ლევან კალანდაძე: “ასეთი მიდგომა მთავრობაში კორუფციული სქემების გაჩენის რეალური საფრთხეს ქმნის”

“ეს აფრთხობს პოტენციურ ინვესტორებს”

ეკონომიკის სამინისტრო ვალდებულებების შეუსრულებლობისთვის დაწესებული სანქცია-საურავების პატიებას იმ ინვესტორებსაც ჰპირდება, რომლებიც შეჩერებული პროექტების გაგრძელების პირობას დადებენ.  დღეისთვის ინვესტორებისთვის სრულად ნაპატიები თანხის ოდენობა 2,8 მლნ ლარია. უახლოეს პერიოდში კი  დამატებით 4,6 მლნ ლარის პირგასამტეხლოს პატიების საკითხის განხილვა მოხდება. ფინანსთა სამინისტრო კი კონფიდენციალობის მიზეზით უარს აცხადებს, დაასახელოს, ფინანსურ პრობლემებში მყოფი რომელი კომპანიები განთავისუფლდებიან სანქცია-საურავებისგან. სამინისტროში განმარტავენ, რომ, თუ კომპანიები თავად დაასახელებენ თავიანთ თავს, პრობლემა არ იქნება, თუმცა სამინისტროს მხრიდან მათი დასახელება არ შეიძლება. საქართველოს მთავრობა 100-ზე მეტ კომპანიას სანქცია-საურავების გარკვეულ ნაწილს აპატიებს. ფინანსთა მინისტრის ცნობით, ეს არის ის კომპანიები, რომელთაც მძიმე ფინანსური მდგომარეობა აქვთ, მაგრამ მზად არიან, თანხა გადაიხადონ და მთავრობა სანქცია-საურავების ნაწილს აპატიებთ. რას ემსახურება მთავრობის ეს ნაბიჯი და ხომ არ აყენებს  კეთილსინდისიერ ინვესტორს არათანაბარ პირობებში? ამ საკითხზე “პრემიერი” ექსპერტს ეკონომიკის საკითხებში ლევან კალანდაძეს ესაუბრა:

_ ბ-ნო ლევან, ფინანსთა სამინისტრომ 100-ზე მეტი კომპანია სანქცია-საურავებისგან გაათავისუფლა, თუმცა კონფიდენციალობის მიზეზით უარს აცხადებს, დაასახელოს ეს კომპანიები. როგორ შეაფასებთ ამ ნაბიჯს?

– საერთოდ, ეკონომიკასა და ბიზნესთან მიმართებაში ყოველგვარი ამნისტიის წინააღმდეგი ვარ. საგადასახადო ამნისტია იქნება ეს, თუ საინვესტიციო, მნიშვნელობა არ აქვს. თავისი ბუნებითა და შინაარსით, ეს არასწორია და პირდაპირ მოდის წინააღმდეგობაში თავისუფალი საბაზრო ურთიერთობის ფუნდამენტურ პრინციპებთან.

_ რატომ? თუ მათ კონკრეტულ დროს პრობლემა შეექმნათ და ახლა მზად არიან, საქმიანობა გააგრძელონ?

_ ეფექტური საინვესტიციო პროცესი და პოლიტიკა გულისხმობს, რომ ინვესტორი ვალდებულია, შეასრულოს საინვესტიციო ხელშეკრულებით ნაკისრი ვალდებულებები სახელმწიფოს მიმართ და თუ ეს ვალდებულებები არ სრულდება, სახელმწიფომ ინვესტორს სანქცია-საურავები კი არ უნდა “ჩამოაწეროს”, არამედ საინვესტიციო ხელშეკრულება უნდა გააუქმოს და მოძებნოს ისეთი ინვესტორი, რომელიც ამ ვალდებულებებს სახელმწიფოს წინაშე პირნათლად და სრულად შეასრულებს. ე.წ. საინვესტიციო ამნისტია კი ნიშნავს იმას, რომ სახელმწიფოს მხრიდან სახელმწიფო პოლიტიკა ინვესტორებთან მიმართებაში არაეფექტურად ხორციელდება და ეს იმის ნიშანია, რომ სახელმწიფოს საკუთარი მიდგომები და პრიორიტეტები ამ თვალსაზრისით გადასახედი და შესაცვლელი აქვს. მით უმეტეს, როცა ადგილი აქვს არა ყველა ინვესტორზე თანაბარი პირობებისა და სახელმწიფო მიდგომების გავრცელებას, არამედ ზოგიერთი ინვესტორისადმი, მაგალითად, 100 კომპანიისადმი, როგორც ამ შემთხვევაში მოხდა, პრეფერენცირებულ მიდგომას და სხვა ინვესტორებთან შედარებით ამ 100 კომპანიისთვის უპირატესი საინვესტიციო რეჟიმის გავრცელებას.

უპირატესობის მინიჭება ზოგიერთი ინვესტორისთვის და მისთვის საინვესტიციო ხელშეკრულების პირობების დარღვევისთვის კუთვნილი ჯარიმების, სანქცია-საურავების პატიება და ქვეყანაში ამ პრაქტიკის დანერგვა სერიოზული საფრთხის მატარებელია ელიტური კორუფციის სტიმულირების თვალსაზრისითაც. ეს არის ძალიან დიდი რისკი იმისა, რომ ქვეყანაში გაჩნდეს სერიოზული საფრთხე სახელმწიფო ინსტიტუტებსა და ინვესტორებს შორის კორუფციული გარიგებების და სახელმწიფო ჩინოვნიკები აქტიურად ჩაერთონ ასეთი ტიპის კორუფციულ სქემებში.

_ ხომ არ აყენებს ეს ნაბიჯი კეთილსინდისიერ ინვესტორს არათანაბარ პირობებში?

– ბუნებრივია, რა თქმა უნდა, აყენებს. და ამ თვალსაზრისით, ეს სახელმწიფოს მხრიდან ერთგვარი დისკრიმინაციული მიდგომაა იმ ინვესტორების მიმართ, რომლებიც სახელმწიფოს წინაშე ნაკისრ საინვესტიციო ვალდებულებებს პირნათლად ასრულებენ. საბოლოო ჯამში, ვიღებთ შემდეგ სურათს – ის ინვესტორი, რომელიც პირნათლად ასრულებს საინვესტიციო ხელშეკრულებით ნაკისრ ვალდებულებას, აღმოჩნდება “დაჩაგრულ” მდგომარეობაში, იმ ინვესტორთან შედარებით, რომელმაც ეს ვალდებულებები არ, ან ნაწილობრივ შეასრულა. ამ თვალსაზრისით, არაკეთილსინდისიერი ინვესტორის მიმართ ადგილი აქვს სახელმწიფოს მხრიდან ერთგვარი პრეფერენცირებული რეჟიმის შექმნას, ანუ ასეთი ინვესტორის უპირატეს მდგომარეობაში ჩაყენებას, რაც, ბუნებრივია, პირდაპირ აისახება ბიზნესის წარმოების თვალსაზრისით ამ ორი განსხვავებული ბიზნეს-სუბიექტისთვის არათანაბარი და არაკონკურენტული პირობების შექმნაში.

_ ფიქრობთ, რომ ასეთი მიდგომა შედეგიანი არ იქნება?

_ გარდა ამისა, სახელმწიფოს მხრიდან ასეთი მიდგომა და ამ ტიპის პრეცედენტების დაშვება, სამომავლო შედეგის თვალსაზრისით, საკმაოდ არასასურველ მოლოდინებს აჩენს ინვესტორებში – კეთილსინდისიერი ინვესტორებისთვის ყოველთვის იარსებებს საფრთხე, რომ მისი კონკურენტი ინვესტორი, რომელიც “გამონახავს” კავშირებს ხელისუფლებასთან, შესაძლებელია, მასთან შედარებით უპირატეს მდგომარეობაში ჩადგეს, ხოლო არაკეთილსინდისიერ ინვესტორს ყოველთვის ექნება მცდელობა, გარკვეული გზები და კავშირები “გამონახოს” ხელისუფლების მაღალჩინოსნებთან, რაც საშუალებას მისცემს, მნიშვნელოვნად ან ნაწილობრივ თავი აარიდოს საინვესტიციო ხელშეკრულებით სახელმწიფოს წინაშე ნაკისრი ვალდებულებების შესრულებას. რითაც, ერთგვარად “გაიმარტივებს” ცხოვრებას და უპირატეს მდგომარეობაში ჩაიყენებს თავს კონკურენტებთან შედარებით.

ანუ, რომ შევაჯამოთ – ასეთი პრეფერენცირებული მიდგომები სახელმწიფოს მხრიდან ხელს უწყობს, ერთი მხრივ, ქვეყანაში არაკონკურენტული და არათანაბარი საინვესტიციო გარემოს ჩამოყალიბებას, საინვესტიციო თვალსაზრისით არამიმზიდველს ხდის ქვეყანას, აფრთხობს პოტენციურ ინვესტორებს და ბოლოს, ყველაზე მთავარი, მთავრობაში კორუფციული გარიგებების და კორუფციული სქემების გაჩენის რეალურ საფრთხეს ქმნის.

ლაშა ნოდია, გაზეთი „პრემიერი“, 27 ნოემბერი - 3 დეკემბერი

FaceBook