ზაზა ბიბილაშვილი: “ივანიშვილის ეკლექტურმა თაიგულმა თავდაყირა დააყენა ყველა ფასეულობა”

“ეს დაპირებები იმთავითვე შარლატანობა იყო”

 “პრემიერი” “ნაციონალური მოძრაობის” “ახალ სახეს” ზაზა ბიბილაშვილს ესაუბრა:

 “არავის უნდა ჰქონდეს ილუზია, რომ სააკაშვილის დევნით რაიმე შედეგს მიიღებს, გარდა საკუთარი თავისთვის პოლიტიკური განაჩენის გამოტანისა”

_ ბატონო ზაზა, საუბარი ჩემი პირადი ემოციით დავიწყოთ: გამიკვირდა. როდესაც “ნაციონალური მოძრაობა” ზეობდა, მისი არავითარი სიკეთით არ გისარგებლიათ. საზოგადოება გიცნობდათ, როგორც პროფესიონალს, რომლის მართვა შეუძლებელია მისი ინტელექტუალური შესაძლებლობებიდან გამომდინარე. უცებ ხდებით იმ პოლიტიკური ძალის სახე, რომელმაც, უტრირებულად რომ ვთქვათ, “საქართველო გაანაწყენა”. რატომ?

_ მოგესალმებით. ძალიან არ მიყვარს კლიშე “ახალი სახე”. თუ მაინცდამაინც, მინდა ვიყო საქართველოს რიგითი მოქალაქის სახე, რომლის მიზანია, იცხოვროს თავისუფალ ქვეყანაში, იყოს პიროვნულად თავისუფალი და ჰქონდეს თავისუფლად განვითარების საშუალება.

არასწორი იქნებოდა თქმა, რომ წინა ხელისუფლების მიერ მოტანილი სიკეთით არ მისარგებლია.  სინამდვილეში ვისარგებლე უკლებლივ ყველაფრით, რაც ნაციონალების მმართველობამ მოიტანა: მე დამავიწყდა, რა არის ქრთამი. დამავიწყდა, როგორ იტაცებდნენ ადამიანებს თანამდებობის პირთა მონაწილეობით, როგორ ყრიდნენ დაკავებულებს შსს-ს შენობებიდან, როგორ ხვრეტდნენ მინისტრები და კორუმპირებული “ბიზნესმენები” მოქალაქეებს სხვების თვალწინ. დამავიწყდა “ძაღლობასთან” ყოველდღიური ჩხუბები. დამავიწყდა დრო, როცა კანონიერი ქურდობა ბევრისთვის ერთადერთი ოცნება იყო.  ვხედავდი, როგორ გამოცოცხლდა გარშემო მკვდარი დასახლებები.  იმპოტენტი ტერიტორიული ერთეულის დამცირებული მაცხოვრებლიდან საამაყო სახელმწიფოს მოქალაქე გავხდი.  პირველად ჩემს ცხოვრებაში, ეზოპესა და ორუელის ენაზე კი არ ვმეტყველებდით, არამედ პირდაპირ, გასაგებად ვამბობდით სათქმელს.  კარგს კარგი დაერქვა, ცუდს _ ცუდი, მტერს _ მტერი, “ნიჭიერს,  მაგრამ ზარმაცს” _ მუქთახორა, უნიჭოს, მაგრამ ამბიციურს _ წითელი ინტელიგენტი...

როგორც ივანიშვილმა თქვა, მან “კარგად დაბალანსებული სიტუაცია ააყირავა”. მართლაც, მისმა ეკლექტურმა თაიგულმა თავდაყირა დააყენა ყველა ფასეულობა, რაც ძვირფასია თავისუფალი ადამიანებისთვის.  დღეს ჩვენ ვცხოვრობთ ქვეყანაში, სადაც რუსეთის დაზვერვის აგენტები და წვრილმანი ხულიგნები ცხადდებიან “პოლიტპატიმრებად”, უფლებადამრღვევები იწოდებიან უფლებადამცველებად, კინტოები _ “საზოგადოებად” და ა.შ. თავისთავად, ესეც არაა პრობლემა. ჩვენი ისტორიის დიდი ნაწილი, სამწუხაროდ, სწორედ ასეთ აბსურდში გვიცხოვრია.  კიდეც ვიცხოვრებთ, მაგრამ რატომ?  “9 წელმა” დაგვანახა, რომ თურმე კრიმინალი, კორუფცია, უმეცრება ბედისწერა არ ყოფილა და რომ შეგვძლებია, ვიყოთ თანამედროვე საზოგადოება. 

დღეს ფრონტის ხაზი საღ აზრზე და თითოეულ პატიოსან, მოაზროვნე, თავისუფალ მოქალაქეზე გადის.  სწორედ ამიტომ ვარ იქ, სადაც ვარ. 

_ თქვენი გადაწყვეტილება ვერ იქნებოდა იმპულსური. სხვა თუ არაფერი, დაინტერესდებოდით სამომავლო ხედვებით, რომელიც “ნაციონალურ მოძრაობას” უნდა ჰქონდეს. კონკრეტულად ვისგან მიიღეთ გარანტიები იმასთან დაკავშირებით, რომ პარტიისა და თქვენი სამომავლო ხედვები ქვეყნის განვითარებაზე ერთმანეთს ემთხვევა? რამდენად ხართ იმაში დარწმუნებული, რომ “ნაციონალური მოძრაობა” თვისობრივად შეიცვლება?

_ გარანტიები საჭიროა მაშინ, როცა არ ენდობი ადამიანებს, მათი რიტორიკიდან თუ საქმიანობიდან გამომდინარე. მაგალითად, ბუნებრივი იყო, როდესაც “ოცნებაში” შემავალმა პარტიებმა მოგვცეს გარანტია, რომ არ გადაუხვევდნენ დასავლურ კურსს, რადგან მათ პროდასავლურობაში (ერთეულ გამონაკლისებს თუ არ ჩავთვლით) ყველას გვეპარებოდა და გვეპარება ეჭვი. “ნაციონალური მოძრაობის” შემთხვევაში ასეთი გარანტიის აუცილებლობა არ არსებობს. ყველაზე აგრესიულ მოწინააღმდეგეებსაც კი არ შეაქვთ ეჭვი იმაში, რომ “ნაციონალური მოძრაობა” ერთადერთი განუხრელად პროდასავლური ძალაა ქვეყანაში.

ერთი წელია, საქართველოში სიტყვებმა მნიშვნელობა დაკარგა.  ერთს ამბობენ, მეორეს ფიქრობენ, მესამეს გულისხმობენ. მერე გვიხსნიან, რომ ნათქვამი მეტაფორა, ჰიპერბოლა ან ალუზია ყოფილა, აზუსტებენ, განმარტავენ, ჩხუბობენ... ასე მაშინ იქცევიან, როცა არ იციან, რა უნდათ, ან იციან, მაგრამ წარმოდგენა არ აქვთ, როგორ მიაღწიონ მიზანს.  ამისგან განსხვავებით, “ნაციონალურმა მოძრაობამ” კარგად იცის, რა უნდა და როგორ მიაღწიოს მიზანს. მისი თვისებრივად შეცვლა რომ იყოს საჭირო, ამ პარტიას ამდენი მომხრე არ ეყოლებოდა. მოქალაქეებს იშვიათად ჰქონდათ პრეტენზია ამ ძალის სტრატეგიულ მიზნებთან.  შეცდომები ძირითადად ტაქტიკაში იყო.  საჭიროა შეცდომების გააზრება, რაც ყოველდღიურად მიმდინარეობს და რაშიც აქტიურად არიან ჩართული ახალგაზრდები, რომლებსაც გააჩნიათ ღირსების თანდაყოლილი შეგრძნება და თავისუფლების თანდაყოლილი მოთხოვნილება.

_ ჩემთვის, როგორც ქვეყნის პოლიტიკურ ცხოვრებაში, ასე თუ ისე, ჩახედული ადამიანისთვის, საკმაოდ გამაღიზიანებელი იყო, ამ რამდენიმე ხნის წინ ნაციონალების ლიდერები ერთმანეთის მიყოლებით რომ  იხდიდნენ ბოდიშებს. მაგრამ ეს იყო ნიშანდობლივი სხვა ფაქტორიდან გამომდინარეც: მე ვერ ვნახე ყოფილი მმართველი პარტიის “შორრყ ფორ Gეორგია”. ეს ნიშნავს, რომ პარტია არაფერში იყო დამნაშავე და მხოლოდ ინდივიდებმა უნდა აგონ პასუხი?   

_ დავიწყოთ ზოგადი პრინციპით: ყველა დამნაშავე უნდა დაისაჯოს. მე ვარ მკაცრი, მაგრამ სამართლიანი სასჯელის მომხრე. ამასთანავე, ციხეში უნდა ისხდნენ დამნაშავეები და არა ისე, როგორც ახლაა, როცა კრიმინალი გარეთაა, ხოლო კრიმინალთან მებრძოლები _ ციხეში.  ის, რომ “ოცნებამ” ციხის კადრების მთავარი მოქმედი პირები სასჯელისგან გაათავისუფლა, ყველაფერს ნათელს ჰფენს, მათ შორის ბედუკაძის შემოქმედებას და სატელიტურ თეფშებთან დაკავშირებულ წინასაარჩევნო ისტერიას. “ოცნებას” არასდროს ადარდებდა ადამიანის უფლებები ან სხვა დასავლური ღირებულებები. მოხდა ისე, რომ ამ ღირებულებების მანიპულირებითა და დასავლური პოლიტმექანიზმების გამოყენებით ხელისუფლებაში მოვიდა არსებითად ანტიდასავლური ძალა.

დღეს მხოლოდ განსაკუთრებით შავრაზმელებიღა საუბრობენ “სისტემურ დანაშაულზე” და მოითხოვენ “ნაცმოძრაობის” აკრძალვას. სასაცილოა ამაზე საუბარი იმ მთავრობის პირობებში, რომლის ხელშიც სოკოებივით მრავლდება სტალინის ძეგლები და რეანიმაციას განიცდის ცივილიზებული სამყაროს მიერ დაგმობილი ყველა ფობია. თითოეული მოქალაქის შეურაცხყოფაა, როცა კიტოვანი და თარგამაძე სამართლიანობის აღდგენაზე საუბრობენ, ხოლო ყანდიაშვილი და გაბედავა _ ზნეობაზე. დიახ, ყველა დამნაშავე უნდა დაისაჯოს. ეს გულისხმობს ყველა დამნაშავის დასჯას და არა აქლემის ქურდების მიერ ნემსის ქურდებად შერაცხულთა გასამართლებას.

_ არა იმიტომ, რომ თქვენს გულწრფელობაში შევიტანო ეჭვი, დაზუსტებისთვის მაინტერესებს: თქვენ შეგაშინათ “ოცნების” პოლიტიკურმა კურსმა, ქვეყნის განვითარების სტრატეგიამ?

_ “ოცნებაში” შემავალი პოლიტიკოსები დიდი ხანია, ასპარეზზე არიან. ერთეულ გამონაკლისებს თუ არ ჩავთვლით, ისინი არასდროს გამოირჩეოდნენ პოტიზიური აზროვნებით ან გრძელვადიანი ხედვით. ბევრი მათგანი საბჭოთა ღირებულებების მატარებელი ადამიანია, რომელსაც არ გააჩნია ახალი იდეები ან ხედვა. ისინი თავისი არსით წარმოადგენენ რეაქციას წინა ხელისუფლების რეფორმებზე. “ოცნება” რეაქციული კოალიციაა, რომელსაც აერთიანებს მხოლოდ წინა მთავრობის უარყოფა და ივანიშვილის ფული. იდეური გამაერთიანებელი ამ ძალას არ გააჩნია. ის ღირებულებითი ქაოსი, რომელიც ამ ეკლექტურ ნაკრებში სუფევს, აისახა ჩვენს ყოველდღიურობაზეც. ივანიშვილის ეკონომიკური სასწაული, როცა 6%-ით მზარდი ეკონომიკა 6 თვეში სტაგნაციაში გადავიდა, სწორედ “ასავალ-დასავალის” ფურცლებიდან მიღებული “ცოდნის” პოლიტიკად ქცევის ლოგიკური შედეგია.

არანაირი ეჭვი არ იყო, რომ “ოცნების” პოლიტიკა ასეთ სავალალო შედეგებს მოგვიტანდა. სამ თემას გამოვყოფდი: რუსეთი, ეკონომიკა და პროდასავლური დისკურსის მორღვევა შავრაზმული აზროვნების სასარგებლოდ, პრემიერის მიერ ყველაზე ოდიოზური ფიგურების ლეგიტიმაციის გზით.  პირველ საკითხზე უფრო დეტალურად შევჩერდეთ. თავიდანვე ცხადი იყო, რომ რუსეთთან ურთიერთობის დარეგულირების მცდელობა კრახისთვის იყო განწირული. აქ მხოლოდ ერთი კითხვა არსებობდა: საქმე არაკომპეტენტურობასთან გვქონდა თუ მიზანმიმართულ პოლიტიკასთან? ივანიშვილმა განაცხადა, რომ: “(საგარეო საქმეთა სამინისტროში) იყო შეცდომები და მცდარი პოზიცია... მათთან საკმაოდ აგრესიული საუბარი მქონდა, რამეთუ მათთვის მთავარი ისევ არაღიარების პოლიტიკა იყო და ცდომილებებზე იყვნენ. ფანჯიკიძემ ისინი გადაალაგა, ეს შეუცვალა და ეფექტური საგარეო საქმეთა სამინისტრო გვყავს”. ეს ნიშნავს, რომ მთავრობის მიდგომა რუსეთისადმი შეგნებულია. თავმოყვარე ქვეყანაში ამ სიტყვებს მთავრობა გადაყვებოდა. ჩვენდა საუბედუროდ, იმავე გამოსვლაში პრემიერმა საკუთარ თავს აჯობა, რის გამოც ეს ფრაზა სხვა ნიუსებში ჩაიკარგა. 

_ ომის შემდეგ ხელების ქნევას აზრი არ აქვს. მაგრამ მაინც, თქვენ როგორ ფიქრობთ, რა იყო ის უმთავრესი შეცდომა, რამაც “ნაცმოძრაობის” მარცხი გამოიწვია? ეს შეცდომები თუ ესმით პარტიაში?

_ შეცდომები გააზრებულია არა მხოლოდ ვიწროპარტიული _ მარცხის ანალიზის _ კუთხით, არამედ გაცილებით გლობალურად _ რამ გამოიწვია შეცდომები და რა უნდა გაკეთდეს, რომ ისინი აღარ განმეორდეს. მიზანი მარტივია: კარგი, რაც “ნაციონალური მოძრაობის” დროს გაკეთდა, უნდა შენარჩუნდეს, ხოლო ცუდი უნდა აღმოიფხვრას.  ამასთანავე, მოქალაქეების მაქსიმალურ რაოდენობას უნდა ჰქონდეს პროცესებში ჩართულობის განცდა.  

მიუხედავად დიდი ძალისხმევისა, “ნაციონალურ მოძრაობას” აკლდა ადამიანებთან უშუალო კომუნიკაცია.  რევოლუციური რეფორმების ფონზე, საჭირო იყო გაცილებით მეტი მოთმინება, მეტი “ურთიერთობა” ადამიანებთან. მეტი კრიტიკის მოსმენა და გათვალისწინება მხოლოდ არგებდა საქმეს და, გრძელვადიან პერსპექტივაში, გააძლიერებდა პროდასავლურ ვექტორს. ახლა კი ეს ნიშა რუსული სპეცსამსახურების მიერ მართულ ბეჭდურ მედიას აქვს ათვისებული, რომელიც ადამიანებს უნერგავდა, რომ სანდრა რულოვსი ორგანოებით ვაჭრობდა, ახალაია საუზმეზე ახალშობილებს ჭამდა, სააკაშვილი წამების ვიდეოების ყურებით ერთობოდა და ა.შ. აკადემიურ იერს ამ ყველაფერს, ტრადიციულად, ახალი ქართული ინტელიგენცია ანიჭებდა.

არ მომწონდა, რომ დანაშაულის მიმართ სიმკაცრე ხშირად გონივრულ ფარგლებს სცდებოდა (მაგ., ადამიანების დაჭერა მარიხუანის მოხმარებისთვის). მიდგომა ეკონომიკური დანაშაულისადმი, ასევე, ხშირად არაგონივრული და კონტრპროდუქტიული იყო.  გაუმართლებელი გახლდათ წინასწარი დაკავების ხშირი გამოყენებაც (რასაც “ოცნება” წარმატებით აგრძელებს პოლიტიკურ საქმეებში).

შეცდომა იყო სასამართლოსთვის სრული თავისუფლების არმინიჭება, განსაკუთრებით რევოლუციური ტალღის გადავლის შემდგომ. ამან, თავის მხრივ, გააზარმაცა პროკურორებიც და ადვოკატებიც და დააზიანა მთლიანად სისტემა.

შეცდომები იყო საკადრო პოლიტიკაშიც. შეცდომა იყო რამდენიმე ადამიანთან დროულად ვერშელევა. ჭადრაკის ენაზე რომ ვთქვათ, ხანდახან ფიგურა უნდა შეწირო, რომ პოზიცია გაიუმჯობესო.  უკეთესი იქნებოდა, ეს ადამიანები თავისით გაცლოდნენ ფრონტის ხაზს, რადგან იდეისთვის მებრძოლმა (და მე ეჭვი არ მეპარება, რომ ისინი სწორედ ასეთები არიან) თავად უნდა ჩაიხსნას თავი, როგორც ალპინისტმა, თუ გუნდს ქვემოთ ქაჩავს. 

მგონი, საკმარისი შეცდომა ჩამოვთვალე, რათა დამენახვებინა, რამდენად აქტიური მსჯელობა მიდის ამ თემაზე.

_ მიუხედავად უამრავი პრეტენზიისა ყოფილი ხელისუფლების მიმართ, ჩემი ძირითადი პრეტენზია მაინც ადამიანის უფლებებს ეხება, დაწყებული სიტყვის თავისუფლებით და დასრულებული საკუთრების უფლებით. არ შეიძლება იმ ხელისუფლებას დავუკარგოთ ახალი სახელმწიფოს მშენებლობისკენ გადადგმული უმნიშვნელოვანესი ნაბიჯები, მაგრამ რა არის ის უმთავრესი ფაქტორი, რომლითაც “ნაციონალურმა მოძრაობამ” ადამიანები უნდა “დაიბრუნოს” (არ ვსაუბრობ მედროვეებზე, რომლებსაც მეტსახელად შიხიაშვილები შეარქვეს)?

_ ისევ ადამიანებთან უშუალო, აქტიური კომუნიკაციის თემას დავუბრუნდები. ნაციონალებმა უნდა დაძლიონ “უცხოს” სტიგმა, რომელიც მას უსამართლოდ მიაწებეს. ამ კომუნიკაციის ფარგლებში უნდა ავუხსნათ ადამიანებს, რომ ეს პარტია არათუ არ ებრძვის ტრადიციებს, არამედ არასდროს ჩვენი ტრადიციები არ ყოფილა ისეთი ძლიერი, როგორც ახლა, “ავადსახსენებელი” 9-წლიანი პერიოდის შედეგად. ყველაზე კარგი მაგალითი, ალბათ, ღვინოა: არასდროს არ ყოფილა ქართული ღვინო ისეთი მრავალფეროვანი და ხარისხიანი, როგორიც ახლაა. ადამიანები უნდა დავარწმუნოთ, რომ ჩვენს ღირსებას, რწმენას, სიცოცხლესა და თავისუფლებას “ბიგ მაკი” და “ჰამბურგერი” კი არა, რუსული ბომბები და ოკუპაცია ებრძვის. 

“ნაცმოძრაობა” არასდროს ყოფილა ისეთი მყარი, როგორიც ახლაა. ის თავისუფალია მედროვეებისგან და აერთიანებს დამოუკიდებელ, ძლიერ, პოზიტიური იდეის გარშემო დარაზმულ ინდივიდებს, რომლის საპირწონეც “ოცნებას” არ გააჩნია.

_ მაქვს ინფორმაცია, რომ გქონდათ რამდენიმე შეხვედრა საქართველოს პრეზიდენტთან, როგორია მისი სამომავლო გეგმები და რას ფიქრობს ის ქვეყნის განვითარების პერსპექტივებსა და დაშვებულ შეცდომებზე?

_ პრეზიდენტი ძალიან ბევრ ადამიანს ხვდება და გახსნილად საუბრობს წარსულ შეცდომებსა და მათი გამოსწორების გზებზე. ამგვარი გახსნილობა სწორედ შეცდომების გაანალიზების პროცესის ნაწილია.  რაც შეეხება სამომავლო გეგმებს, შემიძლია გითხრათ, რომ ის დარჩება ფიგურად, რომლის აზრსაც მსოფლიოში ანგარიშს გაუწევენ და რომელიც ნებისმიერ ამპლუაში განაგრძობს აქტიურ ბრძოლას საქართველოს თავისუფლებისთვის, რათა ქვეყანა მომზადებული შეხვდეს რუსეთის გარდაუვალი ჩამოშლის შედეგად გამოწვეულ გეოპოლიტიკურ ცვლილებებს. ამასთანავე, “ოცნებამ” უნდა გაიგოს, რომ საქართველოში არის დასავლური ღირებულებების მატარებელი ადამიანების კრიტიკული მასა. ამ ადამიანებს აერთიანებთ იდეა, რომლის დისკრედიტაცია შეუძლებელია (მით უფრო, როცა ალტერნატივა ფორმითა და შინაარსით მახინჯი რუსეთია). ამ ადამიანებს არ სჭირდებათ ქარიზმატული ლიდერი, რომ იბრძოლონ. ამდენად, არავის უნდა ჰქონდეს ილუზია, რომ სააკაშვილის დევნით რაიმე შედეგს მიიღებს, გარდა საკუთარი თავისთვის პოლიტიკური განაჩენის გამოტანისა.

_ რა არ მოგწონთ? ის, რომ საქართველომ იოცნება, თუ მოსახლეობის ოცნებები დაავიწყდა ყველას? გაგახსენებთ, შარშან, წინასაარჩევნო პერიოდში, ადამიანები ფურცლებზე წერდნენ თავიანთ ოცნებებს. დღევანდელი გადასახედიდან, როგორც პოლიტიკური ოპონენტი, რას უწუნებთ “ოცნებას”? როგორც მათ არ მოსწონთ “ნაციონალების” გაკეთებული არაფერი, თქვენც ასევე რადიკალური ხართ მათ მიმართ? 

_ ე.წ. შუაშისტებს ხშირად უთქვამთ საყვედური, რომ ნაციონალებისა და “ოცნების” მომხრეები ერთმანეთის მიმართ მსგავს არგუმენტებს იყენებენ. მოდით, ასეთი შედარება მოვიხმოთ. პირობითად ვთქვათ, რომ, ბენდუქიძის აზრით, შავერდაშვილმა არ იცის მათემატიკა, ხოლო შავერდაშვილის აზრით, ბენდუქიძემ არ იცის მათემატიკა. გარეგნული მსგავსება სახეზეა, მაგრამ ამ ორი ადამიანიდან მხოლოდ ერთის აზრია სწორი. ამიტომ, უნდა შევეცადოთ, დავინახოთ ფორმალურ მსგავსებებს მიღმა. “ოცნების” დაპირებებზე სერიოზული მსჯელობა არასერიოზულია. ეს დაპირებები იმთავითვე შარლატანობა იყო. ხოლო თუ ვინმეს მართლა სჯეროდა, რომ ბენზინის ფასი ლარით დაიკლებდა, კომუნალური გადასახადები განახევრდებოდა, თითო სოფელს 5 მილიონი ერგებოდა და გრძელვადიანი უპროცენტო კრედიტები დარიგდებოდა, მაშინ ის, უბრალოდ, არ ყოფილა სრულ ჭკუაზე.

_ დაბოლოს, მინდა გკითხოთ: საქართველოში არსებობს პასუხისმგებლობა? პოლიტიკოსის, ამომრჩევლის, საზოგადოების, ხელისუფლების, ოპოზიციის პასუხისმგებლობა? რა უნდა გავაკეთოთ იმისთვის, რომ ქვეყანა სწორი გზით განვითარდეს?

_ თქვენი კითხვის პირველი ნაწილი, სამწუხაროდ, რიტორიკულია. რაც შეეხება მეორე ნაწილს, მოკლედ გიპასუხებთ: უნდა ვისწავლოთ და ვიშრომოთ. სხვა გზა კაცობრიობას ჯერ არ მოუგონია.

გეგა სილაგავა, გაზეთი „პრემიერი“, 23-29 ოქტომბერი

FaceBook