცხოური კომპანიების მეშვეობით,  მრავალჯერადი გადაყიდვ-გადმოყიდვებით იგდებდნენ ხელში. ამ პროცესში რომ აქტიურად მონაწილეობდა ჯანდაცვის სამინისტრო და უშუალოდ, ყოფილი მინისტრის მოადგილე, კოკა ფრუიძე, ამაზე მაშინდელი ოპოზიციური მედია ბევრს წერდა. თუმცა მერე ისიც ითქვა, რომ ჩავარდნილ საქმეს, განიავებულ და მითვისებულ ქონებასა თუ ფულს ვიღაც უნდა შესწირვოდა და ეს “ვიღაც” ფრუიძე აღმოჩნდა. ის საკმაოდ სკანდალურად დააპატიმრეს, თუმცა ფრუიძემ მხოლოდ რამდენიმე თვე გაატარა საპატიმროში და ისე ჩუმად გაათავისუფლეს, მისი გარეთ გამოსვლისა და “ადითის” ხელმძღვანელად დანიშვნის ამბავი ბევრს არც გაუგია. სხვათა შორის, “ადითის” “მამის”, “აიჰოპის” ბაზრიდან გაძევებაც საეჭვოდ დაემთხვა ფრუიძის დაპატიმრების ამბავს, “ადითის” გამოჩენას კი _ მისი ამ ფირმაში დასაქმება. როგორც ამბობენ, ის ჯანდაცვის სამინისტროდან სწორედ “აიჰოპს” “კრიშავდა” და რეალურადაც მას შეეწირა, თუმცა გაწეული სიკეთე კომპანიამ და მისმა ლობისტებმა არ დაუვიწყესო. იმასაც ამატებენ, ციხეში ყოფნის დროს ფრუიძე სხვებივით არ ჩამოდგა და ყველაფერი არ ირაკრაკა, ამიტომაც მიიღო შემდგომში ძვირფასი საჩუქარიო. სხვანაირად, ციხიდან გამოსულ ადამიანებს ბიზნესებს რომ არ აბარებენ, არსებული რეალობიდან ვიცით. უამრავი პოლიტპატიმარი დღეს მათი საქმეების გადახედვას იმიტომ უფრო მოითხოვს, მათი რეაბილიტაცია რომ მოხდეს და საქმიანობა დაიწყონ, მაგრამ ამაოდ. ფრუიძე კი ციხის დატოვებისთანავე მაღალ თანამდებობაზე “გაჩითეს”. ჰოდა, არც ახლა არ არის გამორიცხული, რომ “ადითი” სახელისუფლებო კლანებსა და სადაზღვევო მაფიოზურ კომპანიებს შორის ატეხილ ძველებურ “ომს”  შესწირვოდა.

როგორც ვხედავთ, ჯანდაცვის მინისტრი დავით სერგეენკო კერძო სადაზღვევო კომპანიებს სწორედ “ოცნებაში” მყოფი, მათი ძლიერი ლობების გამო ვერ იცილებს. მხედველობაში გვყავს დავით საგანელიძე და ამირან გამყრელიძე, რომელთა ოჯახის წევრებიც არიან ამ კომპანიების სათავეებში. მათთვის “ადითის” გაძევება სამედიცინო ბაზრიდან ნაცებისთვის კიდევ ერთი ლუკმის გამოგლეჯა იყო და არც ის არის გამორიცხული, ამით ის დავალიანებაც ჩამოიწეროს, რომელიც “ადითის” მიმართ ამ სადაზღვევოებს ჰქონდათ. ამ აზრის სისწორეს ისიც ადასტურებს, რომ ქართული ჯანდაცვისთვის “ადითის” ჩამოცილებაზე თავდაპირველად სწორედ “ოცნებისტი” პოლიტიკოსები ალაპარაკდნენ და ამ გადაწყვეტილების ნიადაგი მათ მოამზადეს. პარლამენტის დეპუტატმა დავით ლორთქიფანიძემ, ვანის საავადმყოფოს მედპერსონალთან შეხვედრისას განაცხადა, რომ ამ კომპანიის ხელმძღვანელები პარლამენტში, კომიტეტის სხდომაზეც ჰყავდათ მიწვეული. დეკემბრის ბოლომდე უნდა დაფარონ ყველა დავალიანება და ყველა ის დაპირებაც უნდა შეასრულონ, რაც მათ ჰქონდათო, თუმცა დეკემბრის ბოლომდე კომპანიას აღარ აცალეს და წინა თვეს მოუთავეს ხელი, რაც, ასევე, საეჭვოდ დაემთხვა საფრანგეთში დავით კეზერაშვილის დაკავების ფაქტს. ამიტომაც ბევრი ეჭვობს, რომ მას ცოტა ხანში შეიძლება “ადითის” საქმეებზეც წაუყენონ ბრალი.

8 საავადმყოფო სახელმწიფომ დაიბრუნა, თუმცა იმასაც ამბობენ, რომ “ადითს” იპოთეკით უცხოური ფირმებისგან აქვს დატვირთული, რაც იმას ნიშნავს, რომ შესაძლოა, ეს სამედიცინო ობიექტები სხვა უცხოურმა კომპანიამ ჩაიგდოს ხელში. ახალი ხელისუფლება ზუსტად არაფერს  ამბობს, ამიტომ ამ დარგის ექსპერტები არც იმას გამორიცხავენ, რომ მას ამჯერად “ოცნების” ლობირების ქვეშ მყოფი ინვესტორი გამოუჩნდეს. შესაკრებთა გადანაცვლებით რომ ჯამი დიდად არ იცვლება, ეს, ალბათ, ამ საავადმყოფოებში მომუშავე მედპერსონალმაც იცის, ამიტომ “ადითის” გაძევების ფაქტის გამო არც აღფრთოვანებულან და არც უტირიათ. მათ მაინც აქვთ ახალი ხელისუფლების იმედი. იმედი კი, მოგეხსენებათ, საკმაოდ გვიან კვდება.                          

ანკა ბაზერაშვილი, გაზეთი „პრემიერი“, 27 ნოემბერი - 3 დეკემბერი

FaceBook