“დუ იუ სპიკ ინგლიშ?!.”

ნინო ორჯონიკიძისა და ვანო არსენიშვილის ფილმის წარმატება კინოფესტივალ “ CineDOC -თბილისზე”

დოკუმენტური ფილმების საერთაშორისო ფესტივალი “CineDOჩ-თბილისი” 20 ოქტომბერს დასრულდა. დაჯილდოების ცერემონია კინოთეატრ „რუსთაველში“ გაიმართა. ქართული კინოს დიდ წარმატებად უნდა მივიჩნიოთ ნინო ორჯონიკიძისა და ვანო არსენიშვილის ფილმის _ „ინგლისურის მასწავლებელი“ გამარჯვება პროგრამაში „Focus Caucasus“. ფესტივალის ჟიურიმ აღნიშნა, რომ ფილმში მნიშვნელოვანია „პროგნოზირებადი და არაპროგნოზირებადი კონფლიქტების აღმოჩენა თანამედროვე სამყაროში და მთავარი გმირი, რომელიც სრულიად ახალ მიდგომას ამჟღავნებს მისთვის უცნობ გარემოში“.

ამავე პროგრამაში ჟიურის სპეციალური პრიზით დაჯილდოვდა ალექსანდრე ბაევის ფილმი „იყო და არა იყო რა“ და თურქი რეჟისორის,
გიურქან ქელტეკის „თავისუფალი დრო“.

რაც შეეხება საერთაშორისო საკონკურსო პროგრამას, ჟიურიმ განსაკუთრებულად აღნიშნა ლატვიელი რეჟისორის, ლინა ლიუზიტეს ფილმი “სათამაშოები”, რომელსაც მთავარი პრიზი გადაეცა. სპეციალური პრიზები ერგოთ იულია პანასენკოს ფილმს „OUTRO“ და პაუელ კლოცის ფილმს „პნომ პენის ძილისპირული“. პუბლიკის სპეციალური პრიზი კი გადაეცა ამანდა სანსის ფილმს „სინანულის სიმღერები“.

სტუდია „არტეფაქტისა“ და ეროვნული კინოცენტრის მხარდაჭერით გადაღებული დოკუმენტური ფილმი „ინგლისურის მასწავლებელი“ (რეჟისორები ნინო ორჯონიკიძე და ვანო არსენიშვილი) ჩვენი რეალობის ცხადი, ირონიულად ფაქიზი და ზუსტი დეტალების გააზრებით, ანგრევს სოციალურ კლიშეს და ერთგვარ პოლიტიკურ ნეიტრალიტეტსაც. ალბათ, ამიტომაც ფილმმა მაყურებლისა და კრიტიკის მოხიბვლა ერთდროულად მოახერხა.

საქართველოს პრეზიდენტმა სწორად აღმოაჩინა, რომ „ინგლისურის ცოდნის გარეშე კომუნიკაციას ვერ დავამყარებთ გარე სამყაროსთან“ და ამ განცხადებას სახელმწიფო მასშტაბის პროპაგანდაც მოჰყვა. სწორედ პრეზიდენტის კომენტარითა და სატელევიზიო დოკუმენტური კადრებით იწყება დაახლოებით 50-წუთიანი დოკუმენტური ფილმი, რომელიც სამეგრელოს სოფელში ჩასული საშუალო სკოლის მოხალისე მასწავლებლის, ბრედლი ნელსონის ერთწლიან არცთუ უმნიშვნელო გარჯას ასახავს.

ახალგაზრდა სამხრეთ აფრიკელი მასწავლებელი ცდილობს, ბავშვებისთვის გაუგებარი ინგლისური ენა „გაუცხოების“ მდგომარეობიდან საკუთარი გამოცდილებითა და მეთოდებით გამოიყვანოს. ამისთვის გამომსახველ ვიზუალ მეთოდებსა თუ სიტყვების სხვადასხვა მეთოდებით ახსნას იყენებს. მაგალითად, მოსწავლეებს „ასმენინებს“ წვიმას ხელების დაკვრით, ან  ფილმ „მუსიკის ჰანგების“ ცნობილ არიას გარკვეული იდეური დატვირთვით იყენებს („დაიპყარი მწვერვალი, გადალახე მდინარე...”).

ბრედლი თანდათან რწმუნდება, რომ მისი პედაგოგიური მონდომება ახირებას თუ არა, უცნაურ, გაუგებარ თამაშს ემსგავსება. სასწავლო წლის ბოლოს, მოსწავლეთა დიპლომების გადაცემის დროს ასკვნის, რომ „ლინგვისტური ექსპერიმენტი“, რისი მონაწილე და მოხალისეც გულწრფელად იყო, ჩაიშალა: ასაკიან პედაგოგ ციალას არაფერში გამოადგება მისი ცოდნა, ვერც სტილისტი გოგონა, რომელიც მას სოფლის პატარა სალონში თმას შეჭრის, ხვდება მისი ჩამოსვლის მიზანს, ვერც ამერიკული სიმინდის მთესველი გლეხები იაზრებენ, რა უნდა მას ქართულ სოფელში; ვერც სოფლის კულტურის სახლის გამგე _ კომიკური ქალბატონი, რომელიც ფელინის ფილმების სახასიათო პერსონაჟს უფრო ჰგავს და უცნაურ ფილმ „ბოროტების სავანეს“ სპეციალურად ინგლისურ ენაზე უჩვენებს, წარმოიდგენს, რა უნდა შეცვალოს ინგლისურის მასწავლებელმა ბავშვების ცხოვრებაში?..

ფილმის ყველაზე დიდი წარმატება ლამის მეტაფორამდე განზოგადებულ პერსონაჟს უკავშირდება. ეს სკოლის დირექტორი, ბატონი ელშუქი ტყებუჩავაა, რომლის უბრალოდ გამოჩენა და არსებობა კადრში სოციალურ და ისტორიულ არქეტიპებს გვახსენებს: ყალბი პატრიოტული სადღეგრძელოები, მუდმივი მზაობა, ფილოსოფიური მოსაზრებები გაუზიაროს პედაგოგებს, ყურადღების ცენტრში ყოფნა და მუდმივად ჩაფიქრებული სახით სიგარეტის მოწევა, თითქოს მშობლიური სკოლის გარდა სადარდებელი არაფერი აქვს. თუ ამას ბავშვების საოცარ მეტყველ და ცოცხალ სახეებს დავუმატებთ, დოკუმენტური კინოს ტიპაჟის შექმნის წარმატებულ მცდელობას მივიღებთ. 

ვანო არსენიშვილის კამერა ერთგვარი უგრძნობი შთაბეჭდილებით ასახავს წვიმიან ამინდში მიმავალ ძროხებსა და სკოლის დერეფანში დატოვებულ ქოლგებს, რომლებიც ლამის გამზადებულ ფოტოგრაფიულ კომპოზიციას ქმნიან. კამერა მატარებლის ვაგონის ჭუჭყიანი ფანჯრის მიღმა დარჩენილ სოფელს ნელა ჩაუვლის და ეს ეპიზოდი მოულოდნელად გახსენებთ ოთარ იოსელიანის „პასტორალში“ ჩავლილ მატარებელს. იქაც ხომ ფანჯრის მიღმა ასევე გაუცხოებული მეგრული სოფელი რჩება.

„მე მგონია, რომ ეს შეუსრულებელი მისიაა“, _ ამბობს ბრედლი სადღაც ფილმის დასაწყისში, როცა უსასრულო სუფრა და სადღეგრძელოები მისთვის ჯერ კიდევ ეგზოტიკურად აღიქმება. პროგრამა „ისწავლე და ასწავლე“, რომელმაც ფილმის რეჟისორებს _ ნინო ორჯონიკიძესა და ვანო არსენიშვილს, ამ ფილმის გარდა, კიდევ ორი ფილმის იდეა შთააგონა, შესაძლოა, მართლაც შეუსრულებელ მისიად დარჩეს... რადგან იცვლება დრო, ხელისუფლება, ხალხის განწყობა და მალე ინგლისურის მაგიერ, შესაძლოა, რუსულის მასწავლებლების მოწვევა დაგვჭირდეს!

დავით ბუხრიკიძე, გაზეთი „პრემიერი“, 23-29 ოქტომბერი

FaceBook