გელა ნიკოლაიშვილი: “დღევანდელ ხელისუფლებაში ბრძოლა ორ მიმდინარეობას შორის მიდის”

“83 ადამიანია უვადო თავისუფლებააღკვეთილი, მათ შორის 3 არის ქალი, საქმეების გადახედვას ითხოვენ”

ნაციონალები იქადნებოდნენ, რომ ქვეყანაში კრიმინალური მდგომარეობა მოსპეს, თუმცა ციხეები პატიმრებით ჰქონდათ გადაჭედილი, რაც პარადოქსია. ისინი იმასაც აცხადებდნენ, მასობრივი ამნისტია ქვეყანას კარგს არაფერს მიუტანს და დანაშაული გაიზრდებაო. რა ხდება ამ კუთხით და რა გახდა რეალურად მთავარი პროკურორისგან თანამდებობის დატოვების მიზეზი, ამის შესახებ “პრემიერს” უფლებადამცველი და ადვოკატი, გელა ნიკოლაიშვილი ესაუბრა:

_ სააკაშვილის პერიოდში სადისტური, არაადამიანური და არადემოკრატიული რეჟიმი იყო შექმნილი გამოძიებაში, პენიტენციარულ სისტემაში, სასამართლოში. ვისაც დაიჭერდნენ, გარეთ არ უშვებდნენ გამამტყუნებელი განაჩენის გარეშე. უმეტესობას ათწლეულობით პატიმრობები ჰქონდა გამოტანილი, რადგან სისხლის სამართლის სისტემა გაამკაცრეს და სასჯელები 30-40 წლამდე გაზარდეს.

_ ნაციონალები ხშირად ამბობენ, ასეთი სიმკაცრე რომ არ გამოგვეჩინა, კრიმინალს ვერ აღმოვფხვრიდითო. სინამდვილე როგორ იყო?

_ როცა ქვეყნის მართვა ხდება ფაშისტური, ან ბოლშევიკური მეთოდებით, ცხადია, იქ კრიმინალის ადგილი აღარ არის. გერმანიაშიც დაამყარეს ფაშისტებმა წესრიგი, კომუნისტებმა კი _ სსრ კავშირში. სტალინს პლუსად იმას უთვლიდნენ, რომ გუთნის რუსეთი ჩაიბარა და ატომური რუსეთი დატოვა, მაგრამ ცივილიზებული საზოგადოება არც ერთს დადებითად არ ახასიათებს, რადგან წინა პლანზე ის კი არ წამოწიეს, რა მეთოდებით მოსპეს კრიმინალი, არამედ რამდენად იყო დაცული ადამიანის უფლებები მათი მმართველობის დროს. ნაციონალებმა სადისტური მეთოდებით აღმოფხვრეს კრიმინალი და ბოლშევიკებიც და ფაშისტებიც ნაციონალების მსგავსად საუბრობდნენ. თუ ჩვენ დემოკრატიული საზოგადოების აშენებაზე გვაქვს პრეტენზია, კრიმინალი უნდა მოისპოს იმ მეთოდებით, როგორც ეს დემოკრატიულ საზოგადოებაში ხდება და არა ისე, როგორც ნაციონალები “სპობდნენ”. დემოკრატიულ საზოგადოებაში კრიმინალის მოსპობა არ გულისხმობს იმას, რომ სასამართლომ, რასაც პროკურატურა უბრძანებს, ისე გააკეთოს ყველაფერი. ცარიელი ფურცელიც რომ მიუტანონ, მათ მაინც მტკიცებულებად ჩათვალონ. ციხეებში ფეხებით არ დაკიდონ პატიმრები და კეტებით ან ცოცხებით არ გააუპატიურონ, ცემა-ტყეპაში სული არ ამოხადონ, ისინი მართლა პატიმრები იყვნენ და არა რეჟიმის მძევლები. მათ ნაციონალები  მხოლოდ გამოსასყიდის მეშვეობით ათავისუფლებდნენ, რაც იყო როგორც ფული, ასევე პროკურატურისთვის მათთვის სასურველი ჩვენება. მათ კი, ვინც ამ მოთხოვნებს არ ექვემდებარებოდა, ცემით კლავდნენ. დემოკრატიულ საზოგადოებაში მოქმედებს პრინციპი: სჯობს, 10 დამნაშავე გაათავისუფლო, ვიდრე ერთი უდანაშაულო დააპატიმრო, ფაშისტურ-ბოლშევიკურ საზოგადოებაში კი, რომელსაც სააკაშვილი ჰბაძავდა, პირიქითაა: სჯობს, ათი უდანაშაულო დაიჭირო, ვიდრე ერთი დამნაშავე გაათავისუფლო და ამას აკეთებდა ისიც.

_ სააკაშვილი ასევე ხშირად იქებს თავს, რომ ქურდული სამყარო მოსპო, ახალმა ხელისუფლებამ კი საყოველთაო ამნისტია გამოაცხადა, რითაც ქურდები და მკვლელები ქვეყანაში დააბრუნაო და არც ეს არის სწორი?

_ ავტორიტეტები ყველა ტიპის საზოგადოებაში არსებობენ, ანუ ლიდერი, რომლის სიტყვასაც გარშემომყოფები ანგარიშს უწევენ. ასეთი ავტორიტეტები ჰყავდა კრიმინალურ სამყაროსაც და ისინი მას ასე მართავდნენ. სააკაშვილის ხელისუფლებამ კრიმინალური ავტორიტეტები დაიმორჩილა, მაგრამ ვისზეც გავლენა ვერ მოახდინა, მათ სრული იზოლირება გაუკეთა _ დახოცა, ან ქვეყნიდან გააძევა. საქართველოში გარეთ მართლაც აღარ იყვნენ კანონიერი ქურდები. მათ ციხიდან თუ უშვებდნენ, იმავე დღეს ატოვებინებდნენ ქვეყანას. ნებისმიერი სფეროს ავტორიტეტს, ვინც ნაციონალების საქმეს არ ემსახურებოდა, მიშას ხალხი კონკურენტად აღიქვამდა. ქურდულ სამყაროს რომ ცოტა ხანს თავი დავანებოთ, სამეცნიერო წრეებში, კულტურის სფეროშიც და სხვაგანაც, ყველას ჩარეცხილებად აცხადებდნენ და წინა პლანზე მხოლოდ რამდენიმე ადამიანს წევდნენ. მათ, ვინც ნაციონალების განდიდებას ემსახურებოდნენ. იგივე მოხდა კრიმინალურ სამყაროშიც. მათ წამოწიეს რამდენიმე კრიმინალური ავტორიტეტი, კანონიერი ქურდი, რომლებსაც ეყრდნობოდნენ და ისინი დაჰყავდათ როგორც არჩევნებზე, ასევე ქუჩის ბიჭებთან და ა.შ. ციხეებში ხელისუფლება თვითონ ნიშნავდა მაყურებლებს, მაგრამ პატიმრებმა ისე იცოდნენ, რომ ისინი კანონიერი ქურდების დანიშნულები იყვნენ. ის ზღაპრები, რომ აღარ არსებობდა კრიმინალური სამყაროს გავლენა, არის ტყუილი, მაგრამ სიმართლეა ის, რომ ხელისუფლების წარმომადგენლები თავად იქცნენ კანონიერ ქურდებად, რადგან კანონიერი ქურდების მართვის მეთოდებით მართავდნენ ქვეყანასა და ხალხს და არა ხელისუფლებისა და სახელმწიფოს მართვის დემოკრატიული მეთოდებით. კანონიერი ქურდები დაუწერელი კანონებით მართავენ ადამიანებს და ესენიც ასე იქცეოდნენ. ნებისმიერი პატიმარი გეტყვით, რომ ციხეებში, ყველგან, სააკაშვილის დროსაც იყვნენ მაყურებლები და რასაც არჩევნების დროს ქურდული სამყარო გარეთ აკეთებდა, ყველამ კარგად ვიცით. დამოუკიდებლად, სახელმწიფოს ინსტიტუტების გარეშე დამნაშავეთა სამყარო მართალია, ვერ დათარეშობდა, მაგრამ ქურდული კანონებით სახელმწიფოს მართვა რამდენად ნორმალურია?! ყველაფერი ქურდული წესებით ხდებოდა. იქ არსებობს ე.წ. “ოფშიაკი” და იქიდან ნაწილდება თანხები. შუა რგოლში ფული თუ გაქრა, ვინც ეს გააკეთა, მას კრიმინალური სამყაროს წარმომადგენლები სასტიკად სჯიან _  შეიძლება ხელი ან თავიც მოაჭრან. ამათთანაც ასე იყო, ქვედა სახელისუფლებო რგოლებში ვინმეს თუ ხელი წაუცდებოდა და ქრთამს აიღებდა, მას მაშინვე იჭერდნენ. მექრთამეობა ქვედა რგოლებში რომ მოისპო, კარგია, მაგრამ რით შეიცვალა, იმასაც ხომ აქვს მნიშვნელობა?! ეს შეცვალეს ელიტური კორუფციით. “ზემოთ” 100 ლარს უკვე არავინ იღებდა, 100-200 ათასებსა და მილიონებზე ჰქონდათ საუბარი. ეს ფული კი მთავარ “ქურდამდე” უნდა მისულიყო, რომლის ფუნქციასაც პრეზიდენტი ან სხვა ხელისუფალი ასრულებდა _ ხან ირაკლი ოქრუაშვილი, ხან ბაჩო ახალაია, დავით კეზერაშვილი. სხვადასხვა პერიოდში სხვადასხვა “მოლარეები” ჰყავდათ, შემგროვებლები და ისინი ადგენდნენ, რამდენი გადაესროლათ პარლამენტის ასაშენებლად, მასაჟისტის უცხოეთიდან ჩამოსაყვანად, საზღვარგარეთ საგრიალოდ და ა.შ. რიგითი მკვლელობები საყოფაცხოვრებო ნიადაგზე ცხადია, იყო, მაგრამ უფრო მეტად ხდებოდა პოლიტიკური მკვლელობები, ხალხისთვის ძალა რომ  ეჩვენებინათ და შიშით ემართათ ქვეყანა. ბევრი საყვედურობს არჩილ კბილაშვილს, უნიათო პროკურორი იყოო, მაგრამ დადებითი მას ნამდვილად ჰქონდა _ გააადამიანურა პროკურატურა, მაგრამ ვერ შეძლო ყველაფრის ბოლომდე მიყვანა, რადგან კადრების შეცვლა ვერ მოახერხა. იქ 80-90 პროცენტი ძველი კადრი დარჩა.

ვფიქრობ, დღევანდელ ხელისუფლებაში ბრძოლა ორ მიმდინარეობას შორის მიდის: ერთი ჯგუფი ფიქრობს, რომ ძველი კადრების გარეშე მართვას ვერ შეძლებენ და ქვეყანა თავზე ჩამოექცევათ, ამიტომ კვლავ უნდა გაგრძელდეს აგენტურული მეთოდების გამოყენება, მოსმენები, დასმენები და ა.შ. მეორე ნაწილი კი ფიქრობს და, ჩემი ვარაუდით, ბიძინა ივანიშვილიც ამ ჯგუფშია, რომ ამ ეტაპზე ვერ ჩაატარებენ რადიკალურ სისტემურ ცვლილებებს, მაგრამ, რა თქმა უნდა, იციან, რომ ეს უნდა გააკეთონ. მე არც ერთს არ ვეთანხმები და ასევე იყო არჩილ კბილაშვილიც. ის იძულებული გახდა, პოსტი დაეტოვებინა, რადგან ამ ორი ვარიანტიდან არც ერთს არ ეთანხმებოდა. ჩემსავით ფიქრობდა, რომ არც სამუდამოდ არ უნდა დარჩენილიყო სისტემა და არც კიდევ დროებით. სისტემა სასწრაფოდ, დღესვე უნდა შეცვლილიყო, მაგრამ მას არ მისცეს საშუალება, რადიკალური საკადრო ცვლილებები განეხორციელებინა.

_ ვინ არ მისცა ამის უფლება?

_ პოლიტიკურმა გუნდმა და თავად ბიძინა ივანიშვილმაც, რომელიც ფიქრობს, რომ ამ ეტაპზე არ არის ამ ცვლილებების დრო. იგივეს ფიქრობს ირაკლი ღარიბაშვილიც. ღარიბაშვილის პოზიცია გამოჩნდა იქიდან, როცა მართლმსაჯულების დამდგენი კომისია აღარ შეიქმნა და ამ ეტაპზე, ფაქტობრივად, დაიბლოკა. სწორედ მაშინ თქვა ღარიბაშვილმა, ახლა ამის დროს არ არისო. ჩემი აზრით, მერე ამის გაკეთება ძალიან დაგვიანებული იქნება. 

იცით, რა? ახალი გუნდი ერთი მხრივ ამბობდა, რომ სააკაშვილის პერიოდში იყო უსამართლო სასამართლო, პროკურატურა, ხალხისთვის უსამართლო და უკანონო განაჩენები გამოჰქონდათ, რის გამოც ბევრი მათგანი დღესაც ციხეშია, მაგრამ მათ ეუბნებიან, რომ დღეს თურმე დრო არ არის, სამართლიანობა აღადგინონ. ახლა დამირეკა ერთ-ერთმა უვადო თავისუფლებააღკვეთილმა პატიმარმა, რომელმაც მითხრა, ვიცით, ხელისუფლებას ეშინია, ბევრ გამამართლებელ განაჩენს თუ გამოიტანს, ამას მოჰყვება კომპენსაციის მოთხოვნაც და სახელმწიფოს არა აქვს ბიუჯეტში ამდენი სახსრები, მაგრამ ჩვენ გვინდა ღირსების აღდგენა, თავისუფლება. ან დავაცდით წლების განმავლობაში ამ კომპენსაციას, ანდაც საერთოდ არ მოვითხოვთო. არ ვამბობ, რომ ეს ხალხი უდანაშაულოა. უმეტესობა მეტ-ნაკლებად დამნაშავეა, მაგრამ არიან ისეთებიც, მათ შორის თეიმურაზ შარაშენიძე, გია გვიჩიანი და ნიკა ჩემია, რომლებიც 8 წელი სულ ტყუილად იმყოფებიან ციხეში. 83 ადამიანია დღეს უვადო თავისუფლებააღკვეთილი და მათ შორის 3 არის ქალი. ისინი ითხოვენ საქმეების გადახედვას, რადგან უმეტესობას არაადეკვატური სასჯელი აქვს შეფარდებული _ ან მუხლი აქვს ძალიან დამძიმებული, ანდაც უვადო პატიმრობა არ ეკუთვნოდა. ამნისტია რომ გამოვიდა, იქ ჩაიწერა, ყველა პატიმარს უნდა შეეხოსო. უვადოებს ერთი მეოთხედით უნდა შემცირებოდათ სასჯელი, მაგრამ მათ საერთოდ არ შეახეს, რაც სასამართლოში გავასაჩივრეთ. უზენაესმა სასამართლომ ამაზე იცით, რა გვიპასუხა? მოაკლდეთ ერთი მეოთხედი და დარჩეთ უვადო პატიმრობაო. ეს ცინიზმია და მეტი არაფერი.

_ ამდენი უვადო პატიმარი ერთად რომ გაათავისუფლონ, ეს ვითომ კარგი იქნება ქვეყნისთვის?

_ უვადო პატიმრობა 1998 წლიდან შემოვიდა. ზოგს _ 15, ზოგს 5-10 წელი უკვე აქვს მოხდილი. ერთი მეოთხედით სასჯელის შემცირებას თუ 25 წლის პატიმრობის შემდეგ მაინც დაიწყებენ, ესენი ერთდროულად და უცებ მაინც ვერ განთავისუფლდებიან და საშიშროებასაც ვერ შექმნიან.

მიუხედავად ამისა, რომ ახალმა მთავრობამ 16 ათასი პატიმარი გაათავისუფლა ერთდროულად, კრიმინალის ზრდა მაინც არ მომხდარა, რაზეც მიუთითებს ისიც, რომ წინათ 25 ათასი პატიმარი იყო ჩვენს საპატიმროებში, ახლა კი  9-10 ათასამდეა. მარტო ამ სტატისტიკიდან ჩანს შედეგი. ნაციონალები ამბობდნენ, რომ ქვეყანაში კრიმინალი არ იყო, მაგრამ თუ ეს სიმართლე იყო, მაშინ 25 ათასი პატიმარი საიდან ჰყავდათ?! ევროპაში პირველ ადგილზე გავედით მაშინ პატიმრების რაოდენობით და გამოდის, რომ თავადაც აღიარებენ, უდანაშაულო ხალხი რომ ეჯდათ ციხეებში. მსოფლიოშიც პირველ ადგილზე ვიყავით ამ მხრივ და მხოლოდ ამერიკას ჩამოვრჩებოდით. ცხადია, კრიმინალი დღესაც ხდება, მაგრამ რაიმე გაუარესება ნამდვილად არ არის.

_ უფრო მეტად რა სახის დანაშაულია მომატებული?

_ ქვეყანა წალეკა ნარკოტიკმა. ზოგჯერ კუსტარულად დამზადებულ ნარკოტიკს მოიხმარენ, რაც, ცხადია, ასევე დანაშაულია და ამის გამო აპატიმრებენ კიდეც. თქვენ წარმოიდგინეთ, მკვლელობები და სხვა სახის დანაშაულები შემცირებულიც კია.

_ მიუხედავად ამისა, სამართლიანობის აღდგენამდე, ალბათ, ძალიან შორს ვართ, რადგან ჯერ არ გვაქვს ისეთი სასამართლო, სადაც ადვოკატს შეეძლება, რეალურად დაიცვას პატიმარი, სასამართლო პროცესებს არ უხელმძღვანელებენ თავად დამნაშავე მოსამართლეები, რომლებიც უდანაშაულო ადამიანებს ციხეში უშვებდნენ, ასევე არ იქნებიან დამნაშავე პროკურორები, რომლებიც საქმეებს ტყუილად კერავდნენ და ა.შ. ასე არ არის?

_ სასამართლო გარკვეულწილად განთავისუფლდა ხელისუფლების ზეწოლისგან, თუმცა ძველი ხელისუფლების ზეწოლის ქვეშ ისევ რჩებოდა, რადგან სასამართლოს თავმჯდომარე, პრეზიდენტი, უშიშროების საბჭოს ხელმძღვანელი, გუბერნატორები, მერია და გამგებლები მათი იყო. აღმკვეთი ღონისძიებებიდან ნახევარზე მეტი არის გირაო და არა წინასწარი პატიმრობა. გამამართლებელი განაჩენებიც მომრავლდა.

_ გახმაურებული დანაშაულების ჩამდენებს რომ ამართლებს სასამართლო, ესეც მოსაწონია?

_ ეს უკვე პროკურატურის უსუსურობის შედეგია. ბევრს აქვს ეჭვი _ ხომ არ არის ეს შეთანხმება, რათა გაათეთრონ ნაციონალების დანაშაულები, რადგან გამართლებულ ადამიანს იგივე დანაშაულისთვის მეორედ ვეღარ დასჯი. ამ მოსამართლეებს არ აკლდათ კვალიფიკაცია, მათ აკლდათ თავისუფლება და სინდისი. უმრავლესობა იყო უსინდისო, რადგან ისეთ დაკვეთებს ასრულებდნენ, რომელსაც წესიერი ადამიანი არ გააკეთებდა. უამრავი უდანაშაულო გაუშვეს ციხეში და ამ ადამიანების საქმეების შესწავლას საშველი არ დაადგა. პროკურატურაში არიან იგივე პროკურორები და იმათ როგორ უნდა გამოიძიონ ის საქმეები, რომელიც თავად შეთითხნეს?!

_ იგივე პროკურორები, მოსამართლეები, იგივე პოლიციელები... ასე ახალ, უკეთეს ქვეყანას როგორ შევქმნით, ვერაფრით ვიგებ...

_ სანამ არ იქნება ცვლილებები და არ შეიქმნება ხარვეზების დამთვლელი კომისია, მანამ მდგომარეობა არ გამოსწორდება. კომისია კი იმიტომ არ იქმნება, რომ ამის პოლიტიკური ნება არ არსებობს. თუ დიდხანს გაგრძელდა ასე, ეს ხელისუფლება ძალიან მოკლე ხანში, ერთ-ორ წელიწადში დაკარგავს ხალხის ნდობას. ამ ძალას, რომელიც დღეს ხელისუფლებაშია, ძალიან ცუდი მომავალი ექნება. ხალხს რასაც ჰპირდება, თუ ვერ შეასრულა, მას მომდევნო არჩევნებზე გამარჯვების შანსი აღარ ექნება და ეს, ალბათ, უნდა გაითვალისწინონ.     

  ანკა ბაზერაშვილი, გაზეთი „პრემიერი“, 20-26 ნოემბერი

FaceBook