“სასულიერო პირისა და რელიგიურ საკითხზე კრიტიკული აზრის გამოხატვა ჯარიმით ან პატიმრობით დაისჯება”

“ხელისუფლებამ მკრეხელობის წინააღმდეგ კანონი კი არ უნდა მიიღოს, არამედ უნდა შეიმუშაოს სიძულვილის წინააღმდეგ ამკრძალავი კანონი”

“ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსს” სპეციალური მუხლი ემატება, რომელიც ადამიანის რწმენისა და აღმსარებლობისთვის ხელის შეშლას ეხება. კერძოდ, რელიგიური სიწმინდეების, რელიგიური ორგანიზაციის, ღვთისმსახურის ან მორწმუნის მიმართ სიძულვილის საჯაროდ გამოხატვა შესაძლოა, ადმინისტრაციული ჯარიმის საფუძველი გახდეს. შსს მიერ მომზადებული პროექტის თანახმად, ასეთი ქმედება გამოიწვევს დაჯარიმებას 300-დან 500 ლარამდე, ხოლო წლის განმავლობაში მისი განმეორების შემთხვევაში პირი 1000-დან 1500 ლარამდე დაჯარიმდება, ან 15 დღემდე ადმინისტრაციული პატიმრობა დაეკისრება.

 არასამთავრობო სექტორი მთავრობის მიერ პარლამენტში წარდგენილ საკანონმდებლო ინიციატივას უარყოფითად აფასებს.  ისინი პარლამენტს მოუწოდებენ, არ დაამტკიცოს მთავრობის მიერ ინიცირებული კანონპროექტი და ზოგადად, უზრუნველყოს საკანონმდებლო ორგანოში საზოგადოებისთვის განსაკუთრებული მნიშვნელობისა და მგრძნობელობის მქონე საკითხების განხილვის პროცესის საჯაროობა და ინკლუზიურობა.

 მათივე განმარტებით, აღნიშნული საკანონმდებლო ცვლილება არ შეესაბამება ადამიანის უფლებების კონსტიტუციურ და საერთაშორისო სტანდარტებს და არსებითად აზიანებს გამოხატვის თავისუფლებასა და პლურალური, ლიბერალური და დემოკრატიული საზოგადოების განვითარების პროცესს ქვეყანაში. კონკრეტულად რა დარღვევები იკვეთება მთავრობის მიერ ინიცირებულ კანონპროექტში, რატომ ზღუდავს ის ადამიანის გამოხატვის თავისუფლებას და როგორი უნდა იყოს კანონპროექტი? “პრემიერს” საია-ს იურისტი გიორგი გოცირიძე ესაუბრა, რომელსაც კანონპროექტის მიმართ შენიშვნები აქვს.

_ “ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსში”  სპეციალური მუხლის დამატების შედეგად ადამიანს შეიძლება დაეკისროს ჯარიმა, ასევე შეეფარდოს ადმინისტრაციული პატიმრობა. მაგალითად, ადამიანი თუ საჯაროდ იტყვის, რომ მას სამღვდელოება არ მოსწონს, ის შეიძლება დაჯარიმდეს. ეს მიუღებელი და გაუმართლებელია. მიგვაჩნია, რომ ამგვარი სანქცია აზრის გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვაა.

_ სასულიერო პირს შეურაცხყოფას თუ მივაყენებთ, არ უნდა დავისაჯოთ?

_ შეურაცხყოფაში რას გულისხმობთ?

_ მაგალითად, სიტყვიერ შეურაცხყოფას.

_ სიტყვიერი შეურაცხყოფისთვის, შეგინებისთვის არა მხოლოდ სასულიერო პირისთვის, არამედ ნებისმიერი ადამიანისთვის, კანონის მიხედვით გათვალისწინებულია ასლარიანი ჯარიმა, ასევე 90 დღემდე ადმინისტრაციული პატიმრობა. ამ შემთხვევაში გინებაზე საუბარი არ არის. ასე რომ იყოს, პრობლემა არ იქნებოდა და გამოვიყენებდით კანონის იმ ნორმას, რომელიც წვრილმან ხულიგნობას ეხება და ის ნებისმიერი კატეგორიის ადამიანისთვის შერაცხყოფის მიყენებაზე ვრცელდება. ამ სიტუაციაში საუბარია კრიტიკაზე, რომელიც ვიღაცამ შეიძლება შეურაცხყოფად მიიღოს, რაც გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვაა. ამავე დროს, საუბარია არა მხოლოდ სასულიერო პირის კრიტიკაზე, არამედ ზოგადად რელიგიური მნიშვნელობის საკითხზე კრიტიკული აზრის გამოხატვაზე.

_ ფიქრობთ, რომ მთავრობის მიერ ინიცირებული კანონპროექტი ზედმეტად მკაცრია?

_ მთავრობის მიერ ინიცირებული კანონპროექტით იზღუდება ადამიანის გამოხატვის თავისუფლება, რაც ადამიანის აიძულებს, რელიგიურ საკითხებთან დაკავშირებით თუნდაც ნეიტრალური პოზიცია დააფიქსიროს. მაგალითად, ათეისტის მიერ თქმა, რომ ღმერთი არ არსებობს შეიძლება მორწმუნემ პირად შეურაცხყოფად მიიღოს და ამის გამო ადამიანი დაჯარიმდეს. აღნიშნული ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 24-ე მუხლს, რომლითაც გარანტირებულია სიტყვისა და აზრის გამოხატვის თავისუფლება.

_ თუ გქონდათ კონსულტაციები კანონპროექტის ინიციატორებთან, ან დეპუტატებთან?

_ სამწუხაროდ, აღნიშნული ცვლილების განხილვის დროს, ასევე, დაირღვა პროცედურული მოთხოვნები, რადგან ინიცირებული ნორმა არ წარმოადგენდა თავდაპირველად ინიცირებული კანონპროექტის ნაწილს და მისი დამატება დოკუმენტში მხოლოდ მეორე მოსმენისას მოხდა, რაც წინააღმდეგობაში მოდის პარლამენტის რეგლამენტთან და ამცირებს საკანონმდებლო პროცესში ჩართულობისა და საჯაროობის შესაძლებლობას. საკითხი სენსიტიური და მნიშვნელოვანია. ამიტომ ყოვლად დაუშვებელია, რომ ამგვარი ნორმა მეორე მოსმენის ეტაპზე დაემატა. კარგი იქნებოდა, აღნიშნული საკითხის ინიცირებამდე კონსულტაციები გამართულიყო არასამთავრობო სექტორისა და რელიგიური ორგანიზაციების წარმომადგენლებთან.

_ როგორ ფიქრობთ, რატომ განხორციელდა მოულოდნელად ცვლილებები ადამიანის რწმენასა და აღმსარებლობასთან დაკავშირებით?

_ ვერ გეტყვით. ამის შესახებ პარასკევს გავიგეთ.

_ თქვენი აზრით, რა უნდა შეიცვალოს კანონპროექტში და როგორი უნდა იყოს ის?

_ ხელისუფლებას თუ სურს, დაარეგულიროს ე.წ. სიძულვილის ენა, ამისთვის არსებობს კონკრეტული სტანდარტები. მაგალითისთვის ამერიკული მიდგომის მოდელი: თუ კონკრეტულმა მოწოდებამ წარმოქმნა სასულიერო პირის მიმართ უშუალო და მყისიერი მუქარის საფრთხე, ასეთ შემთხვევაში, შესაძლებელია, სახელმწიფომ სისხლის სამართლებრივი ღონისძიებები გამოიყენოს და არა ადმინისტრაციული. ამიტომ ხელისუფლებამ მკრეხელობის წინააღმდეგ კანონი კი არ უნდა მიიღოს, არამედ უნდა შეიმუშაოს სიძულვილის წინააღმდეგ ამკრძალავი კანონი, რომელიც ეხება როგორც რელიგიურ, ასევე ეთნიკურ, რასობრივ და სექსუალურ უმცირესობებს და ა.შ. სელექციური დამოკიდებულება არ უნდა არსებობდეს მხოლოდ და მხოლოდ რელიგიურ ჯგუფებთან მიმართებაში. 

მირანდა ნაბახტეველი, გაზეთი „პრემიერი“, 6-12 ნოემბერი

FaceBook